Maandelijks archief: juli 2020

Happy birthday, Timeless

Geplaatst op door
Beantwoorden

Jubileum! Vandaag precies vijfentwintig jaar geleden, in 1995, bracht Goldie het album Timeless uit. So happy birthday!

Ratelende ritmes en roffels… Stotterende en struikelende drumcomputers… Reggae en rave… Stemmige synths… Zweverige vocalen… Warme soulstem… De maniakale energie… De monumentale tracks.Tien tot twintig minuten lange trips. Pressure. Jah!.. De keizerlijke dame. Diane Charlemagne… Sampletje hier sampletje daar… Indrukwekkend. Inner City Life… De man met de gouden tanden. Goldie. Duizendpoot… Triphop… Two-step… Terminator… This Is A Bad… Producer Rob Playford. De studio op zijn kop gekeerd… Twinkelende gitaren… Relaxing. Upsetting… Staccato sounds… Onbegrijpelijke bpm’s… Hard ’n heavy… Party people, yeah!

Dat is dus de drum ’n bass – of jungle, zojewil – van Goldie op Timeless, nu 25 jaar oud. Ik was meteen verkocht en kom er nooit meer van los. Wat een plaaaat!

Harde hiphop… Hectische hooks… New age-achtige geluiden. Dolfijnen en een golvende zee. Sea Of Tears… Snijdende synths… Cutting-edge grooves… Etherisch… Donker… De laagste bassen… Housenation… Hard harder hardst… Vriendinnetje Kemistry… Ambient sounds… Pianissimo… You & Me. Nu-soul… Funky drummer in kwadraat… Al die contrasten. Een warm bad en een spijkerbed. Underground… Dillinja… Detroit techno… Duizelingwekkende DJ… State Of Mind… De drummer van de Simple Minds. Mel Gaynor… Hardcore-breakbeat… Een snufje Pink Floyd… Dansbare shit… Punk… Raggamuffin… Grootstedelijke blues. Grijze gebouwen. Grauwe getto’s. Verlaten fabrieken… Van Miami tot Newcastle… De donkere krochten van Londen… De magistraal stralende zon… Dance dance dance, yowza yowza yowza!

Timeless was en is briljant abstract. Onaards soms. En eigenlijk een omkering in perceptie: hoe vaak hoor je het nou dat de drumcomputers en percussie de melodie doen en de zang en de synths het ritme vormen? Bij Goldie is dat dus heel gewoon.

Dit is de definitieve drum ’n bass-plaat.

Flikkerende flipperkast… FFRR… Wall wobbling… Jungleboogie… Rubberen Robbie… Supersub… Pieces of graffiti… Geluidje zus, geluidje zo… Glinsterend glad… Verdergaande frequenties… Rufige Kru… Metalheadz… Saint Angel… Sensual… Adrift… De precisie van een Zwitserse klok… Magnum opus… Industrial noise… Trobbing Gristle… Brian Eno… Massive Attack. Vriend 3D… Roni Size… Photek… Joey Beltram… Virtuoso… Lieve Capriccio… Symfonische strings… Hyperspeed… Angel… Het voorprogramma van vriendinnetje Björk… Superster. Daten met Naomi Campbell… Al die contrasten… Groundbreaking record… Geen concessie… Geen commercie… Draaikolken van geluid… Onrust en rust, tegelijk… Melancholisch… Magisch mooi… Keihard en swingend… Dit is 24-karaats spektakel!

Dankjewel, Goldie.

Helaas is het hierbij gebleven. De man uit Wolverhampton probeerde het nog een keer met Ring of Saturn/Saturn Returnz (nota bene met een beetje hulp van David Bowie), maar dat is jammerlijk mislukt. Daarna werd hij acteur in Eastenders en James Bond. Tja.

Timeless is timeless, de rest mag je vergeten.

–

–

Meer jarige platen?

Happy birthday, Rock Bottom

Geplaatst op door
Beantwoorden

Op deze dag in 1974 bracht Robert Wyatt het album Rock Bottom uit. So happy birthday!

Rock Bottom van Robert Wyatt heeft een beetje een lelijke hoes. Niet echt aantrekkelijk, hij nodigt niet echt uit om te kopen – nu niet en toen (1974) volgens mij ook niet. Maar de hoes weerspiegelt wel precies de sfeer op deze wonderlijke plaat van Wyatt. De muziek is net zo speels als de meisjes op en in het water, net zo melancholiek als het eenzame schip op weg naar de einder. En onder het oppervlak valt er een hele nieuwe, weelderige, surrealistische wereld te ontdekken. Rock Bottom is Alice in Wonderland en Through The Looking Glass tegelijk.

Robert Wyatt makes friendlier records than anyone else I can think of, schrijft Steve Lake in 1974 in het blad Melody Maker. Hij heeft het over een total lack of pretension. En toch is deze plaat magistraal. Dat vrolijk geëxperimenteer van de zanger/drummer/instrumentalist, de puntgave productie van Nick Mason van Pink Floyd, de jazzy improvisaties, surrealistische sfeer, het maakt Rock Bottom tot een onweerstaanbaar mengsel. Tot het vaatje waar ook David Sylvian en Radiohead maar al te graag uit tappen, zo bleek vele vele jaren later.

Het start al met een van de mooiste nummers die Robert Wyatt ooit op plaat heeft gezet: Sea Song. Die is romantisch en melancholisch, maar met bizarre teksten (You look different every time / You come from the foam-crested brine / It’s your skin shining softly in the moonlight / Partly fish, partly porpoise, partly baby sperm whale, en iets later… When you’re drunk you’re terrific / When you’re drunk I like you mostly / Late at night, you’re quite alright) en gaandeweg ontsporen Robert Wyatt’s hoge stem en zijn piano steeds meer. En dan moet de echte gekte nog beginnen. Dat gebeurt als het jazzy A Last Straw (met een vreemde pianosolo die Mike Garson op David Bowie’s Alladin Sane doet verbleken) wegvaagt en Little Red Riding Hood Hit The Road volgt. Een surrealistische fanfare blijft doorjubelen, ook als Wyatt halverwege ‘Oh dear, stop it, stop it!’ schreeuwt en het hele nummer achterstevoren klinkt. Bizar en melancholisch zijn ook de odes aan zijn vrouw Alfreda Benge: Alifib en Alife. (Zij tekende trouwens die hoes.) Wyatt zingt Not nit not / Nit no not / Nit nit folly bololey. Trip trip pip pippy pippy pip pip landerim. En Alfreda antwoordt met een gedicht: I’m not your larder / Jammy jars and mustard / I’m not your dinner / You soppy old custard / And what’s a bololey / When it’s a folly? Ondertussen piept en kraakt en tript de muziek. En blazers lijken van alle kanten te komen. De plaat eindigt grandioos met het nummer Little Red Robin Hood Hit The Road, met jubelende gitaren van Mike Oldfield en de avantgarde viool van Fred Frith (destijds muzikant in Henry Cow). Er is een glansrol voor de Schotse cult-dichter Ivor Cutler (wát een accent!) met een surrealistisch werk. Dan klinkt nog een manische lach en dan is het voorbij. Pfff…

Deze muziek overtuigt je op zijn eigen merites. Ik wilde deze recensie niet gemakkelijk beginnen zoals iedere journalist deed of doet: dat het zo bijzonder is dat Robert Wyatt dit maakte nadat hij letterlijk terugkwam van rock bottom. In 1973 viel hij van een balkon en brak zijn ruggengraat. Zij benen raakten verlamd, zodat hij niet meer in staat was om te drummen. En drummen kón ‘ie, niet voor niets werd hij wereldberoemd met de progrockband Soft Machine. Hij ging niet bij de pakken neerzitten en koos voor een volledig andere koers. Een veel gedurfder eigenlijk, en zo werd Rock Bottom niet alleen een wereldplaat maar ook een levensles. Wat treurig dus dat een van de muzikanten die schittert – trompettist/fluitist Mongezi Feza – een jaar later zou sterven door longontsteking. Er rust geen zegen op de plaat, en juist dat maakt hem zo doordringend en verzengend mooi.

Rock Bottom isn’t an album that will pin you to the wall with dazzling pyrotechnics, but it is one that you’ll be playing again and again, long after most of ‘74’s superheroes have proved to be mere transient fads. Invest wisely, zo besluit Steve Lake zijn Melody Maker-recensie van 3 augustus 1974. Hij bleek een vooruitziende blik te hebben. Blijf dus eeuwig genieten van deze bijzondere plaat.

–

–

Meer jarige platen?

Happy birthday, Too Rye Ay

Geplaatst op door
Beantwoorden

Op deze dag in 1982 brachten Dexy’s Midnight Runners het album Too Rye Ay uit. So happy birthday!

Een paar weken geleden waren Dexy’s Midnight Runners weer eens in het nieuws. Begin juli 2020 bleek dat president Donald Trump bij een van zijn rally’s het nummer Come On Eileen had gebruikt, hun grote hit uit 1982. Dexy’s kwam met een officieel statement om daartegen bezwaar aan te tekenen, en schaarde zich daarmee in het rijtje REM, Rihanna, Pharrell, Guns n’ Roses, Steven Tyler van Aerosmith, de erfgenamen van ex-Beatle George Harrison, de Village People, Adele, wijlen Tom Petty, Neil Young en de Rolling Stones. (Trump kan straks helemaal niks meer laten horen.)

Een mooi gebaar van Dexy’s Midnight Runners. Het is alleen wel tekenend dat de band alleen maar in het nieuws komt als het Come On Eileen betreft. Vooral in Amerika, maar ook in Nederland – of eigenlijk overal ter wereld met uitzondering van Engeland en Ierland – lijkt men de band alleen maar te kennen van dat nummer. Ooit hield het blad Rolling Stone een verkiezing voor de Top 10 ‘greatest one-hit wonders of all time’. Come On Eileen werd tweede (na A-ha). En Eileen eindigt hier ieder jaar hoog in de Top 2000. Maar dat er een man (Kevin Rowland) en een band achter zaten die in ieder geval drie wereldplaten op hun naam hebben staan, dat lijkt iedereen een beetje vergeten. Van die drie is Too Rye Ay het beste album – alhoewel snobs en puristen zullen kiezen voor de punksoul van de eerste plaat (Searching For The Young Soul Rebels uit 1980) of de melancholie van de derde (Don’t Stand Me Down uit 1986).

Dexy’s Midnight Runners heeft zich vernoemd naar dexedrine of dextro-amfetamine, een drug die veel werd geslikt in de Engelse ‘northern soul’-scene eind jaren zeventig. En speedy soul was ook precies wat de band maakte, hoewel Dexy’s Midnight Runners volgens de verhalen afkerig waren van drank en drugs. Na het bescheiden succes van hun eerste album en de hit Geno – een ode aan soullegende Geno Washington – werd in 1981 de hele band omgegooid. Alleen zanger en multi-instrumentalist Kevin Rowland en trombonist Jim Patterson (de kernleden die zich later gingen afficheren als de ‘Celtic Soul Brothers’) bleven over. De meeste blazers werden vervangen door de vioolspelers van Helen O’Hara en de Emerald Express. De muziek werd een kruising tussen blue-eyed soul en Ierse traditionele folkmuziek, een combinatie waarmee Van Morrison jaren eerder veel indruk maakte. Maar de Dexy’s speelden dit met de energie van punk. (Letterlijk ook, ze speelden een frisse cover van Jackie Wilson Said (I’m In Heaven When You Smile) van Van The Man.) Ze deden hetzelfde wat de Specials deden met oude ska of de Pogues met folk. Keihard en swingend, maar met een melancholie die je tot op het bot kan raken. Dat laatste is mooi te horen op nummers als All In All (This One Last Wild Waltz), Old, Liars A To E of Until I Believe In My Soul.

De eerste single (The Celtic Soul Brothers) deed helemaal niks. De tweede (Come On Eileen) bleek een schot in de roos. Die vrolijke beat, die banjo, dat gekke koortje (‘too-ra-loo-ra, too-ra-loo-rye ay’). De tekst was wel een beetje op het randje: Kevin probeerde een tienermeisje het bed in te zingen, een typische ‘Catholic girl’ die hen kwam interviewen voor de schoolkrant. Violen, vrolijkheid, seks en soul, het was de ultieme mix voor een hit. En dan bleek Kevin Rowland ook nog behept met een bijna Bowie-aans gevoel voor theater en kostuum. De eerdere mod-kleren waren bij Dexy’s ingeruild voor tuinbroeken, zakdoeken, zigeunerachtige oorringen, blote voeten en baardjes. Wat een verademing was dat zootje ongeregeld, tussen al die glitterachtige synthibands van begin jaren tachtig! (Denk Human League, ABC, Orchestral Manouvres In The Dark, Yazoo, Depeche Mode.) En ook nog zonder gitaren. “They’re too noisy and cruel”, zingt Rowland ergens.

Maakten ze zich daar populair mee? Voor die tijd wel. Was het kitscherig wat ze deden op Too Rye Ay? Ja, behoorlijk. Maar is dat erg? Keltische soul als warme broodjes geserveerd, lekker snel, lekker hapklaar. Een beetje wild, een beetje weird, met voldoende diepgang. En dat tien songs achter elkaar – met een kop en een staart: Celtic Soul Brothers was het Sgt Pepper-achtig begin, Come On Eileen de ultieme uitsmijter. Het bleek een niet te versmaden combinatie. Eentje die nu nog steeds staat als een huis. Denk daaraan als Donald Trump of Leo Blokhuis weer eens door het beeld schuift. Too Rye Ay!

–

–

Meer jarige platen?

Happy birthday, Debut

Geplaatst op door
Beantwoorden

Op deze dag in 1993 bracht Björk het album Debut uit. Til hamingju með afmælið!

Het begint met een soort oerwoud-beat en meteen ook valt die stem – die we inmiddels kennen uit duizenden – in. If you even get close to a human / and human behaviour/ be ready be, ready to get confused / There’s defenitely, defenitely, defenitely no logic / to human behaviour / But yet so, yet so irresistable. … Gekke tekst, gekke stem, gekke muziek. Gekke Björk, die een handleiding zingt voor dieren hoe om te gaan met mensen. Ze schreef zo’n liedje als Human Behaviour al als kind. Het zette de toon voor de rest van de plaat. Dat het in de loop de jaren alleen nog maar gekker, knapper en indrukwekkender zou worden bij Björk, dat konden we in 1993 niet vermoeden. Maar ook niet dat ze nooit meer zo fris en onbevangen zou klinken als op Debut.

Debut was precies wat de wereld op dat moment nodig had, tussen al die drollen van ingeslapen Nirvana- en Pearl Jam-klonen in. We kenden Björk (IJslands voor ‘berk’) als adembenemende zangeres van de band de Sugarcubes, met hits als Deus en Birthday eind jaren tachtig. Dus toen het nieuws kwam dat Björk solo zou gaan, verwachtte iedereen een soort Sugarcubes 2.0. Niets bleek minder waar. De IJslandse was in de tussentijd verkast naar Londen, waar ze in de clubscene dook en werkte met Graham Massey van de band 808 State. Maar nog belangrijker: haar toenmalige vriendje (DJ Dominic Thrupp) introduceerde Björk bij Nellee Hooper. Die was destijds misschien wel de hipste en hitgevoeligste producer in de UK en ver daarbuiten. Hooper had Massive Attack geproduceerd en was de grote man achter de fancy clubswing-successen van Soul II Soul. (En later ging hij met U2 en Madonna in zee.)

Björk en Nellee Hooper doken ergens in 1992 samen de studio in. Het duo bleek een gouden combinatie. Hoe gek het op Debut ook zou worden – we horen brassbands, harp, Indiase tablas, arrangementen van Oliver Lake van de freejazz-groep Art Ensemble Of Chicago, Afrikaanse tribal drums, IJslandse atmosferen, fluitjes – Nellee Hooper wist er telkens iets swingends van te maken. Aanstekelijke house. Geen wonder dat er na Human Behaviour nog meer hits volgden, zoals Violently Happy en Big Time Sensuality. De ‘club-feel’ is in extremo te horen op het dubbelzinnige nummer There’s More To Life Than This. Dat is voor een deel letterlijk op de toiletten van de Londense Milk Bar opgenomen. (Je hoort nog net niet het gesnuif van de spiegels.) Björk zingt hoe vervelend dit soort party’s zijn en dat ze het liefst zou willen wegsneaken naar de haven of een eiland – want: er is toch meer in het leven dan dit. En als de houseklanken verstommen, klinkt in het volgende nummer, Like Someone In Love (een cover van de klassieker van jazztrompettist Chet Baker), de 70-jarige Corky Hale op de harp. Wat een contrast.

De plaat kent eigenlijk alleen maar hoogtepunten. Crying is een swingende four-on-the-floor impressie van het lege, vervreemde leven in een metropool als Londen. Big Time Sensuality en One Day zijn volgens Björk zelf het soort nummers dat de DJ’s in de vroege ochtenduren draaien, aan het einde van een party, “when they’re playing for themselves rather than the clubbers”. Dat klopt vooral in het laatste geval. One Day klinkt spacey en deep, heel mooi. Big Time Sensuality is eerder een floorfiller, vind ik, met die bouncy house-klanken. Aeroplane is een jazzy freakout. Come To Me is een beetje een voorloper van wat het Franse Air een aantal jaren zou gaan doen (op Moon Safari). En een van de mooiste nummers op de plaat is Venus As A Boy. Over glijdende strijkers en waterige percussie zingt ze over hemelse verleiding. His wicked sense of humor / suggests exciting sex! / His fingers / They focus on her / Touches / He’s Venus as a boy / He believes in a beauty / He’s Venus as a boy. Dat nummer heeft ze waarschijnlijk niet als kind geschreven…

Het laatste nummer van de plaat is niet meer met Nellee Hooper achter de mixtafels. Anchor Song is door Björk zelf geproduceerd. Hier ook geen housebeats meer, jazz of swing, maar alleen een blaasorkest. Na alle avonturen in Londen, brengt Björk een ode aan haar thuis in IJsland. Heel sec en sereen, heel dichtbij in de productie klinkt haar stem: I live by the ocean / And during the night / I dive into it / Down to the bottom / Underneath all currents / And drop my anchor / As this is where I’m staying / This is my home. Het is prachtig.

Wat een timing: het moment waarop Debut uitkwam kon niet beter zijn. Rond 1993 begonnen house, dance en techno steeds meer integraal onderdeel van popmuziek te worden. Maar de slappe eurohouse en de flauwe worldbeat van Deep Forest moesten nog worden uitgevonden, net als de meer serieuze avantgarde-afsplitingen als IDM of alternatieve triphop. Alles hing nog in de lucht en de vrolijke hints daarvan zijn terug te horen bij Björk en Nellee Hooper. Experiment is fun, speels, zo toont Debut ons. Gelukkig niet intellectueel, maar juist kinderlijk leuk. Niet blasé, maar vol verwondering. Dierlijk. Sexy. En met een onweerstaanbare beat.

–

–

Meer jarige platen?

Happy birthday, Endless Summer

Geplaatst op door
Beantwoorden

Op deze dag in 2001 bracht Fennesz het album Endless Summer uit. So happy birthday!

Er was een tijd dat Christian Fennesz de ‘Brian Wilson van de glitch’ werd genoemd. Dat is niet zo gek. Hij gaf iets melodisch en melancholisch aan die muziek – iets warms aan de normaal zo koud en klinische, bijna abstracte elektronica, opgetrokken uit ruis, vervorming en hortende en stotende apparaten. Feitelijk deed Fennesz in 2001 precies wat Brian Wilson en de Beach Boys eind jaren zestig deden. En wat tegenwoordig Lana del Rey ook zo goed kan, getuige haar album Norman Fucking Rockwell. De Oostenrijkse glitch-muzikant, de Californische close harmony-band en de hedendaagse crooner-koningin zetten een bitterzoet zomergevoel op muziek. Je hoort de golven, ziet het zand, maar het is niet alleen maar zonnigheid en vrolijkheid daar aan de rand van de oceaan. Er zit iets dromerigs, treurigs in de muziek, iets nostalgisch. Filosofisch zelfs: het gaat over het verglijden van de tijd. Daarom is de titel Endless Summer – die Fennesz ontleende aan een verzamelalbum van de Beach Boys uit 1970 – ook zo ironisch. Of beter gezegd: ze zouden wel wíllen dat de zomer nooit zou stoppen…

Dat je dat gevoel in popmuziek a la Lana del Rey en Brian Wilson kan stoppen, is goed voorstelbaar. Maar glitch? Hoe klinkt dat dan? Als het over de oceaan gaat en over elektronische muziek, dan ligt het voor de hand om de vergelijking te maken tussen de golven van de zee en de sinusgolven waaruit klankpatronen zijn opgebouwd. Zoals de zee allemaal zand en schelpjes mee spoelt, zo komt met de golven van Fennesz ook allemaal gruizigheid mee. Zijn muziek prikt en kriebelt en jeukt. (Dat is nou juist zo mooi aan Endless Summer: er is niks klinisch aan. Daarom is het een beetje jammer dat Fennesz een paar jaar later het album opnieuw uitbracht in een iets opgepoetste versie – die nu ook op Spotify staat. Als het kan, probeer dan de uitgave uit 2001 te pakken te krijgen.)

Christian Fennesz is een gitarist en laptopmuzikant die vaak gitaarspel elektronisch manipuleert tot mysterieuze geluidstapijten. Voor 2001 klonken die ook nogal abstract en koud, en eigenlijk is de opener van Endless Summer, het nummer Made In Hongkong ook nog een beetje een old school gitaarcaleidoscoop. Het titelnummer dat daarop volgt is kalm klotsende ruis, en voor het eerst speelt Christian een akoestische gitaar – sec, en nou eens niet door zijn laptop gehaald. Dat gebeurt ook niet met de zachte elektronische gitaar op Shisheido, die vooral begeleid wordt door synthesizerbliepjes en –plopjes.

In A Year In A Minute tovert hij zware drones om tot warme geluidsgolven, die maar blijven aanspoelen, en langzaam klinkt er steeds meer elektronisch getingeltangel doorheen. Fascinerend. Op Caecilia horen we voor het eerst iets van een melodie in de ijle flutter en noise, plus de klanken van een vibrafoon. Mooi. Fuzz-gitaren, tot in het abstracte verstoord door effectapparatuur, horen we ook weer terug op Got To Move On. Er waren critici die Fennesz destijds vergeleken met fuzz-bands als My Bloody Valentine en de Jesus And Mary Chain, en dat is niet eens zo gek gevonden. Maar de muziek van Fennesz is veel rustiger en ambient-achtig. Het mooiste pakt dat uit op de afsluiter van de 2001-uitgave van Endless Summer. Het nummer Happy Audio is het bijna elf minuten durende hoogtepunt van de plaat, dat ruist rustig in pastorale schoonheid. Net daarvoor pakt Fennesz nog even letterlijk de Beach Boys erbij. Voor het nummer Before I Leave samplet hij een stukje orgelspel van Brian Wilson. Die samples laat hij heel snel overslaan. Ze ratelen en tikken steeds op een andere toonhoogte en zo ontstaat een hele nieuwe atmosfeer. Deze methode – die door glitch-collega Markus Popp alias Oval veel wordt toegepast – levert vaak abstracte, zielloze klanken op (er zit niet veel gevoel in overslaande cd’s, toch?). Maar net als Oval weet Fennesz hier iets melancholisch en warms van te maken.

Die bitterzoete zomer van 2001 zou eeuwig moeten blijven voortmijmeren. Maar daar kwam op 11 september bruut een einde aan. Muzikaal wist Fennesz het momentum ook niet vast te houden. Platen die volgden, zoals Venice in 2004 en Black Sea in 2008 haalden het niveau van Endless Summer bij lange na niet. Ze klonken weer te koud en te abstract. De kracht van Christian Fennesz zit ‘m nu veel meer in de samenwerking: hij maakte prachtige dingen met Ryuichi Sakamoto, David Sylvian en King Midas Sound. En Brian Wilson? Die leeft maar door. Hij treedt af en toe nog op met de Beach Boys, maar dat is eerder pathetisch dan dat het met bitterzoete nostalgie te maken heeft.

Christian en Brian hebben het strand verlaten. De zomer en de oceaan zijn nu aan Lana.

–

–

Meer jarige platen?

Happy birthday, Maggot Brain

Geplaatst op door
Beantwoorden

Op deze dag in 1971 bracht Funkadelic het album Maggot Brain uit. So happy birthday!

“Who needs this shit?” … Met die vier woorden opende muziekblad Rolling Stone in 1971 hun recensie van het album Maggot Brain van Funkadelic. Het moge duidelijk zijn dat de bespreking niet laaiend enthousiast was. Misschien is dat niet zo gek als je bedenkt wat indertijd hoog in de hitlijsten stond. Het was de brave braafheid van Carole King, James Taylor of Bee Gees dat de klok sloeg. De wereld was duidelijk nog niet toe aan de heavy en druggy funk van onder andere voorman George Clinton, toetsenist Bernie Worrell en gitarist Eddie Hazel – al komt die laatste soms dicht in de buurt van de gitaarerupties die we kennen van Jimi Hendrix.

Eigenlijk waren Clinton cum suis hun tijd altijd al ver vooruit. Jaren voor Maggot Brain solliciteerde hij met zijn doo-wop zanggroepje de Parliaments bij Motown-baas Berry Gordy als de zoveelste Temptations. Gordy vond ze veel te outrageous, dus dat werd niks. Gelukkig maar, want voor Motown hadden Parliament en Funkadelic (dat is dezelfde club) nooit zulke tijdloze, vooruitstrevende platen kunnen maken als de trits Funkadelic, Free Your Mind And Your Ass Will Follow, Maggot Brain en America Eats Its Young – allemaal tussen 1970 en 1972 uitgebracht. Dat was hun psychedelische tijd, zeg maar. De vette P-funk van George Clinton/Parliament/Funkadelic – onder het mom van de Mothership Connection – bleef tot in de jaren tachtig impact houden op bands als de Red Hot Chili Peppers, Prince, Fishbone, Ice Cube en OutKast (ommaarwattenoemen). En nog steeds is de 78-jarige George Clinton een podiumbeest, zo bleek nog maar twee jaar geleden in Luxor Live Arnhem. Alleen moet hij er nu af en toe even bij gaan zitten.

Op het album uit 1971 staan twee stukken die elk ongeveer tien minuten duren en eigenlijk het yin en yang van het album vormen. Het eerste is de bloedstollend mooie en hoopvolle opener Maggot Brain en het album sluit af met Wars Of Armageddon. Dat is druk, duister, chaotisch, lawaaiig: eigenlijk een bad trip op muziek. Of de soundtrack bij een verward persoon, inclusief huilende baby’s, sirenes, vliegtuigen, koekoeksklokken en loeiende koeien. Het is een puberaal nummer ook, want Funkadelic laat op Wars Of Armageddon net zo goed harde scheten de revue passeren. En dat klinkt allemaal met een jachtige congafunk-beat (denk: Santana op speed) eronder en heel veel gitaargescheur. Pfff. Het is een freak out zoals Sister Ray van de Velvet Underground of Helter Skelter van de Beatles.

Het contrast met de song Maggot Brain kon niet groter zijn. Wat een epische track is dat, zeg! Het verhaal gaat dat George Clinton en Eddie Hazel het nummer hebben bedacht tijdens een LSD-trip. Clinton vroeg zijn gitarist te spelen met emotie, alsof hij net gehoord had dat zijn moeder was overleden. In het tweede deel van het stuk moest Hazel dan juist spelen alsof hij hoorde dat ze toch nog leefde – of weer tot leven was gewekt. Van diep treurig tot hoopvol euforisch, het is allemaal mooi terug te horen in de solo. De gitaarpartij is zelfs zó goed, dat George Clinton besloot om de hele – swingende – backingtrack (drum, bas, koebel) weg te laten. Je hoort alleen maar de gitaar en de echo, en dat staat garant voor rillingen over je rug en kippenvel op je armen. Dat het de juiste ingreep bleek, is te horen op de luxe heruitgave van het album Maggot Brain. Daarop staat de originele mix nu ook, en die heeft beduidend minder impact.

Wars Of Armageddon en Maggot Brain, samen vullen de nummers ongeveer de helft van de plaat. Tussen de opener en de afsluiter staan nog vijf nummers, allemaal topklasse funk in de trant van Stand! van Sly & The Family Stone. Lekker! Maar ook een beetje gek. Can You Get To That is laidback funk met een doo-wop refrein. Motown meets Frank Zappa. Hit It And Quit It wordt gedragen door de gitaar van Eddie Hazel en het orgeltje van Bernie Worrell en zo ontstaat een euforische groove. You And Your Folks, Me And My Folks is een swingende protestsong tegen armoede en een oproep aan iedereen om zich te verenigen voor vrijheid en gelijkheid. Een funky Internationale on acid… Super Stupid is pure rock ’n roll die erg doet denken aan de Jimi Hendrix Experience of het veel latere Bad Brains. En Back In OUr Minds is een beetje melig. Niet te versmaden carnavalesk met een slijpende trombone en boogiewoogiepiano op het eind. En daarna start dus de gekte van Armageddon.

Who needs this shit? Iedereen! Rolling Stone zag het niet. Pitchfork wel, al was dat bijna vijftig jaar na dato. Twee weken geleden kreeg Maggot Brain een 10 met een griffel van het toonaangevende muziekplatform.

De tekst van het nummer Maggot Brain is als volgt.
Mother Earth is pregnant for the third time
For y’all have knocked her up
I have tasted the maggots in the mind of the universe
I was not offended
For I knew I had to rise above it all
Or drown in my own shit

Volgens Rolling Stone verdronken zij er in, maar eigenlijk steeg Funkadelic boven alles uit. Dat klinkt als in een trip – dat je hoort dat je moeder weer tot leven is gekomen.

–

–

Meer jarige platen?