Jaaroverzicht 2023

Geplaatst op 31 december 2023 door admin

Het was het natste en warmste jaar ooit. Bosbranden en extreme droogte teisterden de wereld. Oekraïne bleef onder vuur liggen van de Russen. Er brak een heftige oorlog uit in Gaza. In Nederland dreigt er een fascistoïde regering aan te treden, want het volk stemde vanuit een racistische onderbuik. LHBTQI+ers worden beschimpt op social media en in real life in elkaar geslagen. En corona is nog steeds onder ons. We leven in duistere tijden. Tegelijkertijd was 2023 een gloedvol en strijdbaar muziekjaar! Gelukkig maar. Dat biedt de hoop en troost die we zo hard nodig hebben.

Dus hou elkaar maar even vast en luister naar mijn 23 van 23. Je hoort heel veel positieve en gloedvolle soul (Gabriels, Kelela, Cleo Sol, Durand Jones en vooral ANOHNI and the Johnsons). De eclectische Young Fathers kunnen er ook wat van! Er zijn melancholische herinneringen aan de trotse stad Kyiv. PJ Harvey, John Cale en Peter Gabriel maakten na jaren stilte weer bloedmooie platen. En er zijn blije uitstapjes naar Tunesië, Japan, India, Brazilië, Oeganda en Nigeria. Het is mooi om te zien dat Engeland en Amerika de wereldheerschappij allang hebben opgegeven als het gaat om vooruitstrevende muziek. Alleen op het gebied van hiphop (Aesop Rock en JPEGMAFIA/Danny Brown) en techno (Speaker Music) spreken ze nog een woordje mee.

Hier is de gehele lijst. Lees de recensies in de links:

Luister de hele 23 van 23 op Spotify:

Zoals altijd was het eigenlijk ondoenlijk om zo’n lijst te maken. Met pijn in mijn hart heb ik albums moeten buitensluiten. ‘Bubbling under’ zijn onder andere de fijne comebackplaat van – helaas nu duo – Depeche Mode (Memento Mori), Tirzah die goed uit de hoek komt op de plaat met de vreemde titel trip9love…??? en de samenwerking tussen Armand Hammer, billy woods en E L U C I D onder de naam We Buy Diabetic Test Strips. Ik was ook zeer gecharmeerd van de retro-disco van Jessy Ware op That! Feels Good! en van Roisín Murphy’s experimentele pop op Hit Parade (ondanks haar nare slip of the tongue op social media). Loraine James zorgde zoals altijd weer voor kwaliteit. Dus je moet zeker Gentle Confrontation gaan checken! Xiu Xiu maakte met Ignore Grief een fijne duistere plaat en de ‘gothic’ samenwerking tussen Maud the Moth en trajedesaliva (Bordando El Manto Terrestre) was superinteressant. En dan heb ik het nog niet eens gehad over Judith Parts uit Estland (met Meadowsweets) en Galya Bisengalieva uit Kazachstan (Polygon). Ach, zullen we tot slot dan maar Yves Tumor noemen met de langste albumtitel van 2023: Praise A Lord Who Chews But Which Does Not Consume (Or Simply, Hot Between Worlds).

Het is trouwens opvallend hoeveel oude knakkers dit jaar weer prima platen maakten. Naast Depeche Mode, John Cale, PJ Harvey en Peter Gabriel heb ik ook genoten van A Certain Ratio, Everything But The Girl, Sparks, Pere Ubu, Laibach, Sigur Rós, OMD, Lol Tolhurst/Budgie/Jacknife Lee, Madness, Vince Clarke, Arbeid Adelt! en Charles Hayward (met zijn band Abstract Concrete). Zelfs de Rolling Stones maakten weer een aardige plaat, voor het eerst sinds Tattoo You uit 1980…

De beste platen uit Nederland waren – naast Ambassade en It Dockumer Lokaelstje – van Piiptsjilling, Spinvis, Sophie Straat en De Jeugd van Tegenwoordig.

Song van het jaar

Hier wilde ik dus bijna de Rolling Stones met Lady Gaga noemen, met hun verrassend sterke Sweet Sounds Of Heaven. Verrassend goed was ook Christine and the Queens met het nummer Full Of Life (opgebouwd uit de kitscherige maar stiekem o zo mooie Canon in D van Johan Pachelbel). Olijke tracks als De Duck van Prins S en de Geit en Vrouw Van De Dominee (vertaling van Son Of A Preacherman) van Thijs Boontjes mogen niet onvermeld blijven. Maar dé song van het jaar Bull Believer van Wednesday!! Heerlijk, hoe een traditionele rocksong kan ontsporen in ontregelde noise. Luister maar:

Clip van het jaar

Om Putin te pesten zou ik hier de recente clips van Pussy Riot moeten noemen (Dance With The Devil, maar vooral de kortfilm Putin’s Ashes). Maar eerlijk is eerlijk, de allerbeste clipmakers van 2023 zijn de postrockband Squid. The Blades is fascinerend, maar de dromerige drukte in Swing (In A Dream) is helemaal adembenemend!
Ach, weet je, ik doe ze gewoon allebei (#FuckPutin).

Muziekboeken

Ik heb dit jaar veel te weinig muziekboeken gelezen, maar ik kan we een top 3 samenstellen. Op 3 staat dan de recensiebijbel van OOR met mooie illustraties van Typex. Op 2 zet ik Nick Soulsby met Everything Keeps Dissolving – Conversations With Coil, met een dwarsdoorsnee uit interviews die mijn helden John Balance en Peter ‘Sleazy’ Christopherson gaven tussen 1983 (toen ze Coil begonnen) en 2004 (na de dood van Balance).

Maar het beste boek vormt de geschiedenis van labeleigenaar Stevo en Some Bizzare Records in Conform To Deform van Wesley Doyle. Lees alles – in hun eigen woorden – over Soft Cell, Coil, Foetus, The The, Test Dept en Einstürzende Neubauten. Ik raakte zo geïnspireerd dat ik er m’n eigen Spotify-lijstje bij maakte:

Re-releases, compilaties

Ach, ik heb maar even een Top 10 van de beste re-releases gemaakt. Met opvallend veel heruitgebracht werk uit de jaren tachtig. Zelf werd ik wel een beetje emotioneel van het wederzien met From Brussels With Love, de plaat met onder andere Thomas Dolby, Harold Budd, Michael Nyman en John Foxx – waar ik in mijn puberteit zoveel uur mee heb doorgebracht.

De La Soul – Three Feet High And Rising
Soul’d Out: The Complete Wattstax Collection
Blacklips Bar: Androgyns and Deviants, Industrial Romance for Bruised and Battered Angels, 1992–1995
From Brussels With Love
Chet Baker – Blue Room (The 1979 VARA studio sessions in Holland)
Marlene Dietrich – Best MARLENE DIETRICH Movie Themes & Songs
De Toekomst Laat Me Koud, De Nieuwe Nederlandse Golf 1980 – 1985
Sonic Youth – Live In Brooklyn, Ny.
Nasmak – 4our Clicks
Holger Hiller – Ein Bündel Fäulnis In Der Grube

Concerten

Dit jaar heb ik behoorlijk veel acts zien voorbijkomen in Arnhem en in Nijmegen. Memorabel waren gothic queen Zola Jesus die de Stevenskerk tot in haar voegen deed galmen, in haar eentje achter de piano, en de industriële takkeherrie van Ruhail Qaisar voor twintig à dertig mensen in een kleine galerie. Paul Weller was erg goed in Doornroosje, met een dwarsdoorsnee uit werk van The Jam, The Style Council en solo. Zeer indrukwekkend waren John Cale in Paradiso Amsterdam en Peter Gabriel in Köln. Maar doordat ik bij die laatste was, heb ik misschien wel het concert van het jaar moeten missen: Young Fathers live op Best Kept Secret. Gelukkig staat het optreden integraal op YouTube. Waar ik voor de beeldbuis ook erg van heb genoten? Rick Astley (ja die!) en The Blossoms die op Glastonbury een set vol nummers van The Smiths speelden, met als eindconclusie dat Rick Astley een veel betere performer is dan Morrissey. Hahaha.

De doden

Sinds ik schrijf voor Ondergewaardeerde Liedjes, het leukste weblog van Nederland, heb ik al heel wat in memoriams moeten maken. Dit jaar herdacht ik daar onder andere Wim de Bie, Mark Stewart, Tina Turner (als achtergrondzangeres bij Frank Zappa), Sinéad O’Connor, Brian McBride van Stars of the Lid, Rudy Isley van de Isley Brothers, Kevin ‘Geordie’ Walker van Killing Joke en Shane MacGowan van The Pogues. Hoewel het er aan zat te komen was ik erg ontdaan van het overlijden van Ryuichi Sakamoto op 28 maart, overigens kort na zijn Yellow Magic Orchestra-maatje Yukihiro Takahashi op 11 januari. We eren de twee met een fragment van het Amerikaanse programma Soul Train uit 1980. De Japanners spelen Firecracker (toepasselijk in deze tijd van het jaar) voor een volledig zwart publiek. Het levert vreemde beelden op, een beetje vergelijkbaar met een paar jaar daarvoor toen het witte doorgesnoven halflijk van David Bowie daar kwam performen. Vervreemding met soul, dat is precies hoe we popmuziek willen zien!

Iemand schreef onder dit YouTube-filmpje: “Thank you Takahashi-san and Sakamoto-san for the great music. RIP.” … Thank you for the music, dat geldt ook voor 2023.

Fijne jaarwisseling en alle goeds voor komend jaar!

–

ANOHNI and the Johnsons – My Back Was A Bridge For You To Cross

Geplaatst op 30 december 2023 door admin

Beantwoorden

Dit verhaal begint bij mijn dochter. Zij is nu bijna achttien dus bijna volwassen. Vandaag heeft ze haar eerste tatoeage laten zetten. Precies één jaar voor haar geboorte bracht ANOHNI (toen nog Antony) samen met de Johnsons het prachtalbum I Am A Bird Now uit. In 2005 zong hij – op het nummer Today I Am A Boy – de regels: “One day I’ll grow up / I’ll be a beautiful woman.” … En kijk ze nu, mijn dochter en ANOHNI. Ze zijn allebei opgegroeid en een mooie vrouw geworden.

Het is voor het eerst sinds dertien jaar dat ANOHNI weer een plaat maakt met de Johnsons en het zijn overigens hele andere Jansens dan op Swanlights uit 2010. De bandnaam is eerder een concept. De Johnsons zijn vernoemd naar de legendarische activiste Marsha P. Johnson. Zij was voorvechtster van gay- en transrechten. Johnson was onder andere betrokken bij de Stonewall-rellen uit 1969, waar homo’s zich voor het eerst verzetten tegen onderdrukking door de politie. Het is haar foto die de cover siert van My Back Was A Bridge For You To Cross. ANOHNI heeft haar één keer ontmoet, in 1992. Zes dagen later was ze overleden. De reden van haar dood is altijd onduidelijk gebleven.

Na de melancholische eerste Johnsons-albums en een paar hele experimentele, elektronische soloplaten (met onder andere Oneothrix Point Never) was ANOHNI weer op zoek naar een nieuw geluid. Zij wilde eer bewijzen aan de ‘blue eyed soul’ waarmee ze destijds in Engeland is opgegroeid, met stemmen als Alison Moyet van Yazoo en Boy George van Culture Club. Maar bovenal wilde ANOHNI dat haar plaat in de lijn zou liggen van activistische zwarte soulzangers uit de jaren zestig en zeventig. Denk Sam Cooke, Curtis Mayfield of Isaac Hayes. Maar bovenal Marvin Gaye. ANOHNI wilde een tweede What’s Going On maken, en – verdomd – dat is gelukt!

Waarom ze dat wilde? Op haar Bandcamp-pagina schrijft ze: “I want the record to be useful. I learned that I can provide a soundtrack that might fortify people in their work, in their activism, in their dreaming and decisionmaking. I can sing of awareness that makes others feel less alone, people for whom the frank articulation of these frightening times is not a source of discomfort but a cause for identification and relief.” ANOHNI wil dus ondersteunen en inspireren en ze voelt aan dat dat niet gaat met moeilijke muziek. Daarom riep ze de hulp in van Jimmy Hogarth, die het geluid bepaalde van onder andere Tina Turner, Amy Winehouse en Duffy. In 2022 doken ze de studio in – hij op gitaar en zij op piano – en al improviserend ontstonden de tien songs op My Back Was A Bridge For You To Cross.

Dat de plaat makkelijk en recht-voor-zijn-raap is, wil niet zeggen dat My Back Was A Bridge For You To Cross minder diepzinnig is. Of minder compromisloos. Integendeel. En ook niet minder aangrijpend. Je houdt het gewoon niet droog als ANOHNI op Can’t zingt over een vriend die zelfmoord pleegde, zeker niet in het stuk aan het eind dat opbouwt als een gospel. “I don’t want you to be dead”, schreeuwt ze het uit. “I won’t have it! But I can’t reverse it!” Veel intiemer, maar minstens zo ontroerend is de scene in Sliver of Ice. Daar zit ANOHNI aan het sterfbed van Lou Reed, haar vriend en mentor. Hij vertelt haar over de sensatie van een ijsklontje dat smelt op je tong, waardoor je eventjes voelt dat je nog leeft. Poeh…

Waar het allemaal om draait op dit album? Verlies. Vervreemding. Ontworteling. Ongelijkheid. White privilige. Racisme. Transfobie. Donkerte. Discriminatie. Bosbranden. Ecocide. Hoe deal je er mee en hoe kom je ertegen in verzet. Typisch What’s Going On – zowel qua muziek als qua thema – is de opener van My Back Was A Bridge For You To Cross. Het nummer It Must Change zou een lost-love-song kunnen zijn, maar als je beter luistert dan hoor je dat het gaat over de treurige staat van ecologie en milieu. “The city in your hеad / Collapsing walls and lead, it must change / The fire is cleaning the oil from the stones / Your God is failing you, things must change / Giving you hell.” Indrukwekkend, net als There Wasn’t Enough dat ook over klimaatcatastrofes gaat. Hier klinkt ANOHNI als Nina Simone, een van haar legendarische helden. Het nummer Scapegoat doet nog het meest denken aan de muziek die ze maakte met de Johnsons aan het begin van deze eeuw. Ze is razend en gaat keihard tekeer tegen transfobie. Tegelijkertijd is haar vibrato goddelijk – weer zo’n typische ANOHNI-paradox – en Jimmy Hogarth speelt de sterren van de hemel op zijn (scheur)gitaar.

Rest is echt een lekker nummer dat het midden houdt tussen I Put A Spell On You van Screamin’ Jay Hawkins, Maggot Brain van Funkadelic en Shaft van Isaac Hayes. (Kan dat? Ja dat kan.) Het tweede nummer – Go Ahead – is een kort en woedend staaltje jaren zeventig experimentele gitaarnoise zoals ook Lou Reed dat kon maken. Het is een beetje een vreemde eend in de bijt en het zou een soort ‘interlude’ kunnen zijn, ware het niet dat het zo aan het begin van het album komt.

De hele bevlogen plaat My Back Was A Bridge For You To Cross klinkt wanhoop en verdriet, maar ook strijdbaarheid. Het album is een veilig toevluchtsoord voor iedereen die van verandering droomt. Dat wordt nog het duidelijkst in het slotnummer You Be Free, waar ANOHNI de blik op de toekomst richt. Maar eerst op het verleden. Zij heeft gestreden voor LHBTQI+ acceptatie. Daarop kunnen volgende generaties voortbouwen, vandaar de titel van de plaat. “My back was a bridge for you to cross”, zingt ze dus. “And my sisters / Ooh, you, you be free / You be free for me.” Dan bedoelt ze niet alleen de LHBTQI+ gemeenschap, maar dan bedoelt ze ook mijn dochter en mij. En jou.

Gelukkig nieuwjaar.

–

Alle beste albums van 2023:

Peter Gabriel – i/o

Geplaatst op 29 december 2023 door admin

Beantwoorden

De carrière van de nu 73-jarige Peter Gabriel kent veel mooie piketpaaltjes. (En lees voor dat ‘mooie piketpaaltjes’ maar gewoon ‘meesterwerken’.) Wat te denken van nummers als Supper’s Ready en I Know What I Like (In Your Wardrobe) die hij inzong als zanger van Genesis, en natuurlijk helemaal het progrock-magnum opus op de dubbelelpee The Lamb Lies Down On Broadway uit 1974? En wat te denken van de vier titelloze soloalbums, uitmondend in de uitmuntende liveplaat Peter Gabriel Plays Live met daarop anthems als San Jacinto, Solsbury Hill en Biko? Daarna volgden platen met maar twee letters als titel, zoals So, Us en Up en megahits als Sledgehammer, Don’t Give Up, In Your Eyes en Digging In The Dirt. Maar vervolgens werd het stil rond Peter Gabriel. Of stil… hij bleef een bezig baasje, maar meestal buiten de spotlights. Hij zette onder andere de Real World Studio’s op bij zijn huis in Box in Wiltshire, Engeland. Daar liet hij mensen als Ravi Shankar, Nusrat Fateh Ali Khan, The Five Blind Boys of Alabama en Sigur Rós opnemen. En hij hield zich bezig met allerhande audiovisuele projecten, AI en (milieu)activisme.

Dat neemt niet weg dat hij al sinds 2005 praat over het uitbrengen van nieuw materiaal. Eind 2023 is er dan het album i/o. Dat is op de kop af 21 jaar na zijn vorige plaat Up uit 2002. De titel i/o staat voor de term input/output, maar haal het streepje weg en je krijgt Io: een van de manen die rond de planeet Jupiter draait. Als de plaat uitkomt, kent het publiek eigenlijk alle nummers al. Tijdens iedere volle maan op aarde bracht Peter Gabriel een van de twaalf tracks uit in twee mixen, samen met een kunstwerk (van bijvoorbeeld Olafur Eliasson, Cornelia Parker, Nick Cave of Ai Weiwei) en vergezeld van uitgebreide uitleg via lange monologen op YouTube. Alsof dat niet genoeg is, speelde hij ook het gros van de nieuwe i/o-nummers tijdens zijn geweldige wereldtournee – die hem onder andere naar Nederland bracht.

Op die manier kreeg elke track op i/o de aandacht die het verdient. Maar pas sinds 1 december kunnen we in één zit horen hoe Peter Gabriel het album precies bedoeld heeft. En toch ook weer niet. De studiofreak laat de uiteindelijke beslissing aan de luisteraar zelf. Hij brengt de plaat uit in een ‘bright side mix’ (geproduceerd door Mark ‘Spike’ Stent, die je kent van onder andere U2, Depeche Mode, Björk en Massive Attack) en een ‘dark side mix’ (geproduceerd door Tchad Blake, van onder meer Arctic Monkeys, Crowded House en Elvis Costello). Het publiek moet maar kiezen. Als dat niet lukt is er op de speciale Deluxe-editie ook nog een ‘in side mix’ van het hele album in Dolby Surround. Poeh, ga er maar aanstaan. (Op het eerste gehoor is er niet veel verschil. Met het pistool op de borst zou ik opteren voor de dark side mix, omdat die misschien een iets meer coherent geheel vormt.)

Daar gaat het allemaal niet om. Het gaat om de muziek en die is weer-ga-loos!! Wat Peter Gabriel hier neerzet met zijn vaste krachten – muzikale zwaargewichten als Tony Levin op bas, Manu Katché op drums en David Rhodes op gitaar – is subliem subtiel, intelligent inspirerend en uitgebalanceerd uitstekend. Pure kwaliteit. Geen grote gebaren of moeilijk gedoe, maar gewoon goed gemaakte elektronische popsongs met een warme handdruk. Noem het maar vintage-Gabriel; hij heeft sinds de jaren tachtig niet meer zo spannend geklonken en toch gaat er een enorme rust van uit. Alles is gelaagd en goed doordacht (dat mag ook wel als ‘ie er als sinds 2005 mee bezig is).

Het album is tegelijkertijd spiritueel als down-to-earth en activistisch, eigenlijk ook zoals we Peter Gabriel al jaren kennen. Als eerste single is Panopticom verschenen en die opent nu ook i/o. Het is een mysterieus nummer over een oneindige bol van data, maar ook over mensenrechten. The Court, dat een beetje doet denken aan de oude Genesis, wijst op vooral nieuwe rechtsinstellingen als Bellingcat, Forensic Architecture en WITNESS waar Peter Gabriel zelf bij betrokken is. O zo prachtig is Playing For Time. Over een zachte pianoballad – geïnspireerd door Randy Newman? – zingt Gabriel breekbare strofen als: “Far, far away, out amongst the stars / There’s a planet spinning slowly, we call it ours”. En: “Any space, any time / Any moment that we bring to life, ridiculous, sublime”. Maar het allermooist is het titelnummer. Daarin zet de songwriter eenvoudig zijn filosofie neer: De mens is onderdeel van alles om hem/haar heen. Dat merk je al bij zoiets simpels als een wandeling met de hond. “I walk with my dog and I whistle with the bird / I’m just a part of everything.” En dat gaat ook door na de dood. “I’ll be all laid to rest in my proper place / Into the roots of an old oak tree / Where life can move freely in and out of me / I’ll have stuff coming out and stuff going in / I’m just a part of everything.”

Peter is ook een familieman. Op Four Kinds Of Horses horen we (net als op The Court) zijn dochter, Melanie Gabriel, in het achtergrondkoor. Op Road To Joy werkt hij samen met een oude vriend: Brian Eno (die al meedeed op The Lamb Lies Down On Broadway). Het doet een beetje denken aan Steam uit 1993 maar dit nummer uit 2023 is een stuk lichtvoetiger. So Much is daarna weer een zwaarmoedige ballad: “Ah, there’s so much to live for / So much left to give / This edition is limited / There’s only so much can be done.” Het is een beetje de berusting van een oude man. En dat hij oud wordt, hoor je hier ook in het breken van zijn stem. Dat is helemaal niet erg, want daarvan is niks meer te merken in het volgende nummer: het uitermate fijnzinnig geproduceerde Olive Tree. Mooi. De track Love Can Heal is zweverig en esoterisch. Net zo mooi.

In het nummer daarna – This Is Home – pakt hij uit met het honderdkoppige (!) Sångsällskapet Orphei Drängar uit Uppsala, Zweden. Dat is best tijdrovend. Maakt hij het zichzelf zo niet heel erg moeilijk?, vroeg het tijdschrift HUMO hem ooit. “Ja, de Ramones hadden het makkelijker”, lachte hij toen. “Ik ben ook best jaloers op die technoproducers die in hun eentje met één sample een complete plaat kunnen maken.”

Op de laatste twee tracks neemt Peter Gabriel wat gas terug. And Still klinkt als Radiohead over dertig jaar. Maar echt. Dat is niet eens zo gek als je bedenkt dat hij ooit een versie opnam van radiohoofd’s Street Spirit (Fade Out). Tenslotte sluit i/o af met Live And Let Live. Dat bouwt op en bouwt op – met het Soweto Gospel Choir dat de titelregel steeds opnieuw zingt – alsof het een kruising is tussen In Your Eyes en Biko. Poeh… mag het een onsje meer zijn?

Het is duidelijk dat Peter Gabriel na zoveel jaar opnieuw een piketpaaltje heeft geslagen. Hij maakte een plaat die de mensheid weet te verheffen – voor minder doet ‘ie het niet. Dit is een meesterwerk waar we na jaren nog steeds vol bewondering op terug zullen kijken.

–

Alle beste albums van 2023:

Ruhail Qaisar – Fatima

Geplaatst op 28 december 2023 door admin

Beantwoorden

De ‘zomerhoofdstad’ Leh ligt (net als ‘winterhoofdstad’ Kargil) in de regio Ladakh, een dunbevolkt gebied in het uiterste noorden van India. De bewoners zijn eigenlijk Tibetaans, maar het gebied viel tot voor kort onder de deelstaat Kasjmir en nu direct onder Indiaas bewind. Ook Pakistan en China maken aanspraak op Leh en Ladakh en er wordt serieus om gevochten. Dat is één. Punt twee is dat de mooi gelegen zomerhoofdstad een toeristische trekpleister is voor westerlingen, maar – sinds het decor was van een reeks succesvolle Bollywood-films – ook voor de rest van India. Al dat toerisme heeft het gebied geen goed gedaan. Het ooit zo bucolische berggebied verzuipt nu in haar eigen rotzooi. En dan zijn er nog religieuze broeinesten van boeddhisme, hindoeïsme en islam die elkaar naar het leven staan. Het vuil, de stad en de dood vormen de achtergrond van Fatima, het debuutalbum van Ruhail Qaisar uit Leh dat eind januari verscheen. Volgens zijn eigen tekst op Bandcamp is de plaat een kroniek van rellen, geweld, kolonisatie, werkloosheid, PTSS en zelfverminking. De adembenemende muziek houdt het midden tussen field recordings, geluidskunst en pure noise. Nog een stukje Bandcamp: ‘Hauntological drones, power electronics and convulsive post-industrial dissonance create an unnerving sense of fear, anger and alienation.’ Pfff, ga er maar aanstaan. Het moge duidelijk zijn dat Fatima geen vrolijke plaat is geworden. Nee, het is een ‘requiem to a dead future’.

Heel veel is er niet bekend over Ruhail Qaisar. Hij ontvluchtte Leh om in New Delhi de death-metal annex no-wave band Vajravarah te beginnen. Maar die plannen kwamen niet echt van de grond. In de metropool kwam hij wel in contact met de extreme muziek van Einstürzende Neubauten en van de Japanse 90’s noise-scene (Merzbow) en met tijdgenoten als Puce Mary en Pan Daijing. Onder de naam SISTER ging hij compromisloze herrie maken, maar dat miste elke vorm van context, zo vertelde hij eerder dit jaar in een interview met muziekplatform The Quietus. “I then thougt of the concept of my hometown, my neighbourhood and my childhood.” Dat leidde uiteindelijk tot de plaat Fatima – die is vernoemd naar de oudtante van Ruhail Qaisar en dus naar de tijd waarin hij als jochie de koeien melkte in haar achtertuin of speelde met de Europese kinderen in The Dreamland Hotel van zijn vader – toen nog het enige hotel in Leh. De tijd van Shangri-La, ver voor gentrificatie, hyperkapitalisme en drugs…

De plaat begint met een bonkige bas en de gothic vrouwenstem van Iben Lavinia Kajser die ijzingwekkende passages voorleest uit het boek Circuitries van de Engelse filosoof Nick Land (“there will be no repeats of daddy the doctor and mummy the nurse… The Western Civilisation Show has been discontinued”). En dan bárst me er een partij noise los! Daar lust zelfs de instortende nieuwbouw geen brood van. Tweede track Sachu Melung is juist heel erg spookachtig, met onbestemde creepy geluidjes, net als het nummer met de veelzeggende titel Abandoned Hotels Of Zangsti – al fluiten de vogeltjes daar vrolijk (en indringend). Even geen spoiler, maar van wat er op 4 minuut 38 gebeurt gaan je nekharen overeind staan! … Een van de meest gewelddadige tracks is Namgang. Het is een jeugdherinnering aan een brand in een weeshuis, zo vertelt Qaisar aan The Quietus. De kleine Ruhail en zijn ouders rennen er naar toe: “I kept my pace like an animal”. Maar vreemd genoeg eindigt de track heel vredig met bellen van paarden die grazen op een bergwei. Painter Man is pure David Lynch: je hoort een (onregelmatige) hartslag en daaroverheen fluistert gastvocalist Dis Fig verhalen over een ‘little lost painter’ die wreed wordt vermoord. Net zo horror-achtig – maar dan meer Wes Craven – zijn de schreeuwpartijen van Elvin Brandhi op Daily Hunger, met een soppend achtergrondgeluid waarbij je onwillekeurig moet denken aan het ultiem onfrisse The Sewage Workers Birthday Party van de Britse band Coil. En dan is het tijd voor de epische uitsmijter: The Fanged Poet. Ruhail Qaisar heeft het opgenomen in een bunker, waar hij acht uur lang repetitieve gitaarklanken en rituele drums heeft zitten produceren. Het dramatische effect komt van de crescendo trompetten van Rohit Gupta aka Fursat. Het gaat maar door en door en door… en dan doven alle klanken een-voor-een uit. Alsof er een koninkrijk uitsterft.

Het blijft verbazen dat zo’n conceptuele noiseplaat uit een no-mans land in het Indiase hooggebergte komt. Maar dat exotisme moeten we eigenlijk naast ons neerleggen. Laat Fatima een spiegel zijn: de hele wereld gaat ten onder aan oorlog en toerisme, aan kapitalisme, religie en drugs. We zijn de onschuld verloren. Overal. Daarvan doet Ruhail Qaisar op een hele fascinerende wijze verslag.

–

Alhoewel? Maanden na het verschijnen van Fatima staat Ruhail Qaisar op te treden in een kleine galerie in Nijmegen. Hij brengt zijn stukken voor een publiek van twintig tot dertig man (m/v/x). Qaisar blijkt een hele rustige, beetje verlegen jongen. Als ik hem na het concert aanspreek, zit hij in kleermakerszit voor de geïmproviseerde bar. Ik hurk naast hem neer en bedank hem voor de muziek. Hij spreekt nauwelijks Engels en kijkt me wat gegeneerd aan. “Thank you”, prevelt hij liefdevol en knijpt net iets te hard in mijn beide handen… Misschien zijn we onze onschuld toch nog niet verloren.

–

Alle beste albums van 2023:

John Cale – MERCY

Geplaatst op 27 december 2023 door admin

Beantwoorden

Sommige mensen zijn verslingerd aan een Bruce Springsteen, andere mensen stellen hun leven in het teken van een André Hazes (de oude volkszanger hoop ik dan op z’n minst, toch niet z’n verwende zoontje) of ze kennen met mathematische precisie alle noten van een Frank Zappa uit hun hoofd. Maar de rode draad in mijn leven heet John Cale.

Dat is niet zo gek. Al meer dan zestig jaar maakt John Cale (1942) muziek die én raakt tot op het bot (een nummer als Close Watch heeft me meermaals door het ergste liefdesverdriet heen geholpen) én die zich kenmerkt door een continue vernieuwings- en experimenteerdrang. Ga maar na: John Cale kwam begin jaren zestig als jonge man uit Wales naar New York om met avant-garde componist La Monte Young te werken, werd vervolgens pijler onder de meest legendarische rockband aller tijden (Andy Warhols petekindje Velvet Underground), nam op met minimal componist Terry Riley en geluidstovenaar Brian Eno, zette gedichten van zijn grote held Dylan Thomas op muziek, produceerde cruciale albums van Iggy Pop & Stooges, Patti Smith, Jonathan Richman & Modern Lovers, Siouxsie & Banshees en Happy Mondays en blies ooit Hallelujah van Leonard Cohen/Jeff Buckley nieuw leven in – gevolgd door talloze talenjachtzangertjes en -zangeresjes.

Vooruitstrevend

‘Rage against the dying of the light’ was een van Dylan Thomas’ strofen die John Cale ooit gloedvol zong. Anno 2023 leek dat hét motto voor de 81-jarige Welshman te zijn geworden. Waar zijn leeftijdgenoten lijdzaam in ruste gaan, kwam John Cale met een nieuw album op de proppen en vervolgens met een Europese tournee – die hem onder andere naar Paradiso in Amsterdam bracht. En zowel het album als de tour lieten horen: de hoogbejaarde muzikant leunt niet achterover op zijn rijke verleden, hij is vooruitstrevend als immer!

Vonk

Dus was het even wennen toen MERCY uitkwam op 20 januari. Het is trouwens zijn zeventiende (!) studioplaat, meer dan tien jaar na voorganger Shifty Adventures In Nookie Wood. Het album MERCY staat vol verrassende samenwerkingen met muzikanten uit jongere generaties, zoals Weyes Blood, Animal Collective, Sylvan Esso, Dev Hynes van Blood Orange, Tei Shi en Fat White Family. En nog bijzonderder: John Cale ging in zee met experimentele electro-producers als Actress en Laurel Halo. Dat zou de sfeer van een stuurloos ‘remix-album’ kunnen oproepen, maar niks is minder waar. MERCY balanceert op prettige wijze tussen afwisselend en kleurrijk enerzijds en coherente Cale-kwaliteit aan de andere kant. Dat laatste komt onder andere door Cale’s karakteristieke donkere bariton. Ondertussen hoor je wel triphop-beats, zachte drum & bass, noise en atmosferische ambient voorbij komen. Onaardse strijkers, hyperballads, synthesizer-drones en cut-up technieken. Een band als Cabaret Voltaire liet zich inspireren door Velvet Underground en soms lijkt het wel alsof John Cale die vonk weer teruggeeft.

Vrolijk?

Zoals altijd staat de muziek weer in het teken van chaos, wanhoop en een naderende apocalypse. (‘Geen Andy Warhol, eerder David Cronenberg’, schreef muziekplatform Pitchfork.) Blij word je er niet van, maar het kippenvel staat je de volle 1 uur en 11 minuten op de armen. Soms is er melancholie. Nummers gaan dan over oude maatjes als David Bowie (John Cale bezingt hun New Yorkse stapavondjes in NIGHT CRAWLING) en Velvet Undergound-zangeres/Andy Warhol-model Nico (“You’re a moonstruck junky lady”) of over het verlies van dierbare vrienden (in het mooie NOISE OF YOU). Maar de oude bard kan – net als vroeger – ook politiek fel uit de hoek komen. Bijvoorbeeld als het gaat om klimaatproblematiek. “What is the legal status of ice?”, vraagt hij zich dan af op lijzig monotone toon – John Cale’s eigenwijze versie van de ijsbeer op de ijsschots-metafoor. Maar hij refereert ook aan Black Lives Matter. Hij opent het album met de woorden: “Lives do matter / Lives don’t matter / Wolves getting ready / They’re gonna buy more guns.” Maar het is niet alleen ellende wat de klok slaat. John Cale is vaak genoeg hoopvol. Hij ziet desolate schoonheid, zingt vol grandeur over NOT THE END OF THE WORLD en sluit het album af in de stijl van een van zijn meest lieflijke platen: het vijftig jaar oude Paris 1919. Niet vrolijk trouwens, maar op een bepaalde manier verzacht de tachtiger het leed… “If you jump out your window / I will break your fall”, zo zingt hij minzaam.

Vernieuwen

Verleden, heden en toekomst komen aan bod. Het album is tijdloos. Hoewel horden recensenten graag een dramaverhaal van MERCY maken – een plaat in het zicht van de dood, à la Blackstar van Bowie – is dit helemaal niet zijn zwanenzang. John Cale barst nog van de levenslust! Dat bleek wel een maand na het verschijnen van het album. Op 22 februari stond de ‘apostel van de avant-garde’ met drie jonge muzikanten op het podium van een bomvol Paradiso in Amsterdam een soort van elektronische Sturm-und-Drang te produceren waar je steil van achterover sloeg. Punk soms, monotoon gebeuk in de beste Velvet Underground-traditie (denk Sister Ray), waanzinnige soundscapes, wrevelig geknars… Cale en consorten speelden nauwelijks greatest hits en als er eens iets voorbij kwam van bijvoorbeeld Paris 1919, dan klonk het onherkenbaar gedrenkt in noise en gepijnigde declamaties. Het was opnieuw even wennen. Ook de nummers van MERCY kregen een geheel eigen bewerking. Uitgekleed tot op het bot. Vaak klonken ze rauw, een beetje rommelig af en toe, maar dat mocht de pret niet drukken… Nou, vooruit: één publiekslieveling wilde hij wel spelen. In de toegift. Per concert kiest John Cale er dan eentje uit zijn oeuvre. In Paradiso werd dat niet Close Watch, maar zijn beroemde ijzingwekkende uitvoering van Elvis’ Heartbreak Hotel. Prima, mijn eigen liefdesverdriet was ik al lang te boven.

En de tachtiger blijft vooruit koersen op eigenzinnige en energieke wijze. Hij vernieuwt maar steeds. Rage against the dying of the light, laat dat maar aan John Cale over.

–

Alle beste albums van 2023:

Tujiko Noriko – Crépuscule I & II

Geplaatst op 26 december 2023 door admin

Beantwoorden

Dit is een van de eerste albums die ik dit jaar hoorde – op 13 januari om precies te zijn – en ik wist meteen dat ‘ie ergens in mijn eindlijst zou belanden. Maar zo hoog had ik niet verwacht. Poeh, wat is dit mooi! Deze plaat is verstilde en vervreemdende schoonheid gestold in muziek. Het is dan ook logisch dat Tujiko Noriko haar Crépuscule-tweeluik opdroeg aan Peter Rehberg, de in 2021 overleden componist en labelbaas van het Oostenrijkse Editions Mego, die van het spotten en scouten van schoonheid zijn levensmissie maakte.

Serene stukken
Gek genoeg kende ik Tujiko Noriko tot begin dit jaar helemaal niet. De Japanse (Osaka, 1976) woont al jaren in Parijs en van daaruit maakt ze sinds 2000 hele interessante platen op het snijvlak van glitch, artpop en ambient, zo ontdekte ik dus veel te laat. Het is een beetje maffe, ‘goofy’ muziek, kinderlijk verwonderd. Haar laatste ‘volwaardige’ album kwam uit in 2014 en daarna volgden nog twee soundtracks. En toen was er ineens een uur en drie kwartier aan muziek dat ze de titel Crépuscule meegaf. Totaal anders en veel volwassener dan haar eerdere werk. Het album is in tweeën verdeeld: deel I bevat negen serene stukken die qua lengte nog een beetje in de buurt komen van traditionele songs en deel II wordt gevormd door drie soundscapes die ze alle tijd geeft die ze nodig hebben, ze meanderen door van 13 tot 25 minuten per stuk. Bij elkaar vormen ze een suite voor stem, synthesizers en stilte.

Prachtige stem
De titel Crépuscule dekt in beide gevallen de lading helemaal. Noriko’s elektronische muziek klinkt zacht en hoopvol als de ochtendschemer. Ze begint met het nummer Prayer, met een lengte van precies 2.22 minuten, maar het had voor mij net zo goed 22 minuten of langer mogen duren. De melodie is melancholisch en oosters, het doet ergens een beetje denken aan David Sylvian. De sfeer is rustig en de productie is ruimtelijk. Dat zet de toon voor de volgende stukken. In nummers als The Promenade Vanishes, Fossil Words, Bronze Shore en Cosmic Ray staat Tujiko Noriko’s prachtige stem centraal. Dan klinkt het haast als een kruising tussen de verstilde wereld van Brian Eno’s Ambient 1: Music For Airports en de buitenaardse stemexercities van FKA Tigs op Water Me (geproduceerd door Arca) of cellophane. Heel rustig, bijna ongemerkt, sluipen er weirde field-recordings in de muziek. Zo lijkt er tijdens Fossil Words in de verte een trein voorbij te komen. Weer en beetje anders is de track A Meeting At The Space Station. Dit is pure ambient, zo zweverig dat je moet denken aan die astronaut in 2001 A Space Oddyssey die in de eeuwige duisternis verdwijnt.

Intrigerende soundsapes
Het tweede deel van Crépuscule begint met ruim twaalf minuten aan gouden avondschemering. Halverwege Golden Dusk hoor je kinderen vrolijk zingen, schreeuwen en spelen. Op een bepaalde manier geeft dat de muziek iets melancholisch, het legt een diepere laag maar wel een beetje ambigu: ik weet niet waar dit op duidt. De Japanse neemt het vervolgens vocaal over, maar ze klinkt nu niet zo ‘soothing’ als op het eerste deel. Minstens zo intrigerend is de lange soundscape Roaming Over Land, Sea And Air. Je hoort horten en stoten, sirene-achtige geluiden en glitch. Gemompel in de verte. En tegelijkertijd die engelachtige stem van Tujiko Noriko die – heel dichtbij, ongeveer ín je oor – bizarre teksten zingt: “In the car park playing by yourself / I laughed so hard I cried and fell / Could it be the ground was shaking?” De plaat eindigt met bijna twintig minuten aan klanken met iets meer comfort. Noriko geeft ze een toepasselijke titel mee: Don’t Worry, I’ll Be Here.

Shake the frame
Daarna kun je terugkijken op een bizarre en rustgevende plaat, zowel buitenaards als warm-menselijk. Hoe kríjgt ze het voor elkaar?, vraag je je af. Nou, dat moet je niet te zwaar zien, zo vertelde ze in 2019 aan een interviewer van magazine Hug. Tujiko Noriko: “I usually start out with a classic structure. Melody, lyric, singing. But I almost can’t stop myself from making it a little bit strange and even uncomfortable sometimes. Not for the sake of being difficult, I just like to experiment. I like to use a frame, but to try to shake the frame a little bit.” En dat is op de beide delen van Crépuscule prima gelukt.

–

Alle beste albums van 2023:

Kelela – Raven

Geplaatst op 25 december 2023 door admin

Beantwoorden

Horen we hier de toekomst van de r&b? Ja!! Tegelijkertijd is dit enorm retro. We gaan terug naar de jaren negentig en de jaren nul. Ergens tussen de black queer house community van East Coast USA, de rave-, drum ’n bass- en ambient-scene van Londen en de Tresor-techno en Berghain-beats van Berlijn zweeft het album Raven van Kelela. En neem dat zweven maar letterlijk, want deze muziek is lucide. Neem dan nog een dosis Solange en Beyoncé, Aaliyah en FKA twigs, Arca en wijlen SOPHIE, een paar snufjes Janet Jackson en Björk en – eh – wat Herbie Hancock en Sun Ra Arkestra. Dan is het balboekje van Kelela redelijk compleet. Ware het niet dat ze op deze plaat vooral een heel erg eigen geluid heeft.

Het heeft zes jaar geduurd voordat Kelela een tweede album voor WARP-records opnam, haar vorige – Take Me Apart – kwam uit in 2017. De Amerikaans-Ethiopische Kelela Mizanekristos (Washington, 1983) kampte jarenlang met een forse writer’s block, misschien wel door het succes van haar eersteling. Maar ze wist zich te herpakken. En hoe! Als zwarte queer vond ze inspiratie in de artiesten die house music uitvonden en in de clubs waar dat gebeurde – de ‘safe havens’ waar queers konden feesten en uithuilen en waar hechte communities ontstonden. Zijn die er nog wel? En ze vond inspiratie bij Afro-Amerikaanse schrijfsters en denkers als Kandis Williams, bell hooks, Shaadi Deveraux en Octavia E. Butler. Dat nam ze allemaal mee naar Londen en Berlijn. Ze zocht diepgaande samenwerking met ‘kindred spirits’: hippe namen als Asmara van Fade to Mind’s Nguzunguzu, Philly-dj LSDXOXO, Bambii uit Toronto, Kaytranada en Junglepussy. En ze dook in Berlijn de studio in met Yo van Lenz en Florian T.M. Zeisig van het Duitse ambient-duo OCA.

Dat levert vijftien fascinerende tracks op. Het eerste dat opvalt aan Raven is de rust die de plaat uitstraalt. Het is een welkome, zelfverzekerde rust. Je kunt dit met recht een sereen album noemen. Minimaal en meditatief. Hypnotisch soms. Nummers als de single Washed Away en titeltrack Raven bestaan in de basis alleen uit verzorgd klinkende, ijle synth-drones (meestal maar één of twee akkoorden) plus Kelela’s loepzuivere stem. Ze zingt virtuoos! En in het subtiele prijsnummer Sorbet gaat ze helemaal in slow motion met hemelse vocalen en een zachte beat van gekke geluidjes. “Nowhere to go now / Let it melt away”, zingt Kelela als het nummer naar een langzame climax klimt. Het duistere Holier lijkt ergens in een vacuüm haar baan om de aarde te draaien. Het voelt zo ver weg en donker. Alsof je in je eigen achtertuin naar de hemel kijkt en de ISS ziet passeren. Daar ergens zit die song…

Er zijn ook ‘hard edged’ beats, hoor. En niet zo’n beetje ook. Luister maar naar Bruises of Contact. Maar ze zitten ook in de pure soul van Closure, het poppy Happy Ending of het abstracte Fooley. En gecombineerd met Kelela’s etherische luchtfietserij (positief bedoeld!) krijgen die beats een soort van jaren negentig Goldie-vibe. Denk Timeless. Nou, dan ben ík wel verkocht.

Kelela ageert tegen racisme, misogynie en LHBTQI+-haat, maar zingt ook liefdesverklaringen aan haar vrouw. Ze laat zich van haar meest kwetsbare kant zien, de queer-zangeres ging door een diep dal. De songwriter kan scherp observeren. Maar ze is ook mythisch: de hele plaat staat in het teken van water. De prachtige hoes laat dat al zien. Haar donkere gezicht komt naar boven drijven uit een al even donkere zee. Soms zijn in de synths de golven van de oceaan te beluisteren of we horen Kelela’s happende ademhaling na een diepe duik. Het nummer Divorce eindigt met een herhalende piep als in een sonar. En een titel als Washed Away spreekt natuurlijk boekdelen. Wat is het met dat water? Is het een metafoor voor (weder)doop? Dat sluit wel aan bij de nog veel sterkere metafoor in het titelnummer. Dat is die van een raaf. “A raven is reborn / They tried to break her / There’s nothing here to mourn”, zingt de sterke queer. En: “The hype will waver / I’m not nobody’s pawn / Don’t need no favors / It’s all good, I’ve moved on”. Ze is uit dat zwarte gat. Het is goed om te horen dat Kelela haar kracht en haar vrijheid na zoveel jaren eindelijk heeft gevonden. Het levert een heel compleet album op. Raven is zowel soulful als avantgarde, zowel dance als dada. Bij iedere draaibeurt sleutelen Kelela & co een uur lang aan je temporaalkwab. En dat is lekker!

–

Alle beste albums van 2023:

Kara Jackson – Why Does The Earth Give Us People To Love?

Geplaatst op 24 december 2023 door admin

Beantwoorden

Niets is wat het lijkt bij Kara Jackson. Afgaande op haar tatoeages (Joan Baez, Pete Seeger, Daniel Johnston) verwacht je dat je met een folkmeisje te maken hebt, maar niets is minder waar. Zij is een krachtige soulvolle dame en haar muziek is veel rijker dan je van een gebruikelijke singer-songwriter met gitaar mag verwachten. Afgaande op de titel van de plaat zou je kunnen denken dat je allemaal liefdesliedjes te horen krijgt. Jackson’s muziek is eerder hard, desoriënterend en oncomfortabel. Maar o zo prachtig. En mocht je denken dat je een antwoord gaat krijgen op de filosofische vraag ‘why does the earth give us people to love, then take them away from our reach?’, waarom vallen er zoveel zinloze doden? Nou nee. Dat antwoord gaat er in al die dertien liedjes niet komen.

Fucking mother
En er worden nog veel meer vragen gesteld op de debuutplaat van deze 23-jarige muzikante uit Oak Park, Illinois. Op het eerste nummer vraag ze zich af wat je moet doen om (h)erkend te worden. In het nummer therapy speculeert ze wat een man nou eigenlijk wil. Therapie? Ze zingt geweldige regels als “every man thinks I’m his fucking mother / good for milk and good for supper”. Wat is vrijheid, klinkt het in het zeven minuten tellende epos free. De vraag in het titelnummer kwam naar boven in 2016, aan het ziekbed van een vriendin die bezweek aan kanker. In de begeleidende tekst op Bandcamp bestookt ze je met nog meer filosofische vragen. Waarom worden wij met elkaar op deze wereld gezet? Om lief te hebben en verdriet hebben? Om elkaar te vervloeken? Om te werken en daarna dood te gaan?

Poet Laurate
Ze behandelt ze in nummers die variëren van iets minder dan een minuut tot aan bijna acht minuten, maar allemaal zonder traditionele coupletje-refreintje-structuur. Kara Jackson zet lange poëtische teksten op muziek. Dat is niet zo gek, gezien haar verleden. De jonge Amerikaanse viel al in de prijzen als dichteres. In 2019 werd ze als derde op rij benoemd tot US Nation Youth Poet Laurate (en trad daarmee in de voetsporen van Amanda Gorman, de jonge dichteres die zo gloedvol sprak op de inauguratie van Joe Biden).

Best-of-both-worlds
Hoe haar stem klinkt? De Amerikanen hebben daar een mooi woord voor uitgevonden: ‘smokey’. Kara Kackson heeft een mooie donkere, melancholische stem, maar ze kan ook in de hogere regionen uitstekend uit de weg. Soms moet je een beetje aan de jonge Joni Mitchell denken. Luister maar eens naar het erg fijne nummer pawnshop. Dan weer hoor je een bijtende Tracy Chapman (het nummer rat valt te beluisteren als cynische variant op Fast Car).
Kara Jackson’s muziek klinkt tegelijkertijd spontaan en uitgebalanceerd. Je hoort letterlijk (door een klik op de taperecorder) dat ze is begonnen met opnemen op haar slaapkamer. Dat was tijdens de lockdown. Vervolgens is ze gaan schaven en heeft ze muziekvrienden uit de Chicago-scene erbij gehaald om blazers en strijkers in te spelen en in koortjes te zingen, maar de oorspronkelijke lofi-feeling van haar liedjes bleef behouden. Dat is erg fijn. Je krijgt the-best-of-both-worlds op een bepaalde manier. En of ze nou groots uitpakt of het klein en intiem houdt, altijd is er die mooie flow.

Top-notch
Zo wordt het heel aangenaam om 52 minuten lang te vertoeven in de diepzinnige en niet altijd even vrolijke wereld van Kara Jackson. Je wordt langs het ene hoogtepunt na het andere geleid, uitmondend in de treurige afsluiten recognize (reprise). Daarin lamenteert ze keer op keer “a lot of people gonna die”, als een soort van 21^e eeuwse ‘waarheen leidt de weg’… De vragen blijven maar komen. Uiteindelijk komt de dichteres-zangeres wel met een antwoord. Of op z’n minst een conclusie. Na weer een tumultueuze relatie – in het bijna Broadway-musicalachtige jubelnummer dickhead blues – vervalt ze in zelfreflectie en zingt met haar mooiste falsetto: “I am pretty top-notch. I am useful!” Dat kun je dan alleen maar beamen, ja.

–

Alle beste albums van 2023:

Young Fathers – Heavy Heavy

Geplaatst op 23 december 2023 door admin

Beantwoorden

Wow, je komt hier oren tekort! Old-school hiphop, soul en punkfunk. Close harmony en calypso. 2-step, R&B en industriële beats. Grime, gabber en gospel. Glamrock. Krautrock. Elektropop, folk en indietronica. Afrobeat en tribal. Techno. Noise en drones. Drum ’n bass en boom bap. Triphop, post-rock, psychedelica. Honkytonk en boogiewoogie. Zelfs neo-soul en nu soul. Alles komt voorbij. Heavy Heavy is een potpourri van genres en gekke ideeën. Binnen ieder nummer wordt gewisseld van stijl, en nog een keer en nog een keer. Je hoort iets meer dan een half uur (en dat is eigenlijk veel te kort) een amalgaam van invloeden: van Massive Attack tot Bob Dylan, van TV On The Radio tot Kraftwerk, van African Headcharge (vooral die!) tot Spiritualized of de Rolling Stones, van Flaming Lips tot Animal Collective (vooral die!), van Tricky via black midi naar de Beach Boys en dan naar A Certain Ratio en Meat Beat Manifesto. Young Fathers – het trio uit Edinburgh, Schotland – is het eclecticisme zo ver voorbij dat al die stijlen en invloeden niet meer los te horen zijn. Het geheel is meer dan de som der delen. Alloysious Massaquoi, Kayus Bankole en ‘G’ Hastings scheppen een geheel eigen stijl. Dat doen ze al bijna tien jaar, maar op Heavy Heavy is die stijl uitgekristalliseerd en volwassen geworden. To be played at maximum volume, by the way.

Vaak is de muziek jachtig, koortsachtig. Maar ook groots! De tien tracks op Heavy Heavy tillen je – hoe paradoxaal! – een stukje van de grond. Versnellen en vertragen, het gaat om de cadans. Er giert een sonische orkaan aan samples. Vreemde ritmische collages. De veelkleurige muziek brengt je in extase als in een wilde voodoo-sessie. Dit is geen easy listening! Het is soms ongemakkelijk, ‘unsettling’ in goed Engels. Venijnig. Maar uiteindelijk breekt er Pure Schoonheid door. Een kakafonie aan klanken mondt telkens uit in een glorieuze (en triomfantelijke) hymne. De Young Fathers weten je met hun warme falsetstemmen te inspireren. Dat is maar goed ook, want in hun vaak poëtische woordenstromen klinkt een linkse wolk door waarop het heel goed toeven is. Swingend en soulful naar een betere wereld, zoiets. Hoeveel milieurampen, racisme, brexit-ellende of armoede ook voorbijkomen, Massaquoi, Bankole en Hastings blijven vooral positief hunkeren naar een betere wereld. De jonge vaders – met Liberiaanse, Nigeriaanse en Schotse roots – zijn enthousiast en strijdbaar. Deze energieke heksenketel is één grote call-to-action. Een boost waar je blij van wordt. Het toverwoord is ‘hoop’. Heavy Heavy is urgent en onweerstaanbaar.

Alsof dat nog niet genoeg is, gaven de jonge vaders ook nog eens het beste concert van 2023. Op Best Kept Secret waren zij een machine die groter – véél groter – is dan de som der delen. Wie rapt dit, wie zong dat? Wie speelde dit, wie speelde dat? Je wist het niet meer. Er stond één groot organisme op het podium. Gaan we dat binnenkort weer zien? Ik hoop het wel.

–

Alle beste albums van 2023:

Ambassade – The Fool

Geplaatst op 22 december 2023 door admin

Beantwoorden

Onheilspellend. Zwartgallig. Naargeestig. Enigmatisch. Dystopisch. Het zijn zomaar wat kwalificaties die van toepassing zijn op het tweede album – The Fool – van nederwave-ensemble Ambassade. Songtitels als Commando, Verwijder Jezelf, Verderfelijk, Vlees Bloed of Brand In De Straten spreken boekdelen. Ambassade, het Amsterdamse gezelschap rond multi-instrumentalist Pascal Pinkert, is geen vrolijke crowdpleaser.

Want wat te denken van lange tekstsamples als “Wat de kerk van mensen eiste, beschouwde ik als tegennatuurlijk en verderfelijk / En eens richtte ik een brief aan de kerkenraad omdat ik niet wenste te behoren tot een gemeenschap van huichelaars en slaven”, middenin het eerste nummer van de plaat? Zowel in inhoud als in toon lijken die uit de jaren vijftig of zestig van de vorige eeuw te stammen. Ze geven de plaat een kerkelijke sfeer, net als de KVP-politicus die in het tweede nummer – De Elitetheorie – bazelt over katholieken die naar de mis gaan en arbeiders in Tytsjerksteradiel die in staking gaan. (In werkelijkheid praat hij over de Maagdenhuisbezetting.) Verderop (in Bag Of Gold) hoor je componist John Cage met een intellectuele tekst over hebberigheid, een van de kwalen der mensheid. Er zijn samples over Ilonka uit Texas, dat meisje zonder hoofd: “geen pop, geen mechaniek”. En de beeldende poëzie van Eelco Couvreur op Later Met Je Beste Zelf is adembenemend – hoogdravend en apocalyptisch als ware hij apostel Johannes zelve. Volgens Pascal Pinkert gaat eigenlijk de hele plaat over de negatieve impact van godsdienst en leiders – altijd mannen – die religie inzetten om hun macht te legitimeren. Dan is The Fool niet eens zo’n gekke titel (pun intended).

De muziek is hier net zo duister als de thematiek. Ambassade maakt een soort vintage koude synthesizerwave, maar vol bizarre en niet te verklaren geluiden. Tribale percussie. Modern klassieke strijkers. Veel reverb. Maar ook oosterse exotica. Soms klinkt het industrieel à la Cabaret Voltaire, soms is er metaalpercussie als bij Einstürzende Neubauten. Vaak klinkt er Suicide of Joy Division (mmm, misschien meer New Order) door. Nederlandse jaren tachtig-bands als Mekanik Kommando, Minny Pops en De Div zijn ook nooit ver weg. Het heeft allemaal een aantrekkelijk DIY-sfeertje en soms swingt het als de neten. Hoe dan ook is dit een grote stap vooruit sinds het vorige album – debuutplaat Duistre Kamers uit 2019 – van De Ambassade. The Fool is veel completer, origineler en meer internationaal. Hiermee gaan Pascal Pinkert & Co hoge ogen gooien. Voor deze plaat was Ambassade (voorheen De Ambassade, maar dat ‘de’ viel al weg vanwege die internationale aspiraties) al verhuisd van het Amsterdamse Knekelhuis-label naar het pretentieuze Schotse Optimo Music. België is al om, Europa, Amerika en de rest van de wereld zullen wel volgen. Ondanks die verontrustende Nederlandse tekstsamples.

–

Alle beste albums van 2023:

Leendert Douma

Categoriearchief: Muziek

Jaaroverzicht 2023

ANOHNI and the Johnsons – My Back Was A Bridge For You To Cross

Peter Gabriel – i/o

Ruhail Qaisar – Fatima

John Cale – MERCY

Tujiko Noriko – Crépuscule I & II

Kelela – Raven

Kara Jackson – Why Does The Earth Give Us People To Love?

Young Fathers – Heavy Heavy

Ambassade – The Fool