Debit – The Long Count

Geplaatst op door

Hoe klonk meer dan duizend jaar geleden de fluitmuziek in de steden van de oude Maya’s? Sinds februari van dit jaar weten we het, dankzij de kunstmatige intelligentie die Delia Beatriz alias Debit inzette op haar album The Long Count. Het lijkt in ieder geval niet op enige muziek die wij moderne westerlingen kennen. Nee, het resultaat is fundamenteel vreemd. Maar o zo mooi!

In hun laat-klasssieke periode, van pakweg zo’n 600 tot 900 na Christus, maakten de Maya’s allerhande fluiten van botten, kleifluitjes, blaasschelpen en ‘ocarina’s’. De Indianen gebruikten die voor verschillende levens- en dodenrituelen met mensen en goden, maar waarschijnlijk ook – en dat is interessant – om te communiceren met vogels en dieren. Beatriz ging naar de geluidsbibliotheek van het Mayan Studies Institute aan de Universidad Nacional Autónoma de México om historische opnamen van deze fragiele instrumenten te verzamelen. Die ‘ancient samples’ voerde ze aan een machine-learning programma. Zo ontstonden hele nieuwe, en tegelijk hele oude, digitale blaasinstrumenten.

Geheimzinnig?

Daarop liet ze haar fantasie los, want er bestaan geen geschreven bronnen van hoe de muziek van de Maya’s was opgebouwd. Of toe diende. Dat maakt het allemaal zo geheimzinnig. Delia Beatriz: “I think about all this stuff. Like, were their instruments used for hunting? For attracting? For scaring away? I feel like that’s why there’s all these myths that the Mayans were aliens or that they were in communication with other planets because their tech was so advanced. And we’re talking about more than a thousand years ago.”

Muziek voor dieren?

De Mayacultuur staat inderdaad bekend om haar technologie: complexe stedenbouw en architectuur, astronomie, wiskundig systeem, de beroemde eeuwigdurende Maya-kalender (waar de titel van deze plaat naar is vernoemd) en geavanceerd schrift. Als voorbeeld van die ingenieuze ‘ancestral technology’ noemt Delia Beatriz de Kukukulkán piramide tussen de Maya-ruïnes in Chichén Itzá. Is dat een vorm van ‘interspecies communicatie’? Als je ervoor staat en je klapt in je handen, dan heeft de resonantie hetzelfde sonogram als dat van de Quetzal-vogel die in hetzelfde gebied voorkomt. De Mexicaans-Texaanse muzikante en producer ontdekte ook dat katten reageerden op de klanken van The Long Count: “They don’t freak out, but they’ll act funny and ask to be patted or held. At one point while playing the record a cat looked up and started eating his paws like a human would.”

Musique concrète?

Of het nou gaat om menselijke rituelen, communicatie met dieren of buitenaards contact, feit is dat de muziek van Debit op The Long Count nergens mee te vergelijken is. Onnadenkenden zouden er het labeltje ‘ambient’ op kunnen plakken, maar dat dekt de landing totaal niet – en zou ook zeer tegen de zin van de Beatriz zijn. Die vindt dat begrip volkomen achterhaald, sinds het vooral op chill-out muziek bij raves wordt geplakt. Haar werk op dit album komt eerder in de buurt van de musique concrète, wat op zich al bijzonder is voor de vrouw die bekend werd met tribal guarachero, dance en clubhouse, zoals een remix van Get Ur Freak On van Missy Elliott.

Dag of nacht

De tien stukken op The Long Count zijn allemaal vernoemd naar een dag of een nacht. Ze zijn soms dromerig en geruststellend, zoals 7th Night – dat is opgebouwd uit gestage, uitgerekte klanken. Ze zijn melancholisch, maar soms ook spookachtig of ronduit eng (Beatriz heeft het dan over een ‘David Cronenberg-energy’). Er klinken soms junglegeluiden en vogels doorheen. En af en toe lijkt er een stevige wind te waaien.

Herwaardering voor menselijke waarden?

Hoe onaards of onlogisch het allemaal ook klinkt, de akoestische archeologie van de jonge producer is vooral een ode aan oude kennis. Het is een herwaardering van een cultuur die bloeide voordat koloniale veroveraars daar voet aan land zetten, en dus ergens ook een alternatief voor onze westerse waarden. The Long Count is weliswaar gemaakt met AI en algoritmes, maar het is eigenlijk een manifest voor de menselijkheid die we lijken te zijn vergeten.

–

–

Alle beste albums van 2022:

Laat een reactie achter