Uit de krochten van Heliópolis, de grootste favela van São Paolo klinkt de ‘bruxeira’. Dat is een oorverdovend amalgaam aan electro-beats, baile funk, psychedelische stemeffecten en snerpende sirenes. Keihard en swingend, maar je moet er wel de juiste drugs bij gebruiken. De 22-jarige DJ K (spreek uit ‘deejay kaa’) is de superster van bruxeira. Zijn verzamelalbum PANICO NO SUBMUNDO – paniek in de onderwereld – verscheen in juli. Het is horrorcore tot the max!
Funk
DJ K was 17 jaar oud toen hij funk ging maken. Gewoon, hij leerde de electronics van YouTube-tutorials en ging aan het werk. Al snel brak hij door op de Baile do Helipa-streetparties. Vijf jaar later staat hij bekend als de ‘Wizard’ en is hij de voorman van het collectief Bruxaria Sound uit São Paolo, met zeventien mc’s, producers en dj’s. Bruxaria Sound is de crème-de-la-crème van baile funk, die typisch Braziliaanse vorm van harde funk die midden jaren tachtig is ontstaan in de sloppenwijken. Het is een mengvorm van latino freestyle, Miami bass, rap en electro. (Boing Boom Tschak van Kraftwerk werd in de favela’s bewerkt tot Melô do Porco oftewel het Varkenslied.) Baile funk werd voornamelijk verspreid via zogenaamde ‘paredões’: sound systems op straat. De Rio de Janeiro-variant van baile funk is zonnig en vrolijk, maar in São Paolo werd de stijl steeds donkerder en meer sinister. Daar werd het funk ostenção genoemd en daaruit ontstond weer bruxeira (‘tovenarij’).
Gun
Bruxeira zou je kunnen beschouwen als carnavalsmuziek, maar dan wel heel profaan. En serieus best wel eng. Picasso’s Guernica is er niks bij in die donkere warehouses: Dansers hullen zich in horror-outfits en verkleden zich als jokers, clowns, exorcisten of nonnen. Hun dansmoves zijn wild en freaky. Het ziet eruit als een bad trip. En mc’s als Bin Laden en Kauan rappen over rampspoed en ellende. De sfeer is permanent paranoïde, ook doordat de helft van de bezoekers er met een gun rondloopt.
Chants
In die habitat lijkt DJ K wel te gedijen. Dat is goed te horen op PANICO NO SUBMUNDO, een verzamelalbum dat hij maakte met allerlei mc’s uit zijn collectief en dat verscheen op het Afrikaanse label Nyege Nyege Tapes (waar ik het bij MC Yallah en AUNTY RAYZOR al over had). De Braziliaanse plaat telt vijftien nummers die de drie minuten zelden overschrijden. Op het album lijkt tien jaar aan harde dansmuziek van over de hele wereld bij elkaar te komen: baile funk/funk ostenção/bruxeira, maar ook Zuid-Afrikaanse gqom/amapiano/afrotech, Jersey club, Europese hardstyle en die typische speed-up ‘phonk’ die je in de Russische underground zou kunnen horen (als die nog bestaat). De inventieve DJ K knipt en plakt het allemaal aan elkaar en lardeert het soms nog met samples van Arabische chants. Je weet niet wat je hoort.
Tuin
In nummers als Isso Não É Um Teste laat hij telkens een keiharde alarm afgaan, voordat een zaagtand-synthesizer gaat snijden. Dit soort ultraharde geluidshallucinaties worden in het Braziliaans ‘tuin’ genoemd. De beleving hangt samen met een specifieke drug die populair is in de favela’s: lança perfume. Het is een giftig mengsel van chloorethaan en parfum – een beetje a la poppers maar dan nasty – dat een korte euforie veroorzaakt – wat nog wordt versterkt door die harde schrille geluiden. DJ K weet precies hoe dat werkt. Hij maakt het allemaal extra trippy door heel heel heel veel galm te gebruiken (op sommige momenten hoor je alleen maar galm) en door de opnames van zijn mc’s in stukjes te hakken en in staccato loops te plakken, bijvoorbeeld in Ela Quer Pop Pirulito. Zo creëert hij met stemsamples een soort menselijke percussie. Heel spannend. De synth-lijntjes zijn dan weer heel simpel: minimalistisch en behoorlijk dom. Bruxeira is dubbelzinnige muziek.
Nee, PANICO NO SUBMUNDO is niet echt music for the masses. Het is bedoeld voor hele specifieke party’s op hele specifieke drugs. Maar de creativiteit en de power van DJ K’s bruxeira zijn absoluut inspirerend!
–
–
–
–
Alle beste albums van 2023:
- ANOHNI and the Johnsons – My Back Was A Bridge For You To Cross
- Ruhail Qaisar – Fatima
- John Cale – MERCY
- Kelela – Raven
- Young Fathers – Heavy Heavy
- Gabriels – Angels & Queens
- JPEGMAFIA & Danny Brown – SCARING THE HOES
- PJ Harvey – I Inside The Old Year Dying
- Heinali – Kyiv Eternal
- Speaker Music – Techxodus
- MC Yallah vs. Aunty Rayzor
- Matthew Herbert & London Contemporary Orchestra – The Horse
- Deena Abdelwahed – Jbal Rrsas جبل الرصاص
- Aesop Rock – Integrated Tech Solutions
- It Dockumer Lokaeltsje – Trump Yn Makkum
- Durand Jones – Wait Till I Get Over
- Model/Actriz – Dogsbody
- Cleo Sol – Gold
- DJ K – PANICO NO SUBMUNDO
- Ambassade – The Fool
- Kara Jackson – Why Does The Earth Give Us People To Love?
- Tujiko Noriko – Crépuscule I & II
- Peter Gabriel – i/o