Op deze dag in 2013 bracht Stromae het album Racine Carrée uit. Joyeux anniversaire!

In Bâtard (bastaard) klinkt het – vertaald uit het Frans: “Ben je Hutu of Tutsi? Ben je Vlaming of Waal? Niet het ene, niet het andere. Je bent, je was en je blijft een bastaard.”

Dat dus.

Waar ik het hoorde weet ik niet meer. Dus het is ook niet na te googlen. Het was ergens in 2013, een interview voor de Engelse radio. Een melodieuze, zacht-warme stem, met een ongelooflijk ‘allo-allo’-accent spreekt over zijn muziek. “Hiphop, pop, dance – the common point is melancholy. That’s international, and I like this word because it’s not only about sadness or happiness – it’s both at the same. And that’s human and that’s life.” Aan het woord is Stromae. Die melancholie lijkt te contrasteren met de vrolijke eurohouse waar hij bekend mee werd (de hit Alors On Danse uit 2010) en waarvan ook op deze plaat heel veel is te vinden. Maar het mooie is dat alles bij Stromae én én is. Vrolijk en treurig tegelijk. Een typisch Belgisch compromis, noemt hij het zelf – want ons buurland is de belichaming van compromis: Vlaams en Waals, noordelijk en zuidelijk, midden in Europa, altijd in het midden. En Brussel – waar Stromae vandaan komt – helemaal. Dat ‘nét niet-gevoel’, zouteloos is het niet maar wat dan wel? Je ne sais quoi. Het is ook terug te horen in de bekendste Belgische muziekstroming, zegt Stromae: de new beat uit de jaren tachtig. “It’s not really house. It’s not really dancemusic, more downtempo. Yet we dance tot it.” Onbegrijpelijk, maar misschien daarom wel zo lekker.

Stromae’s muziek is veel meer dan dat. Op Racine Carrée horen we trap, electro, harde trance, Italo-disco, hiphop, r&b, swingjazz, latin en rumba soms of van die typisch Afrikaanse highlife met tokkelgitaartjes. Woordgrapjes. Taalspelletjes. Onbegrijpelijk, en daarom wel zo lekker. Maar er is veel meer aan de hand. De plaat gaat soms door merg en been. We hebben het over melancholie, meneertje! Dus horen we ook het gevoel en de impact van de betere Franse chansonniers. Jacques Brel natuurlijk, maar ook Charles Aznavour, Edith Piaf, Gilbért Becaud.

De teksten gaan over kanker (Quand c’est wordt zo snel gezongen dat het klinkt als cancèr), aids, racisme, huiselijk geweld of mislukt vaderschap. In Papaoutai – papawaarbenje? – zingt hij “iedereen weet hoe je baby’s maakt, maar niemand weet hoe je vaders maakt”. Stromae, Paul Van Haver voor vrienden, heeft een Vlaamse moeder en een Rwandese vader. Als Paultje 12 is, gaat zijn vader terug naar Rwanda waar hij omkwam tijdens de genocide. Hij heeft zijn vader nooit echt gekend, dat steekt hem nog het meest. En er is heel veel liefdesverdriet op de plaat. Het prijsnummer met de geweldige clip Formidable is daar een van de voorbeelden van, maar ook de europop-pastiche op de opera Carmen van Bizet (met de geweldige tekst: “l’amour es tune oiseau de Twitter, on est blue de lui, seulement pour quarante-huit heures”). En die typische Brusselse mengelmoes hoor je weer in de teksten op Moules frites (mosselen met friet). Lekker, en zo ontzettend Belgisch, maar ge moet die mosselen ook overdrachtelijk zien – knipoog, ge weet toch…

Tegen de tijd dat Racine Carrée verscheen was Stromae (Maestro) een megaster. Als was het de nieuwste van Madonna, zo werd de plaat in geheime luistersessies gepresenteerd. De Europese media smulden ervan. De coolste Belg van het nieuwe millennium werd hij genoemd, en de Jacques Brel van de 21e eeuw. Eerlijk, intelligent en modern. Ta fête werd het officiële lied van de Rode Duivels op het WK. Het album verkocht platina, single Formidable miljoenen en miljoenen. Stromae’s video’s waren kunstwerkjes op zich en vielen overal in de prijzen. Zijn concerten (inclusief Pinkpop en Rock Werchter) sloegen in als een bom. De wereld lag aan zijn voeten. En dat smaakte naar heel veel meer… zou je denken.

In januari 2017 kondigde hij zijn afscheid van het wereldmuziekpodium aan. De reden? Hij werd boos om een cartoon over zijn vader, aldus de overlevering. Daarna hebben we ‘m nog kort gehoord, in gastbijdragen op een nummer van de Franse rapper Orelsan (2018) en bij Coldplay (2019). Nu kampt hij met gezondheidsproblemen – hij lijdt aan depressies als bijwerking van een antimalariamiddel – maar hij ontwerpt kleding en maakt als regisseur nog steeds prachtige clips.

Het leven van de Brusselse bâtard is nog steeds een mengelmoes vol melancholie… (Maar stiekem,stiekem hopen we nog steeds op een tweede Formidable, Tous les mêmes of Papaoutai.)

–

–

Meer jarige platen?

• Arcade Fire – The Suburbs (2010)
• Angelo Badalementi – Soundtrack From Twin Peaks (1990)
• Bauhaus – The Sky’s Gone Out (1982)
• Beastie Boys – Ill Communication (1994)
• Björk – Debut (1993)
• Kate Bush – Hounds Of Love (1985)
• Sam Cooke – Sam Cooke Live At The Harlem Square Club 1963
• Dexy’s Midnight Runners – Too Rye Ay (1982)
• Einstürzende Neubauten – Halber Mensch (1985)
• Brian Eno – Another Green World (1975)
• Fennesz – Endless Summer (2001)
• Aretha Franklin – Spirit In The Dark (1970)
• Funkadelic – Maggot Brain (1971)
• Future Sound Of London – Lifeforms (1994)
• Goldie – Timeless (1995)
• Jimi Hendrix Experience – Electric Ladyland (1968)
• Lauryn Hill – The Miseducation Of Lauryn Hill (1998)
• Joe Jackson – Night And Day (1982)
• Joy Division – Unknown Pleasures (1979)
• Kraftwerk – Autobahn (1974)
• Bob Marley – Exodus (1977)
• Sinéad O’Connor – The Lion And The Cobra (1987)
• Pogues – Rum, Sodomy & The Lash (1985)
• Portishead – Dummy (1994)
• Public Enemy – It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back (1988)
• Scraping Foetus Off The Wheel – Hole (1984)
• Sigur Rós – Agætis Byrjun (1999)
• Stars Of The Lid – The Tired Sounds Of Stars Of The Lid (2001)
• Stromae – Racine Carrée (2013)
• David Sylvian – Brilliant Trees (1984)
• Talking Heads – Remain In Light (1980)
• TV On The Radio – Dear Science (2008)
• Kanye West – Yeezus (2013)
• Robert Wyatt – Rock Bottom (1974)
• Yazoo – Upstairs At Eric’s (1982)