Op deze dag in 2013 bracht Kanye West het album Yeezus uit. So happy birthday!

Vergeet dat gedoe rondom het uitlekken van platen, de vetes met Taylor Swift, zijn rants tegen Bush en zijn gedweep met Trump. Vergeet vrouwtje Kim Kardashian en alle paparazzi die het stel belt als ze op stap gaan (hahahahaha). De miljarden op hun rekening. Vergeet zijn make-up-lijn (hahahahaha). De postume steun aan Michael Jackson (bah). Gooi die roddelbladen aan de kant, klik de clickbait weg. Vergeet al die misselijkmakende humbug en stel je voor dat het album Yeezus was gemaakt door een onbekende rapper slash producer die de grenzen van de hiphop gaat verleggen. Mijlenver.

Dan hoor je een intense plaat. Hard en kaal. Donker. Geen warme funky hiphop, maar acid house, kille electro in de beste Front 242-traditie, schurende noise, Chicago drill en industrial music a la Throbbing Gristle. Zieke beats en een geschreeuw dat Blixa Bargeld van Einstürzende Neubauten doet verbleken. Een oerschreeuw, weet je. Dit is geen gezellige plaat. De synthesizers zijn overstuurd. De bassen ultradiep. Je hoort flarden Jamaicaanse dancehall – maar dan in de hardste variant denkbaar. Luchtalarmen. Alles is opzwepend, adembenemend. Er zijn staccato-uithalen: de falsetto van gastzanger Justin Vernon van Bon Iver. Ratatat-achtige gitaren. De beats stotteren en stokken. Dit is geen dansplaat. En ja, er zijn wel oude soul-samples (best veel eigenlijk) – maar ze zitten niet echt in het ritme. Ze zijn ook zo langdurig dat ze vervreemdend klinken. Ze maken niet echt deel uit van de muziek. Of misschien juist daarom ook weer wel – helemaal in de surrealistische afsluiter Bound 2.

Hoe ‘ie het doet? Niet te begrijpen… Maar het werkt. Yeezus, zijn zesde, is zoooo indrukwekkend. Het is trouwens niet alleen topproducer Kanye West die hiervoor verantwoordelijk is. Kanye krijgt hulp van jonge goden als Arca, Gesaffelstein en Brodinski, maar ook van oudgedienden als Daft Punk en Rick Rubin – en met die laatste plaatste de plaat zich in de traditie van harde beat-makers uit de jaren tachtig zoals LL Cool J, Run DMC, Beastie Boys en Public Enemy. Yeezus verscheen dan ook op het legendarische label DefJam.

Dan die raps van Kanye! Sharp as a razorblade. In zijn beste momenten trekt hij keihard van leer tegen racisme en ongelijkheid zoals in Black Skinhead en New Slaves. Al die roddel en strapatsen kun je vergeten, maar onthoud wel dat enorme ego van Kanye. Zoals Harry Mulisch zichzelf ironisch kon opblazen, zo doet Kanye West dat in het kwadraat. Hij is ‘de stem van zijn generatie, de Michael Jordan van de muziek’, zoals hij zelf zegt. Of Jezus. Of beter nog: I Am A God roept hij in het derde nummer op de plaat. Dat veel mensen dat niet pruimen, lijkt hem alleen maar te amuseren. “As soon as they like you, make ‘em un-like you”, rapt hij. En: “I’d rather be a dick than a swallower.” En ja, een lul is hij zeker. Wat deze plaat zo fascinerend maakt, is dat je je er af en toe behoorlijk aan kunt ergeren. Als hij Martin Luther King’s woorden “free at last” aanhaalt bij de borsten die uit een topje springen, bijvoorbeeld, of als Kanye rapt “eatin’ Asian pussy, all I need was sweet and sour sauce”. Dat is van een bedenkelijk Trump-achtig niveau. Het dieptepunt van de plaat is de sample van Nina Simone’s versie van Strange Fruit – het meest droevige en gevoelige antiracismelied denkbaar – in het nummer Blood On The Leaves, waarin Kanye klaagt dat hij z’n liefje kwijt is waardoor ‘ie even niks te neuken heeft… Goed, dat vergeten we voor het gemak dan ook maar even. Humbug.

Even fascinerend is ook het minimale hoesje waarin Yeezus verscheen. Geen foto’s, geen boekje. Alleen een doorzichtig doosje met de cd er in. Koud en kaal als de muziek zelf. Op het cd-doosje is een opzichtige oranje sticker geplakt, maar daar staat verder geen naam op ofzo. De titel is genoeg. Is dit een soort bescheidenheid van de heer West? Nee, natuurlijk niet… De Bijbel vermeldt toch ook geen auteurs op de omslag?

–

–

Meer jarige platen?

• Arcade Fire – The Suburbs (2010)
• Angelo Badalementi – Soundtrack From Twin Peaks (1990)
• Bauhaus – The Sky’s Gone Out (1982)
• Beastie Boys – Ill Communication (1994)
• Björk – Debut (1993)
• Kate Bush – Hounds Of Love (1985)
• Sam Cooke – Sam Cooke Live At The Harlem Square Club 1963
• Dexy’s Midnight Runners – Too Rye Ay (1982)
• Einstürzende Neubauten – Halber Mensch (1985)
• Brian Eno – Another Green World (1975)
• Fennesz – Endless Summer (2001)
• Aretha Franklin – Spirit In The Dark (1970)
• Funkadelic – Maggot Brain (1971)
• Future Sound Of London – Lifeforms (1994)
• Goldie – Timeless (1995)
• Jimi Hendrix Experience – Electric Ladyland (1968)
• Lauryn Hill – The Miseducation Of Lauryn Hill (1998)
• Joe Jackson – Night And Day (1982)
• Joy Division – Unknown Pleasures (1979)
• Kraftwerk – Autobahn (1974)
• Bob Marley – Exodus (1977)
• Sinéad O’Connor – The Lion And The Cobra (1987)
• Pogues – Rum, Sodomy & The Lash (1985)
• Portishead – Dummy (1994)
• Public Enemy – It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back (1988)
• Scraping Foetus Off The Wheel – Hole (1984)
• Sigur Rós – Agætis Byrjun (1999)
• Stars Of The Lid – The Tired Sounds Of Stars Of The Lid (2001)
• Stromae – Racine Carrée (2013)
• David Sylvian – Brilliant Trees (1984)
• Talking Heads – Remain In Light (1980)
• TV On The Radio – Dear Science (2008)
• Kanye West – Yeezus (2013)
• Robert Wyatt – Rock Bottom (1974)
• Yazoo – Upstairs At Eric’s (1982)