Als je er ‘maar’ 18 kiest, vallen er ook albums buiten de boot. ‘Bubbling under’ in 2018 waren:
Efrim Manuel – Pissing Stars, Mark Pritchard – The Four Worlds, Chris Carter – Chemistry Lessons volume 1, Oneothrix Point Never – Age Of, serpentwithfeet – soil, Let’s Eat Grandma – I’m All Ears, Pariah – Here From Where We Are, Philipp Bückle – Paintings, Jon Hassell – Listening To Pictures (Pentimento Volume 1) en Superorganism – Superorganism.
Er zijn rock-historici die het vierde album van de Talking Heads, Remain In Light uit 1980, hebben uitgeroepen tot De Beste Plaat Ooit Gemaakt. Terecht. Het is de ideale combinatie tussen lichaam en geest: die keihard swingende Afrikaanse polyritmiek met die intellectualistische teksten. Het is ook de ideale combinatie tussen twee culturen: het Afrika van met name de Nigeriaanse Fela Kuti en de New Yorkse art-scene eind jaren ’70 begin jaren ’80.
AH! Zet die plaat nog eens op en je zit er meteen weer in. “AH!”, schreeuwt voorman David Byrne en dan barst het wilde feest los. Over elkaar buitelende ritmes, hoekige gitaarsolo’s, een synthesizer die als een zaag door de muziek heen gaat. David Byrne zingt gejaagd, neurotisch, angstig soms. Remain In Light is een typische Koude Oorlog-plaat. Langzaam wordt het tempo afgebouwd, via het fascinerende Houses In Motion met de prachtige trompet van Jon Hassell, naar het stemmige Listening Wind en het esoterische The Overload.
OK Dit is een plaat die op zichzelf staat in de popmuziek. Een begrip, zoals bijvoorbeeld Sgt. Peppers, de eerste Velvet Underground, OK Computer, Unkown Pleasures of Never Mind The Bollocks dat ook zijn. Het is dan ook een hele gewaagde keuze geweest van Angelique Kidjo om anno 2018 Remain In Light integraal te coveren, dezelfde nummers in dezelfde volgorde. Het is geen gimmick van Kidjo. Dat heeft de vrouw ook helemaal niet nodig. Met een aantal Grammy’s op zak en een Unicef ambassadeurschap is zij een van de belangrijkste Afrikaanse artiesten.
Wow Nee, er zit veel meer achter de keuze. Toen de Talking Heads Remain opnamen, was zij een meisje dat leefde onder Marxistische dictatuur in Benin. De muziek waar ze mee opgroeide – van Fela Kuti tot de Beatles – was opeens verboden. Eenmaal gevlucht naar Parijs, hoorde ze in 1983 op een feestje de hit Once In A Lifetime. “Ik dacht: wow, dit is Afrika”, vertelt Kidjo in een interview. “Maar de mensen zeiden: nee, dit is rock ’n roll.” … Daarmee legt ze de vinger op een zere wond. De Talking Heads werden er destijds van beschuldigd dat ze de Afrikaanse cultuur exploiteerden voor eigen gewin. Onterecht overigens, want als er iemand was die in elk interview benadrukte dat hij de mosterd bij Fela Kuti had gehaald, dan was David Byrne dat wel. Maar de Heads – met name Byrne en producer Eno – gaven hun intellectuele westerse draai aan de afrobeat.
Fon En wat deed Angelique Kidjo? Ze nam deze verwesterde variant en gaf er weer haar Afrikaanse draai aan. Ze bracht Remain In Light terug naar het eigen moederland. En dat deed ze niet met de minste krachten. Op Remain In Light 2018 horen we de blazerssectie van de afrobeat-revivalband Antibalas uit Brooklyn, we horen Ezra Koenig van indieafroband Vampire Weekend, soulman Blood Orange en we horen Fela Kuti’s oude drummer Tony Allen – de eigenlijke uitvinder van de afrobeat. Hoe het resultaat dan klinkt? Heel wat aardser dan de Talking Heads-versie. Veel Afrikaanser ook, omdat Kidjo soms op de proppen komt met teksten in haar eigen taal, het Fon, en strofen van Fela Kuti. En waar zowel het geluid als de zang bij de Talking Heads wat mager waren, klinkt Remain In Light bij Angelique Kidjo hard, vol en warm. Helemaal 2018.
Hips Dat het ‘terugclaimen’ van kant 1 van Remain In Light wel zou slagen, mag geen verrassing heten. Dat dwingende swingende van de snelle nummers laat zich wel vertalen naar het Afrika van nu. Teksten als “the world moves on a woman’s hips” (The Great Curve) of “all I want is to breathe… the heat goes on and the heat goes on” (Born Under Punches) passen daar helemaal bij. Dat het ook werkt bij de wat esoterische nummers van kant 2 is wel een openbaring. Nummers als Seen And Not Seen (over iemand die geen gelijke gezichten ziet in de cultuur om hem heen) of Listening Wind (over Mojique die een bom plaatst om de Amerikanen te verjagen die zijn land bezetten) krijgen juist een extra lading.
Angelique Kidjo legde haar werk voor aan elk lid van de Talking Heads. En zij zagen dat het goed was. Remain In Light mocht terug naar Afrika. De cirkel is rond.