Ian William Craig – Music For Magnesium_173

Magnesium_173 is een extreem moeilijke game. Het is eigenlijk puzzel. Die is gebaseerd op kwantummechanica. Het gaat over tijdmanipulatie. Ik ga niet pretenderen dat ik de game ooit heb gespeeld. Die is veel te ingewikkeld. Daar heb ik geen tijd voor. Ik heb genoeg aan de soundtrack. Die is van de Canadese componist Ian William Craig. De plaat bestaat uit twaalf stukken. Dat is goed voor precies 78 minuten aan muziek. Maar dat zijn maar cijfers. In dit prachtige album kan ik me zo erg verliezen, dat ‘ie voor eeuwig lijkt te duren.

Ian William Craig is een meestermanipulator. Maar dan van magnetische tape. De Canadees is een klassiek geschoold zanger. Hij begint met opnames van zijn opera-achtige falsetstem. Die kopieert hij. Hij vertraagt ze en versnelt ze. Hij maakt er loops van. Hij verdubbelt ze. Hij knipt de tapes in stukjes. Hij rekt ze uit en propt ze op. Dan is hij klaar met de handmatige bewerking. Daarna gaat hij een soort digitale postproductie doen. Er komen elektronische storingen en echo’s bij. Hij gooit er een bak witte ruis overheen. Of hij filtert er juist lagen uit. Tenslotte haalt hij er een modulaire synthesizer overheen. Ian William Craig zet eerst alles achterstevoren en daarna ondersteboven. Het is monnikenwerk. De woordloze klankcollages die op zo ontstaan zijn uniek.

De manier waarop deze plaat tot stand kwam, is eigenlijk net zo gek en gedraaid als de muziek. Al wat langer geleden zou Ian William Craig de Treshold EP uitbrengen. Daarop moest de oorspronkelijke muziek bij de game komen. Maar een computer werd gestolen. Dus de files waren kwijt! De Canadese componist had alleen wat aantekeningen. En er waren zijn herinneringen aan de muziek. Daarmee heeft hij de soundtrack opnieuw gemaakt. Zo kwam er hetzelfde, maar toch iets heel anders. Dat is een beetje filosofisch. Iedere keer loopt het leven anders. Iedere mogelijkheid groeit uit tot iets nieuws. Vergelijk het maar met de film Lola Rennt.

Wat Ian William Craig dit keer maakte, is hemeltergend mooi! Ik heb het album van begin tot eind moeten draaien. En dan nog een keer en nog een keer. Zo kon ik het helemaal tot me door te laten dringen. Ik hoorde traditionele hymnes. Die zweven de oneindige ruimte in. Ergens tussen de sterren zingt een koor van engelen. Ik voelde me heel erg klein worden. Soms werd ik treurig. Ik kreeg beelden door. Van een koude sneeuwwind door kapotgebombardeerde flats. Soms verslapte mijn aandacht. Dat kan bij dit soort ambient muziek. Dan leek het alsof ik een radio hoorde met klassieke muziek. Eentje die net naast de zender staat.

Misschien is dit wat abstract. Ik kan ook wel wat namen en platen noemen. Van dingen waarmee ik Music For Magnesium_173 associeer. De muziek is net zo mooi als die op Fourth World, Vol. 1: Possible Musics. Dat is een plaat van Brian Eno en trompettist Jon Hassell. Ik moest ook weleens denken aan Ambient Works, Vol. 2 van Aphex Twin. Of aan Endless Summer van Fennesz. In de media noemen ze de muziek een kruising tussen William Basinski en Bon Iver. Ze zeggen ook tussen Tim Hecker en Jonsí. Dat is de zanger van Sigur Rós. Hij is fan van Ian William Craig. Dat is bekend. Voor Thom Yorke geldt dat ook. Ik sluit mij daar graag bij aan.

Alle beste albums van 2022:

Bon Iver – i, i

Onder de G, van Gekte en Genialiteit, daar vind je het laatste album van Bon Iver. De gekte zit ‘m bijvoorbeeld in de titels. Het album heet i, i en daarop staan nummers als Yi, iMi, U, Sh’Dia en RABi… alsof de poes op het toetsenbord is gesprongen. De gekte én de genialiteit slopen in de muziek op i, i, die het hele Bon Iver spectrum omvat, van de singersongwriter-in-houthakkersshirt-die-tussen-de-coyotes-in-Wisconsin-zijn-liefdesverdriet-uitschreeuwt-folk (anno 2008) tot het elektronische, experimentele en extremistische autotune-hiphop-meesterwerk Yeezus van Kanye West uit 2013 – waarvoor Bon Iver voor een groot deel verantwoordelijk was. Alles wat daar tussen zit of nog verder gaat hoor je terug.

Het levert een hele fragmentarische plaat op en lang niet iedereen kan Justin Vernon (de grote man achter Bon Iver) even goed volgen. Maar neem je de moeite om je in zijn muziek te verdiepen, dan kom je op deze plaat langs een aantal hoogtepunten. Holyfields, bijvoorbeeld (ja, die komma hoort in de titel), een vrolijk nummer vol van die typische hoge Bon Iver-uithalen. De track doet ergens wel een beetje aan Animal Collective denken. Daarna volgt de briljante trits Hey, Ma, U (Man Like) en Naeem. De eerste is fragiel melancholisch, de tweede somber – maar heeft wel een vrolijke jazzy piano van de hand van eighties-icoon Bruce Hornsby en de zoetgevooisde stem van soulzanger Moses Sumney. Naeem stelt de stem van Vernon weer centraal, maar met allerlei rare sublijntjes en tegenlijntjes en vraag-en-antwoord-zang. Langzaam bouwt het nummer op met drums en zware orkestratie.

En dan is er nog We, duister en donker, ondoorgrondelijk maar fascinerend. Zeg maar een beetje zoals Scott Walker (RIP) dat was op zijn laatste platen. Jelmore staat weer bol van glitchy elektronica. En Faith is echt weer die oude Bon Iver uit Wisconsin, met zijn prachtstem en zijn akoestische gitaar. Denk je, want allengs vult de muziek zich met allerlei gekke geluidjes en komt ook de autotune weer op zijn stem. Heerlijk. Sh’Diah kenmerkt zich door een zwoele saxofoonsolo over een rare elektronische soundscape. Associaties? Denk aan jazz-mannen waar ik eerder over schreef, zoals Joseph Shabason en Colin Stetson.

Het was Bon Ivers ambitie om de vier seizoenen te maken, maar dan in albums. Zijn debuut Emma (2008) was winter, het titelloze Bon Iver (2011) lente, 22, A Million uit 2016 stond voor de zomer (maar zo gek dat je eerder van een zonnesteek kan spreken) en i, i is de herfst… Dit zou kunnen impliceren dat Bon Iver nu klaar is, nu alle seizoenen zijn geweest. Of zullen Vernon en de zijnen – en dat zijn er nogal wat – nieuwe projecten en thema’s verzinnen? Dat moet toch eigenlijk wel, want nu we eenmaal zijn doorgedrongen tot deze magische paradox van logische en onlogische muziek op i, i, willen we alleen maar meer, meer, meer!

Als afsluiting ga ik een zinnetje jatten van Knack Magazine. Gewoon omdat ik ‘m zo leuk vind. Komt ‘ie.
“Samengevat, nu ook voor de allerkleinsten: de vierde Bon Iver is meer amai, amai dan ai, ai.”
En zo is dat.

Alle beste albums van 2019: