Hinako Omori | Leendert Douma

De naweeën van een pandemie, een sadistische aanval op Europa, dikke inflatie en torenhoge energieprijzen, woedende boeren, een overspannen samenleving, de terugkeer van religieus fanatisme, seksisme, racisme en fascisme wereldwijd, verschralende natuur, milieurampen. En altijd aanwezig op de achtergrond: de allesoverheersende klimaatdreiging… Nee, je kunt niet zeggen dat 2022 een vrolijk jaar was. Dat horen we terug in de muziek.

Kijk maar naar de albums in deze 22 van 22. Hoe indrukwekkend ook, het is geen vrolijke bende. Hooguit dansen op de vulkaan soms. We horen anxiety en depressie (Black Country New Road, Burial), oorlog en onderdrukking (Diamanda Galás, Tanya Tagaq), kolonialisme en racisme (Animistic Beliefs, billy woods), teloorgang van de natuur (Jacaszek & Kleefstra) en een hoop seksisme (Sudan Archives, Adigéry & Pupul). Gelukkig weten ze dit om te zetten in troostrijke en inspirerende práchtplaten. Dat zijn grote woorden hè? Maar gloedvol. En dat is precies wat we nodig hebben in deze duistere tijden. Net als muziek die ertoe dóet. Dat zijn deze platen stuk voor stuk.

Hier zijn mijn 22 van 22. Lees de recensies in de links:

Luister de hele 22 van 22 op Spotify:

Het was dit jaar weer niet makkelijk om tot een eindlijst te komen. Heel veel moois heb ik moeten laten liggen. Onder het kopje ‘bubbling under’ vallen dit jaar grote namen als Kendrick Lamar, Taylor Swift en Rosalía. De poëzie van Kae Tempest (The Line Is A Curve) en Kimbrae met Clare Archibald (Birl Of Unmap) haalden het net niet, evenals de verfrissende eclectische pop van Jockstrap (I Love You Jennifer B). Gabriels waren een revelatie live, en op de plaat eigenlijk ook, maar er moet nog meer komen om écht te overtuigen. Dat gebeurt volgend jaar als ook Angels & Queens Part II verschijnt. Verder mogen de prachtige experimentele ambient-albums van Llyn Y Cwn (Du Y Moroedd) en ’t Geruis (Slow Dance On Moss Beds) niet onvermeld blijven. En natuurlijk gothic queen Zola Jesus met Arkhon!

Song van het jaar

Kutwereld! Maar écht. Als ik dan moet zeggen welk nummer de titel ‘song van het jaar’ moet krijgen, dan eindigen er twee Nederlandstalige protestliederen ex aequo. Het eerste is een aanklacht tegen het volkomen misplaatste wereldkampioenschap mannenvoetbal in Qatar: De Dood Van Een Arbeidsimmigrant van Hang Youth (die maakten vorig jaar ook al de song van het jaar).

Het tweede is als liedje misschien nog wel beter. Het is de reactie van WIES op de minzame houding tegenover de cultuursector in Nederland, die nog het best werd verwoord door de sneer van Rutte bij de zoveelste coronamaatregelen: “Dit is ook een ongelooflijk grote teleurstelling voor de sectoren die nog niet open gaan. De culturele sector. Maar je kunt dus wel gewoon oefenen met je bandje.” (Lul.)

Clip van het jaar

Ook daar word je niet vrolijk van. De clip van het jaar is geen clip, maar een verrassingsoptreden in het Franse acht-uur-journaal. (Weliswaar geënsceneerd, maar het shockeffect was er niet minder om.) Tijdens het interview, begin dit jaar op TF1, barst Stromae uit in het zingen van L’Enfer (de hel), een kippenveltrekkend nummer over depressie, burn-out en zelfmoorgedachten. Indrukwekkend.

Re-releases en live-albums

Voor wie deze donkere tijden wil ontvluchten met muziek van vroeger, viel er ontzettend veel te snoepen! Wat een mooie re-releases verschenen er. Wat betreft heruitgaven was het een beetje een Coil-jaar, met drie titels: 1. Constant Shallowness Leads To Evil (Coil), 2. Musick To Play In The Dark 2 (Coil – allebei uit het jaar 2000), maar vooral 3. Form Grows Rampant uit 2007 van Treshold Houseboys Choir (het soloproject van Peter ‘Sleazy’ Christopherson). Punkers en postpunkers roerden zich: de Clash kwam met een heruitgave van Combat Rock uit 1982 en na jarenlang wachten was er opeens weer If I Die, I Die (ook uit 1982) van de Virgin Prunes! The Divine Punishment uit 1986 van Diamanda Galás (zij staat met haar nieuwe plaat op 3 in mijn eindlijst) kreeg een heruitgave. Daar krijg je nog steeds koude rillingen van. Net als van de kunstzinnige verzamelaar Sleepwalkers (2010) van David Sylvian die dit jaar weer op vinyl verscheen. Too-Rye-Ay van Dexy’s Midnight Runners werd ook 40 jaar oud en dat was voor grote baas Kevin Rowland reden om Too-Rye-Ay (As It Should Have Sounded) uit te brengen. En dan waren er nog twee toppers van live-albums. Op het album Live At The El Mocambo 1977 kunnen we nog eens horen hoe goed de Rolling Stones waren voordat ze de stadions ingingen. Een staaltje jeugdsentiment is Prince & The Revolution – Live (Syracuse 1985). Ik herinner me nog hoe ik als jochie tot diep in de nacht opbleef om het concert, dat via satelliet werd doorgestraald naar Duitsland, op Rockpalast te bekijken – en op te nemen op cassettebandjes. Die bandjes zijn allang vergaan, maar nog steeds ken ik elke noot van die band en elk gilletje van de paarse geilneef uit mijn hoofd!

De doden

De muziekwereld kreeg veel gevoelige verliezen te verwerken dit jaar. Het dieptepunt lag eind april toen in vier dagen tijd achtereenvolgens Jan Rot (22 april), Arno Hintjens (23 april) en Henny Vrienten (25 april) overleden. Vooral Arno was een jeugdheld. En meteen daarna viel nog zo’n icoon: de Duitse synthesizergigant Klaus Schulze (26 april). Wat hebben we stonede avondjes doorgebracht op de prachtklanken van die man! De ‘grondlegger’ van het postpunk-gitaargeluid was Keith Levene. Nadat hij betrokken was bij de oprichting van de Clash, ging hij gitaar spelen in PiL (bij dat andere punk- icoon: Johnny Rotten alias John Lydon). Levene overleed op 11 november. Nog treuriger vond ik de te vroege dood van Terry Hall op 18 december, de altijd wat chagrijnig ogende songsmid en zanger van de Specials en Fun Boy Three. Ghosttown. Man At C&A. Too Much Too Young. Stereotype. Hoeveel rake nummers heeft hij niet op zijn naam staan?

En dan: in de hemel moet een Twin Peaks-reünie hebben plaatsgevonden. In 2022 overleden eerst zangeres Julee Cruise (9 juli) en daarna componist Angelo Badalementi (11 december). Met z’n tweeën waren ze onder andere verantwoordelijk voor de hemels klinkende begintune van David Lynch’ bizarre tv-serie uit de jaren negentig.

Muziekblogs

Het meest relevante en boeiende muziekblog was dit jaar Ukrainian Field Notes, onderdeel van Acloserlisten.com. In 18 lange stukken komen tientallen muzikanten (veelal elektronisch, ambient, techno, experimenteel) aan het woord over hun inspiraties, de manier waarop ze muziek maken en vooral over wat de oorlog met ze doet. Zo ontdek je niet alleen heel veel goede muziek, maar krijg je en passant ook een inkijk in het leven van jonge Oekraïners. En kom je tot het besef dat hun leven precies hetzelfde is als het onze. Dan kan je maar één politieke conclusie trekken: Oekraïners zijn Europeanen en geen Russen.

Tot slot nog even iets lichters: het leukste muziekblog uit Nederland is Ondergewaardeerde Liedjes. (De naam dekt de lading volledig, daar hoef ik niks over te zeggen.) Dus van de zomer ben ik begonnen daarvoor te schrijven. Hou dit blog in de gaten, ook in 2023!

Gelukkig nieuwjaar, dat 2023 maar wat vrolijker moge worden.

–

Zeg, kennen jullie 森林浴, oftewel shinrin-yoku? Het is een Japanse soort van mindfulness-therapie uit de jaren tachtig en de uitdrukking betekent zoveel als ‘baden in het bos’. (‘Forest bathing’ in het Engels klinkt alweer beter.) Je wandelt door een woud, dompelt je letterlijk onder in het groen en doet wat ademtherapie, yoga of meditatie. Neem tijd en aandacht voor elk blaadje, elk takje, elk beestje. Het helpt echt om de stress/angst/agressie in het jachtige dagelijks leven tegen te gaan. Shinrin-yoku verlaagt je cortisolspiegel en adrenalinepeil, dat is wetenschappelijk bewezen. Helemaal niet new age-achtig ofzo. (Alleen… NEE Doutzen Kroes, het kan geen kanker genezen.)

Reduce stress
Dit bosbaden vormt ook de inspiratie voor a journey… Dat is het intrigerende debuutalbum van de in Yokohama geboren muzikante en producer/soundengineer Hinako Omori. “Being in that environment reduces stress levels, it’s good for well-being, improving our memory and concentration, boosting our immune system and lowering blood pressure, among many other benefits – I wanted to incorporate that into the album”, zegt ze zelf.

Elektronica met aandacht
De Japanse kwam naar Engeland toen ze drie jaar oud was. Ze groeide op in Londen en studeerde sound recording aan de University of Surrey in Guildford. Ze werkte als sessiemuzikante voor onder andere KT Tunstall, Ellie Goulding, James Bay, maar ook voor Kae Tempest. In 2020 ging ze in retraite om op te nemen in Peter Gabriel’s Real World Studio’s, als onderdeel van het (vanwege corona online) WOMAD-festival.
De plaat die daar ontstond, duidt ze zelf aan als een ‘patchwork’ van ideeën en geluiden, vooral ontstaan door ‘happy accidents’. Ze heeft het ook over een ecologische benadering van sounddesign. Hinako Omori ging bosbaden in Chew Valley en de Wiltshire Fields vlakbij Real World, en in de Mendip Hills, een natuurreservaat bij Bristol. Uit Peter Gabriel’s studio nam ze een geavanceerde stellage mee van microfoons in een schedelvormige ruimte, om levensechte 360-graden geluidsopnamen te maken van wind die ruist door de bomen, van fluitende vogels en allerlei andere bosgeluiden. Die geluiden vormden de basis voor a journey… Hinako Omori combineerde ze met de klanken van analoge synthesizers, geïnspireerd door de stijl van Pauline Oliveros (wie dat is? – check de fantastische docu Sisters with Transistors over vrouwelijke synthesizerpioniers). Elektronica met aandacht, anders kan ik het niet aanduiden.

Niet abstract, niet new-age
De Japanse weet feilloos het gevoel van shinrin-yoku om te zetten in muziek. Hoe klanken en frequenties werken, daar heeft ze tenslotte voor doorgeleerd. “I’m very interested in sound therapy, brain entrainment and how certain frequencies can put our brain in certain states – alpha, beta, theta, delta”, vertelde ze eerder aan Magnetic Magazine. “Delta (0.5-4Hz) waves for example are said to contribute to deep restorative sleep and healing, and theta (4-7Hz) to creativity, intuition and emotional processing.”
Het resultaat is niet abstract of bestudeerd, maar gewoon adembenemend mooi. De muziek is rustgevend, hypnotiserend en verstild. Er klinkt geen wanklank. Verwacht echter geen cliché new-age muziek, a journey… staat vol originele geluiden en verrassende perspectieven. Het piept en het kraakt soms, maar het stoort nooit. Alles straalt en er stroomt alleen maar sonische warmte. Alles is schoonheid in de delicate wereld van Omori.

Zonnestralen van sound
Zo is het melancholische nummer Ocean doordrongen van zachte diepe drones, waaroverheen de vogels fluiten. Het nummer gaat vloeiend over in het opus magnum van de plaat: het verstilde Will You Listen In. De vogels lijken hier een duet aan te gaan met de prachtige stem van Omori, ze vullen elkaar aan en bouwen steeds meer op. Gekke zachte echo’s zorgen voor een vervreemdende onderlaag. The Richest Garden In Your Memory begint met een piano in de verte, met veel galm, en dan zingt de Japanse een gedicht van de bevriende Emily R. Grosholz. In het onwereldse titelnummer hoor je Hinako Omori’s vertraagde stem over flarden van synthklanken en zwemen van hoge vrouwenvocalen. “The mind works in such peculiar ways.”
Troostrijk, dat zijn ze! Deze zonnestralen van sound. Deze natuurgeluiden. Dat is deze wanklank-loze muziek. En dat is wat we nodig hebben in deze chaotische tijden. In deze vieze wereld. De muzikante lijkt zich dat zelf ook te beseffen. “Let me be your eyes / Let me guide your light through the darkness / I promise there’s a way”, zingt Omori op het laatste nummer, met haar zachte speelse sopraan, terwijl ze haar Moog synth laat klinken als een minimalistisch glockenspiel.

De weg van Hinako Omori is er een van groene schoonheid en van hele aardse pracht.

–

Alle beste albums van 2022:

Leendert Douma

Tagarchief: Hinako Omori

Jaaroverzicht 2022

Hinako Omori – a journey…