Ezra Furman – Transangelic Exodus

Wat is het toch jammer dat Nederland Ezra Furman nauwelijks kent. Ezra Wíe? Precies. Furman is 32 jaar, opgegroeid in Chicago, homoseksueel, travestiet én praktiserend jood. Dat is een combinatie die je niet vaak tegen komt. Hij is muzikant en nu ook schrijver. In dat laatste zit ‘m misschien wel de crux.

Uitgeverij Bloomsberg geeft een fantastische serie uit: 33 1/3, een reeks kleine, niet al te dikke boekjes over platen die geschiedenis hebben geschreven. En dit jaar publiceerde Ezra Furman een boekje over Transformer van Lou Reed, de beroemde plaat uit 1972, geproduceerd door David Bowie, met onder andere Walk On The Wild Side en Perfect Day erop. Het was de periode dat Lou Reed flirtte met biseksualiteit en travestie en worstelde met zijn streng joodse opvoeding. Reed kreeg zelfs shocktherapie om van zijn ‘ongezonde’ seksueel gedrag te genezen. Maar na een lange reis kwam hij terecht in The Velvet Underground en het circus van Andy Warhol. (Hier een voorpublicatie van Furman.)

Mythische exodus
Het is net zo’n reis die de muzikant Ezra Furman beschrijft op zijn album Transangelic Exodus, dat kort voor of kort na zijn 33 1/3-boekje uitkwam. Furman verzint hier een soort mythische exodus: hij wordt verliefd op een engel en samen gaan ze er vandoor. Eigenlijk doet hij op muziek hetzelfde als in zijn journalistieke essay over Lou Reed. Hij beschrijft de glorie en de tragiek van Amerikaanse queers vanuit allerlei verschillende invalshoeken. Precies wat Reed deed, meer dan veertig jaar geleden.

Impact
En laten we wel zijn: Ezra Furman is net zo’n begenadigd songwriter als Lou Reed. Qua impact doet Transangelic Exodus niet onder voor Transformer! Maar waar de plaat uit 1972 een echt hit-album is, erg smooth geproduceerd en een beetje laid back uitgevoerd, is Transangelic Exodus een rauwere trip. Een veel veelzijdiger plaat ook. Bij Ezra Furman horen we Reed-rock, Beach Boys-pop, fifties doowop, maar ook industrial noise, modern klassiek en dance-ritmes. Er zijn xylofoons, bugelhoorns en cello’s. Maar hoewel de plaat een veel gelikter geluid heeft dan de zes eerdere van Ezra Furman, klinkt ‘ie vergeleken bij Transformer scherp en ongepolijst. Eerder als The Velvet Underground anno 2018. (Lees hier hoe ik The Velvet Underground ontdekte.)

Hoogtepunten
De hoogtepunten van Transangelic Exodus? De plaat begint met de vampierrocker Suck The Blood From My Wound, waarin Furman wacht op zijn deus ex machina en met zijn engel het ziekenhuis uit vlucht. Amerika in! Het kan hem niet schelen wat ‘ze’ er van vinden: “Angel, don’t fight it, to them you know we’ll always be freaks”. Daarna volgt een synthi-stuk: Driving To LA, met corny doowop koortjes en een schreeuwende Ezra. God Lifts Up The Lowly is een dramatische cello- en pianoballad, geïnspireerd op een traditioneel joods gebed: de Amidah. No Place is zo’n typische harde Reed-rocker, vertaald naar de 21e eeuw. The Great Unknown is vooral opvallend door de schreeuw die in de beat verwerkt is. Maraschino-Red Dress $8.99 At Goodwill is volgens Furman’s eigen zeggen ‘een van de treurigste dingen die ik ooit heb geschreven’. Het gaat over de paradox tussen de uiterlijke schijn van travestie en glamrock enerzijds en de joodse traditionele gebruiken aan de andere kant. Een paar nummers verder knalt Ezra Furman met Love You So Bad. Als die wat gangbaarder geproduceerd zou zijn, dan zat daar een wereldhit net zo groot als Walk On The Wild Side in. Luister vooral ook naar de melancholische tekst over hoe alle opwinding uit je puberteit kan vervliegen tot iets saais, burgerlijks, treurigs. Een-na-laatste op de plaat is Psalm 151, een slepende song en een beetje het sleutelnummer van de plaat – als je het ook echt opvat als een conceptalbum. Ga maar luisteren. En dan is er nog I Lost My Innocence. Dat is een poppy dingetje, beetje Beach Boys, en de reis lijkt te eindigen in berusting. “I lost my innocence to a boy named Vincent” (goeie rijmelarij!) en “I found my angel on a motorcycle, I’m a queer for life, outlaw, outsider”…

… Hoe zinloos is dit? Van Transformer ga je ook geen hoogtepuntjes opsommen. Zou je dat doen, dan krijg je het rijtje: Vicious, Andy’s Chest, Perfect Day, Hangin’Round, Walk On The Wild Side, Make Up, Satellite Of Love, Wagon Wheel, New York Telephone Conversation, I’m So Free en Goodnight Ladies. Allemaal dus. Analoog daaraan moet je ook Transangelic Exodus van Ezra Furman van A tot Z beluisteren.

Alle beste albums van 2018: