Het avontuur begon in mei 2021 met een cryptische post op de Insta van Thom Yorke: een sinister gedichtje van Ted Hughes over een ‘smile’. Drie dagen later stond er een onbekende band op de benefiet-editie van Glastonbury en verklaarde Yorke de nieuwe naam: “Not the Smile as in ha ha ha, more the Smile of the guy who lies to you every day.” Het avontuur eindigde (vooralsnog) deze zomer met een aantal indrukwekkende optredens op festivals – bijvoorbeeld op Down The Rabbit Hole. We stonden ons aan de rand van het podium te vergapen. Alle fuzz was niet voor niets!
Want in de tussentijd was de geruchtenmachine over optredens van The Smile op gang gekomen. Geheimzinnig. Gedurfd. Opwindend. Er was een trits singles en het hoogtepunt was het verschijnen van het album A Light For Attracting Attention (wat een toepasselijke naam) in mei 2022. Het is het beste Radiohead-album sinds Amnesiac uit 2001. Alleen… het is geen Radiohead.
The Smile is wel de creatieve as van Radiohead: zanger/multi-instrumentalist Thom Yorke en gitarist/multi-instrumentalist Johhny Greenwood. De jeugdvrienden werken samen met jazzdrummer Tom Skinner – bekend van Sons Of Kemet en Floating Points. Een soort supertrio dus, en zeker geen spin-off. The Smile is meer dan de som der delen. Je zou het Radiohead-light kunnen noemen, maar dan in positieve zin. The Smile is op A Light For Attracting Attention veel lichter en speelser – en blijer! – dan de oude, zware band uit Oxfordshire. Melodieën en ritmes buitelen over elkaar heen. De energie en het spelplezier zijn hoorbaar in alles. Het is een verademing.
Is het dan ironie dat de plaat opent met het nummer The Same? Misschien. Het is het enige nummer waarop Yorke en Greenwood helemaal samen te horen zijn. Geen drums, geen blazers. No strings attached. Wel zacht pulserende synths. Het doet vaag denken aan Everything Is In Its Right Place op Kid A, decennia terug. Maar daarna slaat The Smile toch echt linksaf. Er is krautrock (We Don’t Know What Tomorrow Brings), er is onderkoelde afro-funk (geniet van dat baslijntje in The Smoke! – en dan die falset van Thom Yorke eroverheen: het is bijna Fela Kuti meets Marvin Gaye), er is een zweverige Thomas Dolby-ballad (Speech Bubbles roept herinneringen op aan The Flat Earth) en er is Sons Of Kemet-achtige springerigheid (The Opposite). The London Contemporary Orchestra heeft een grote rol op deze plaat. Alleen filmische ballads als Pana-Vision en Free In The Knowledge doen nog denken aan Radiohead-platen als OK Computer, maar dat geeft natuurlijk niet. Het is trouwens heeeel erg lang geleden dat er een meezinger als Free In The Knowledge uit de pen van Yorke kwam rollen. Een van de hoogtepunten op het album is de pure punk van You Will Never Work In Television Again, een keiharde #MeToo aanklacht tegen de vette Harvey Weinsteins, geniepige Voice Of Holland-coaches en Silvio ‘bunga bunga’ Berlusconi’s.
En dit heerlijke allegaartje werd deze zomer dus naar de grote podia gebracht. Het is even wennen voor het publiek, want Radiohead-klassiekers worden 0,0 gespeeld. Ook vergeten lijkt de stuurse houding die Thom Yorke met zijn oude band nog weleens op het podium had. Hij staat nu te grappen en de clown uit te hangen. Qua gekke dansjes steekt hij Talking Heads-zanger David Byrne naar de kroon. Op het podium staan twee sets met een batterij aan instrumenten. Daarop mogen Yorke en Greenwood zich uitleven. Beide wisselen bas, gitaar, piano, synths en allerhande effectapparatuur af, waarbij – en ook dat is een vertrouwd beeld! – Johnny Greenwood af en toe ook de strijkstok hanteert. Een derde set op het podium is helemaal volgebouwd met allerlei zware en lichte percussie-instrumenten. Hierop mag Tom Skinner helemaal loos gaan. Met z’n drieën meanderen ze zich door de vele ritmewisselingen, riffs en hooks van alle nummers op het album. De energie bouwt op en gaat liggen, bouwt op en gaat liggen. Het hele veld golft mee. Iedereen denkt: dit smaakt naar meer! En dat gaat er komen, zo bezweert Thom Yorke ons vanaf het podium. Een tweede plaat is in de maak.
Tot die tijd kunnen we ons vermaken met een live-album (opgenomen op het Montreux Jazz Festival). Of A Light For Attracting Attention nog eens op de draaitafel gooien.
–
–
–
Alle beste albums van 2022:
- Sudan Archives – Natural Brown Prom Queen
- Burial – Antidawn EP
- Kelly Lee Owens – LP.8
- Florence + The Machine – Dance Fever
- The Smile – A Light For Attracting Attention
- Charlotte Adigéry & Bolis Pupul – Topical Dancer
- Jasmyn – In The Wild
- Björk – Fossora
- Coby Sey – Conduit
- Hendrik Lasure – Het Wiel
- Prins S en de Geit – Rood Staan Hard Gaan
- Mabe Fratti – Se Ve Desde Aquí
- Animistic Beliefs – MERDEKA
- Lucretia Dalt – ¡Ay!
- Ian William Craig – Music For Magnesium_173
- Hinako Omori – a journey…
- Jacaszek, Jan Kleefstra, Romke Kleefstra – It Deel I
- billy woods – Aethiopes
- Debit – The Long Count
- Tanya Tagaq – Tongues
- Diamanda Galás – Broken Gargoyles
- Black Country, New Road – Ants From Up Here