Lang leve Laika!

Het is 3 november 1957. De startraketten van de Spoetnik-2 spuwen vuur. Hoog daarboven, in de capsule van de raket zit een kosmonaut. Het is een tweejarig zwerfhondje, geplukt van de straten van Moskou. Een kruising terriër/Siberische keeshond. Haar naam is Laika (dat ‘blaffertje’ betekent in het Russisch).

Laika1

Laika zit in een soort cilinder, gevuld met zuurstof. Ze hebben haar in een plastic ruimtepakje gehesen en met metalen banden vastgesnoerd tegen een soort van lopende band aan, voor de nodige beweging van haar pootjes. Ook zit ze vast aan ontelbare draadjes, sensoren en instrumenten. Voor haar neus verschijnt van tijd tot tijd wat voedsel in onbestemde pastavorm.

Wat opvalt zijn Laikas droevige ogen voordat het luik van de capsule dichtgaat. Het hondje lijkt nu al heimwee te hebben. Logisch! Laika weet niet wat voor lot ze tegemoet gaat op reis naar de sterren, maar haar hondenintuïtie voelt aan dat het niet pluis zal zijn.

Eigenlijk was het Laikas pech dat ze het zo goed deed bij de testen van de wetenschappers. Samen met negen andere honden volgde ze een speciaal trainingsprogramma. Aan het eind werden drie honden geselecteerd: Laika zal de kosmonaut worden, Albina wordt eerste reserve en Mushka de test- en vergelijkhond die op aarde blijft.

10, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, start. Langzaam komt de raket los van de aarde. Laika voelt een dreun, en dan een gigantische druk op haar hele lijf. Ze kan moeilijk adem halen. Ze raakt in paniek, probeert zich los te wrikken van alle draden en banden. Tevergeefs. Ze piept en jankt, maar niks helpt. Haar hartslag is inmiddels drie keer hoger dan normaal…

Laika2

Dan worden de raketten afgeworpen. Laika is buiten de dampkring. Ze is nu gewichtloos en begint aan haar eerste rondje om de aarde. Laika komt nu wel wat tot rust. Haar hartslag daalt weer, maar veel langzamer dan bij de proeven in de centrifuge op aarde. Bovendien beginnen de temperatuur en de luchtvochtigheid in de capsule toe te nemen. Dan weer die hondenintuïtie: Laika voelt dat ze het niet gaat redden. Dat ze zal sterven aan oververhitting en stress.

Als haar geblaf wegsterft is er niemand die haar hoort. Laika overlijdt in de grootst denkbare eenzaamheid: op 1700 kilometer boven de aarde, in de totale stilte tussen de sterren.

Tussen de lancering van de Spoetnik-2 en Laikas overlijden zat ongeveer vijf uur. Maar het dode hondje blijft nog dagen rondjes om de aarde draaien (2570 rondjes, om precies te zijn). En iedereen – behalve in de controlebasis – denkt dat het kosmonautenhondje nog leeft. Dan, aan het einde van de tocht van de Spoetnik, wordt Laika gecremeerd als de capsule terug in de dampkring komt en verbrandt. Dat was ook de bedoeling trouwens. De techneuten hebben nooit gewerkt aan een manier om Laika weer levend terug op aarde te krijgen. Als het hondje de lancering had overleefd, zou ze bij terugkeer naar de aarde zijn omgekomen.

Laika3

Het gaat de Russen namelijk helemaal niet om het welzijn van Laika. Nee, het gaat bij de vlucht van de Spoetnik-2 puur om propaganda. Midden in de Koude Oorlog is communistisch Rusland (de Sovjet-Unie) in een strijd verwikkeld met Amerika. Wie het beste, het snelste in de ruimte is heeft het meeste prestige. En de Sovjet-Unie wint keer op keer. Dat zal zo zijn tot een Amerikaan voor het eerst voet zal zetten op de maan (Neil Armstrong in 1969).

De Spoetnik-2 vertrekt kort na de Spoetnik-1, en met heel weinig voorbereiding, omdat er wat gevierd moet worden: het veertigjarig bestaan van de communistische revolutie. Dat is een mooie aangelegenheid om voor het eerst een levend wezen om de aarde te laten cirkelen. En Laika is de ‘gelukkige’.

Het duurt jaren, maar uiteindelijk krijgt Laika de eer die zij verdient. In 1997 wordt er in Sterrenstad, het kosmonauten-trainingcentrum even buiten Moskou, een plakkaat onthuld dat alle gestorven kosmonauten eert. En wie zien we daar naar voren glippen, tussen alle stoere ruimtevaarders, de oren eigenwijs gespitst? Juist! Laika. Dappere Laika. De eerste hond in de ruimte…

Dit artikel is geschreven in opdracht van DUF, bookmagazine voor de duffen.