Tagarchief: techno

Speaker Music – Techxodus

Geplaatst op door
Beantwoorden

Wat heeft wat er op die mega-events in Gelredome of de Johan Cruijff Arena gebeurt te maken met zwarte Detroit techno-pioniers als Kevin Saunderson, Derrick May en Juan Atkins? Niets toch?

Hetzelfde geldt voor wat er voorbij komt in hippe Berlijnse clubs als Berghain en Tresor. Er was nog even een tweede golf in de jaren negentig – met Carl Craig, Underground Resistance en Drexciya – die dicht bij de roots bleef, maar daarna heeft techno definitief een afslag genomen. Het werd marketing en merchandise. Het werd makkelijk en mainstream. Oontz-oontz-oontz hedonisme. Het werd vooral ook een witte aangelegenheid. Dat staat allemaal nogal veraf van de oorspronkelijke afrofuturistische en activistische inslag die de techno-pioniers nog erfden van grootheden als Sun Ra en de Last Poets.

Van grap naar beweging
Dat was de reden waarom ontwerpers Ting Ding en Luz Angelica Fernandez van het modemerk HECHA een paar jaar geleden rode petten gingen maken met daarop de uitspraak ‘Make Techno Black Again’ (een parodie op Trump’s ‘Make America Great Again’). Wat begon als een grap, groeide uit tot een beweging. En DeForrest Brown Jr (Tampa Florida, 1990) was de eerste om zich daarbij aan te sluiten. DeForrest Brown Jr noemt zichzelf theoreticus, journalist, curator, visual artist en ‘als het nodig is’ ook muzikant. Dat laatste doet hij onder de naam Speaker Music.

Allereerste techno-muzikant
‘Als het nodig is’, dat klinkt best pretentieus, niet? Het was blijkbaar al een paar keer nodig. Vanaf eind 2019 bracht hij enkele EP’s uit op het prestigieuze Planet Mu-label en in 2020 het album Black Nationalist Sonic Weaponry, gevuld met spoken word en elektronica. Zijn belangrijkste wapenfeit als schrijver/theoreticus is het boek Assembling A Black Counter Culture uit 2020. Dat gaat over de link tussen de uitbuiting van zwarte werkkrachten – van de katoenvelden in Alabama via de autofabrieken in Detroit tot de distributiecentra van Amazon over heel Amerika – en zwarte innovatie in elektronische muziek. Brown gaat daarin best ver. Zo betitelde hij de tot slaaf gemaakte zanger-pianist Thomas ‘Blind Tom’ Wiggins (1849 – 1908) als allereerste techno-muzikant. En een werkman op een plantage, in een fabriek of in een distributiecentrum is eigenlijk een soort machine. Dus is het logisch dat zwarte techno tegelijk menselijk als machinaal klinkt.

Techno-bijbel
Het ‘witwassen’ van techno werd veroorzaakt door Europees kolonialisme, zo stelt DeForrest Brown Jr. Dus daar zet hij zijn eigen roots tegenover. Zijn vader was een blauwe maandag trompettist bij Sun Ra en de jonge DeForrest heeft zelf stapels en stapels jazzplaten gedownload. Na het lezen van The Third Wave van Alvin Toffler (dat in de jaren tachtig werd gezien als dé techno-bijbel) bekeerde hij zich tot de futuristische avantgarde stroming uit Detroit. Hij viel vooral voor Drexciya, en dat is goed terug te horen op Techxodus. En te zien: Speaker Music vroeg de beroemde illustrator/ontwerper Abu Qadim Haqq – bekend van de spacy hoezen van Drexciya – om ook zijn hoes te maken.  

Buitengewoon fascinerend
Techxodus begint ambient-achtig. Een rustige stem vat al het techno-getheoretiseer in één zin samen: “Black music that sounds technical, rather than music made with technology.” Het album heeft zeker die zwarte old-school Detroit feel, warm-menselijk en koud-machinaal tegelijk, maar het is zeker geen techno in de zin van dance. Het lijkt eerder bedoeld voor de huiskamer en de koptelefoon. Deze muziek houdt het midden tussen industrial, free jazz en glitch, en dat is buitengewoon fascinerend! DeForrest Brown Jr kiest niet voor nostalgie maar creëert iets futuristisch en dat is dus geheel in stijl. Wat horen we? Gebroken of gestretchte samples, laser-achtige synthi-sounds en ingewikkelde ritmepatronen uit drummachines of live. Het klinkt rauw en impulsief en tegelijk heel gepolijst. Een van de uitschieters is Feenin, waar halverwege een bizar harde distortion het nummer gaat overheersen. Maar het prijsnummer is Jes’ Grew, vernoemd naar het audiovirus in Ishmael Reed’s klassieke roman Mumbo Jumbo. De gesamplede en bewerkte blazers zijn werkelijk hypnotiserend!

–

–

–

–

Alle beste albums van 2023:

Animistic Beliefs – MERDEKA

Geplaatst op door
Beantwoorden

Het Mexicaanse label NAAFI (No Ambition And Fuck-all Interest) heeft als missie om de westerse dansvloer te dekoloniseren. Nou, daar zijn ze in augustus mee geslaagd – met de release van de nieuwste van het Rotterdamse duo Animistic Beliefs. Het avontuurlijke MERDEKA won meteen de 3voor12 Award voor het beste Nederlandse album van het jaar.

Snoeihard
Die prijs is helemaal terecht. Wie een beetje had opgelet, had dat ook wel kunnen zien aankomen. Animistic Beliefs bracht al in 2019 een fijne plaat uit, werkte samen met de Haagse synthi-tovenaar Legowelt en levert al jaren de meest legendarisch obscure – en snoeiharde – dj-sets en liveshows (met als hoogtepunt dit jaar in de X-Ray op Lowlands).

Hartslag
Animistic Beliefs bestaat uit de Vietnamees-Chinese Linh Luu en de Moluks-Nederlandse Marvin Lalihatu, allebei queer en punk. Die mix van afkomst, identiteit en mentaliteit hoor je op een hele sprankelende manier terug op MERDEKA (‘vrijheid’ in het Indonesisch/Maleisisch). Ze combineren hardstyle, techno, drum ’n bass, IDM en eurohouse (ergens komt de associatie met 2Unlimited even om de hoek kijken) met de Zuid-Aziatische klanken van bijvoorbeeld de Indonesische Tahuri (een blaasinstrument gemaakt van een schelp), de gamelan-achtige Totobuang of de Tifa-drum (ook wel de ‘Molukse hartslag’ genoemd).

Hyper
Dit soort exotische toefjes hoor je wel vaker in elektronische dansmuziek en dan zijn het vaak goedkope foefjes. Een beetje opleuken. Maar Animistic Beliefs is nergens zo cliché. Dit is the real thing! Linh Luu en Marvin Lalihatu gaan terug naar hun jeugdherinneringen en de generatielange trauma’s van het westers kolonialisme, maar gieten dat in hele harde en futuristische electro-tracks. Het resultaat klinkt heel natuurlijk. Het duo creëert een organische nieuwe stijl en die is lekker rauw en chaotisch (ze zijn punk tenslotte), en soms een beetje ambient en poëtisch. Zo is er opeens een rustpuntje: het gedicht Khi Mình Gặp Lại (‘wanneer ik je weer zie’) voor de grootouders van Luu. Het album is vaak hyper, urgent en hoe dan ook altijd intens.

–

–

–

Alle beste albums van 2022:

Sp@sms – From A 20th Century Box

Geplaatst op door
Beantwoorden

Dit verzameld werk uit de jaren negentig is eerherstel en tegelijkertijd een mooie introductie in het (te) originele werk van Arno Peeters.

Eind jaren tachtig, begin jaren negentig van de twintigste eeuw: what a time to be alive! De crisis van de jaren tachtig was voorbij. Thatcher was verleden tijd. De Koude Oorlog ook. We stonden te dansen bovenop de Berlijnse Muur. Francis Fukuyama schreef over ‘the end of history’ en het kon alleen nog maar leuker worden. Ook in Nederland. We wonnen het EK. De RoXY in Amsterdam opende haar deuren. Maar acidhouse was overal. ’s Nachts dansten we ons te pletter en overdag ontnuchterden we wat in de zomerzon. Wil je een beetje een indruk krijgen van wat een feestje deze tijd was? Kijk dan eens naar die serie over 06-sekslijnen op Netflix: Dirty Lines (al is het geen cinematografisch hoogstandje, het is een boeiende geschiedenisles of een nostalgietrip voor ouwe lullen).

Zweterig zoldertje

Was het dan overal feest? Nee. Op een zweterig zoldertje aan de Amsterdamsestraatweg in Utrecht (de Aámsterdáámsestroatwèg) zat een hele jonge vader te zwoegen tussen een batterij aan zelfgeknutselde elektronica. Arno Peeters wilde ook acid en techno maken, en ambient, industrial, hiphop of electro – en EBM: electronic body music. Als een wizard wilde hij zijn, zo swingend en strak, zo diep… en met streetfeel – net als zijn helden. Front 242, Adrian Sherwood, Laurie Anderson, rapper Schoolly D, Kraftwerk, Grandmaster Flash, Underground Resistance, Art Of Noise, Brian Eno of Coil. Vooral Coil. Lukte dat? Ja en nee.

‘They got it slightly wrong’, kent u die uitdrukking? Ik kwam die voor het eerst tegen in een recensie van Achtung Baby (1991) van U2. Op die plaat – gemaakt in de Hansa Studios in Berlijn – probeerden ze dance te integreren in hun gloedvolle rock. Maar ze wisten niet precies wat en hoe en juist dat maakte Achtung Baby zo’n briljante plaat. Zoiets was er ook aan de hand met Arno Peeters, die in de jaren negentig deel uitmaakte van acts als Voltage Control en Random XS, maar al veel langer werkte hij onder de naam Tape TV. Dat werd later Sp@sms. Peeters wist niet precies wat en hoe en dat maakte hem briljant.

Nul budget

Arno en ik zijn even oud en we kennen elkaar van de middelbare school. Of middelbare school? In die tijd – begin jaren tachtig – zaten we vooral veel thuis hasj te roken en MTV te kijken (toen net gestart en nog überhip). En we beluisterden stapels platen en cassettes. Van garagepunk tot dubreggae, van italo disco tot tapekunstenaars, van avantgarde klassiek tot darkwave. (Ondertussen converseerden we met elkaar via microfoons en koptelefoons met daartussen allerlei effectapparatuur – echo en pitch: het werden psychedelische sessies.) Als in de juiste dj-mix, smokkelde hij er ook zijn eigen werk tussendoor. Ik was onder de indruk van zijn creativiteit. Arno had nul budget. Hij werkte met geleende spullen of gevonden apparatuur en sleutelde zelf aan oude keyboards en samplers. Daarmee deed ‘ie geluidsonderzoek als een professional.

En hij was zo’n harde werker. Ik herinner me hoe hij ons een paar jaar later uitnodigde in de studio’s van het Contactorgaan Elektronische Muziek (CEM) in Arnhem. Om te werken aan nieuw materiaal, want daar stond state-of-the-art equipment, maar ook om te feesten. Dat laatste deden we met verve en vervolgens hebben we lekker uitgeslapen. Toen we wakker werden, had Arno meerdere stukken afgerond! Hij had de hele nacht doorgehaald. Het was toch zonde om te gaan slapen tussen al die apparatuur…

Zijn drive was fenomenaal. Zijn werk werd zware kost, vaak met een donkere ondertoon. Maar tegelijk speels. Soms zelfs grappig. En altijd origineel.

Arno Peeters anno 2022

Persistence is all

Zo origineel viel niet altijd in goede aarde. Hij werd uitgelachen op feestjes als hij zijn muziek probeerde te slijten. Dat veranderde niet toen hij was verkast naar Utreg en aansluiting zocht bij de house- en technoscene. Die wereld was nogal autistisch. Het ging om precies de juiste sound, precies de juiste equipment, de precieze beats per minute. Heel dwingend allemaal. Daar pasten Peeters’ vrije spinsels helemaal niet in. In de hoesteksten bij zijn verzamelde werk From An 20th Century Box vallen soms schrijnende verhalen te lezen. Het werd letterlijk en figuurlijk een ‘struggle for jive’.

Toch hield Peeters stand – volgens het motto van zijn helden van Coil: ‘Persistence is all’. En… no guts, no glory. Er werden overwinningen behaald! Zo kwam Force d’Inquisition van Voltage Control (1990) in de boeken als de allereerste Nederlandse acid-plaat ooit. Peeters vond vervolgens samenwerking en een uitlaatklep bij het Utrechtse label UTRAX. Maar het was vooral labelbaas Saskia Slegers, van het beroemde techno- en hiphoplabel DJAX, die het lef had om in mei 1995 het album Fuzzy Logic van Sp@sms uit te brengen. Fuzzy Logic is misschien wel his finest hour: zo vreemd, zo creepy en desolaat, maar soms ook om te lachen – en met zo’n rijk geluidspalet! Een compleet soundcollage-kunstwerk. Je zou kunnen zeggen dat Sp@sms hier doorgaat waar Aphex Twin ophoudt, maar dat is te beperkt gesteld. Fuzzy Logic is een uur en elf minuten muziek die nergens op lijkt. En al helemaal niet op techno of hiphop.
Andere overwinning? AeroSon is een compositieopdracht geweest voor de NPS, die in 1997 onder de naam Arno Peeters werd uitgebracht op het prestigieuze Duitse avantgarde label Mille Plateaux. Hij won er ook de eerste prijs in de competitie ‘composers under 30’ mee. AeroSon gaat misschien nog wel wat dieper dan het DJAX-album, maar mist ook een beetje de frisheid van Fuzzy Logic.

Podcasts

Gaandeweg ging Peeters een andere richting op. Bij NPS Radio 4 – waar experimentele muziek toen nog een warm thuis vond – ging hij steeds meer journalistiek werk doen. Ook daarin vonden wij elkaar. In 2001 hebben we samen Jhonn Balance en Peter ‘Sleazy’ Christopherson van Coil geïnterviewd voor een special die hij maakte voor NPS Supplement. Vervolgens specialiseerde hij zich steeds meer als producer, editor en sounddesigner van met name podcasts. En daarin is hij heel groot. Daarnaast doet hij bijzondere ‘community art’ projecten in het buitenland, samen met zijn vriendin Iris Honderdos. Het zweterige zoldertje, maar vooral de Utrechtse technoscene zijn allang vergeten.

Alle kanten op

Totdat daar in 2022 ineens From A 20th Century Box is: een initiatief van labelbaas Richard Lammerts van Bueren-van der Giessen die het label UTRAX weer nieuw leven inblies. De dubbelelpee, CD of digitale release vormt een overzicht van Peeters’ werk in de jaren negentig. Een eclectisch overzicht: het gaat weer heerlijk alle kanten op. Uitschieters zijn bijvoorbeeld Neuromatrix V1 uit 1996. Dat is letterlijk back to the future, want Sp@sms verklankte – in een compositieopdracht voor CEM – de muziek van de verre toekomst. Locomotangosinus uit 1991 is een bizarre poging om een gevonden tape met de Zuiderzeeballade via abstracte elektronische muziek te versmelten met Argentijnse tango. Bossanova (Cut Short) uit 1993 is een intrigerend werkje in de stijl van zijn helden Adrian Sherwood en Coil. (En dan moet ik hier nog een kleine disclaimer geven: samen maakten wij in 1992 – op weer zo’n psychedelische avond – het nummer Coopertest rondom een sample uit de tv-serie Twin Peaks en flarden van een gevonden plaat met marsmuziek. Dat belandde ook op deze verzamelaar.)

Bloody Mary

Overigens is het raadzaam om de vinylversie van deze uitgave te scoren, want alleen daarop staan twee fijne remixen. DJ Bloody Mary maakte dit jaar een fantastische electronic body music-versie van het nummer Pathos uit 1991 en Cosmic Force maakte hippe electro (met vette 303-baslijnen, maar ook jaren tachtig drumbeats die zo lijken weggelopen uit de soundtrack van Miami Vice) van het nummer Unidentified Urban uit 2003.

Dat al dit lekkers nu uitkomt op UTRAX is een terecht eerherstel voor Arno Peeters en hopelijk voor velen een prima introductie tot zijn bizarre oeuvre. Het prachtige artwork en de interviews en hoesteksten maken het feest compleet. Maar… wie écht far out wil gaan, moet AeroSon of Fuzzy Logic te pakken zien te krijgen.

–

1989: Arno Peeters vertelt in het tv-programma Sjappoo (IKON) over house en acid.

–

–

–