Villagers – Fever Dreams

Het zal je maar gebeuren. Lig je uit te brakken in je zwembad, blijkt die berg achter je ineens te zijn veranderd in een beer! Koortsdromen. Toch loopt het goed af, hoor, want zo te zien is het een hele lieve beer. Beer beschermt je tegen de boze buitenwereld. Beer zingt een liedje voor jou… Beer is Conor O’Brien, voorman van de Ierse folkband The Villagers.

Nou ja, je kunt beter zeggen: de ex-folkband. In vroeger tijden was O’Brien een Dylan-achtig figuur die lappen tekst nodig had en het liefst een zo minimaal mogelijke begeleiding. Beertje O’Brien kon prachtige liedjes schrijven, maar het klonk allemaal zooo saaai. Gelukkig ging in 2018 het roer om met The Art Of Pretending To Swim. Plots was er een veel rijker geluid en waren er invloeden uit soul, jazz en psychedelica. Op Fever Dreams is dat dit jaar nog veel verder in het extreme getrokken. Het is een overweldigende plaat.

Dat heeft een reden. De band Villagers rondde de plaatopnamen af op de dag voordat in Ierland de lockdown begon. In afzondering zijn Conor O’Brien en producer David Wrench (bekend van ondermeer Frank Ocean, The xx en FKA Twigs) met de tapes aan de slag gegaan. Extra koortjes, extra strijkersarrangementen, extra geluidseffecten. Noem maar op. Het resultaat is nu net zo lekker overgeproduceerd als pak-m-beet een Sgt. Peppers Lonely Hearts Club Band of een Around The World In A Day.

Wow

Zo’n vijftig jaar popmuziek komt voorbij op Fever Dreams. Beatles en Prince zijn al genoemd. Je hoort vleugjes Pink Floyd, Arcade Fire en Tame Impala. Maar ook muziekdoosmelodietjes. De Grote Soulplaten van Marvin Gaye en Curtis Mayfield komen voorbij. Duke Ellington. Beertje O’Brien brengt bovendien Burt Bacharach en Bowie’s Blackstar. Op de hoestekst schrijft hij zelf geïnspireerd te zijn door Italiaanse filmscores, de spirituele jazz van Alice Coltrane, gedichten van W.B. Yeats, films van David Lynch, schrijfster Audre Lorde en schilder L.S. Lowry. Ook allemaal duidelijk terug te horen. Als het gaat over de sfeer en grootsheid van het geluid op de plaat wil ik daar nog twee elementen aan toevoegen: het collectieve positivisme van The Polyphonic Spree en het concept van ‘The Big Music’ dat The Waterboys zo meesterlijk ontrolden op hun platen A Pagan Place (1984) en This Is The Sea (1985). Wow. Het maakt de plaat heel erg vol, dat is waar. The Villagers bouwen laag op laag op laag. Tegelijkertijd maakt dat deze plaat tot een genot. Het is een waanzinnige trip. Iedere luisterbeurt valt er weer wat te ontdekken.

Ulysses

Zoveel tekst als Conor O’Brien vroeger nodig had, zo spaarzaam is hij tegenwoordig met zijn woorden. Neem het nummer Restless Endeavour. Langzaam wordt een galmende grootse jazzgalerij van trompetgeschal opgebouwd, terwijl alleen maar de twee woorden uit de titel worden herhaald. Keer op keer. Wat de Ier hier verder te zeggen heeft is vaak dromerig, soms unheimisch, soms angstig, onbewuste trauma’s komen langs, een anti-Trump oprisping is er in Circles In The Firing Line, de ‘essence of a dream’ klinkt in The First Day. De rode draad door de plaat is het motto ‘the more I know, the more I care’. De woorden klinken in het outtro van het kitscherige prachtstuk So Sympatico en komen weer terug in het psychedelische titelnummer aan het einde van het album, in spraaksamples– van jong tot oud. Een draaikolk van stemmen, als in een podcast rechtstreeks uit Ulysses. The more I know, the more I care…

Uit deze koortsdromen wil je eigenlijk niet wakker worden. Blijf nog maar even doorbrakken op je luchtbed. Grote Beer houdt de wacht.

Alle beste albums van 2021:

Fred Again.. – Actual Life

Een van de grootste danskarakers van 2021 was een track over COVID en lockdown: Marea (We’ve Lost Dancing). Het is een liefdesverklaring van singer-songwriter annex studio-wizkid Fred Again.. en DJ The Blessed Madonna aan het hedonisme van de clubs en de euforie op de dansvloer die zijn gestolen door het virus. De track is dramatisch en melancholisch, maar die beat… die hakt er in!

Geschiedschrijving

Dat geldt net zo voor de twee albums van Fred Again.. die dit jaar verschenen: Actual Life (April 14 – December 17 2020) zag het daglicht in april en Actual Life 2 (February 2 – October 15 2021) kwam onlangs uit. Voor het gemak behandel ik ze hier samen.
Fred Agan.. is Fred Gibson, een 29-jarige producer die dit jaar een grote naam is geworden in de Londense studiowereld. Hij is een protegé van Brian Eno en werkte naast The Blessed Madonna met onder andere FKA Twigs, Ed Sheeran, The xx, Headie One en Stormzy. Maar wat hij doet op de Actual Life-platen is van een heel ander kaliber. Het is recente geschiedschrijving op een housebeat, zoals we dat alleen maar kennen van Terre Thaemlitz/DJ Sprinkles’ Midtown 120 Blues (2008) en For Those I Love (2021) van For Those I Love.

Groovy as fuck

Het begint dus allemaal op 14 april 2020. “It’s Tuesday at 10pm and this is one of the best days of my life”, klinkt een stem. Dat is wrang als je beseft dat op die dag in Engeland 744 mensen zullen doodgaan aan COVID. Die dubbele boodschap blijft op beide platen. Er is hoop, maar ook veel verdriet. Op Actual Life 1 beschrijft Fred Again.. het leven tijdens de lockdown in Londen en op Actual Life 2 verwerkt hij het verdriet na het verlies van zijn vriendin. Daarvoor gebruikt de producer als begeleiding vooral funky deephouse, trance en UK garage. Beats uit de 808 of de 303, bedwelmende bassen en daaroverheen staccato piano en gladde violen. Het klinkt allemaal ‘groovy as fuck’ en superunderground. Vervolgens heeft Fred een scala aan samples, field recordings en getapete gesprekken. Vrienden en vriendinnen zingen en praten. Fred plakt het allemaal vernuftig aan elkaar, zodat het koor aan stemmen een verhaal vertelt. De ‘vertellers’ zijn meteen de songtitels, elke track is gewijd aan één persoon. Zo horen we treffend hoe Julia Michaels verliefd wordt in Julia (Deep Diving). Sabrina viert haar lockdownfeestje in haar eentje in Sabrina (I Am A Party). “I am a party, inside of my head, inside of my home.” En de sample van bouwvakker Carlos – die Fred ontmoette na een Ed Sheeran-concert – komt meerdere malen terug op beide platen en is zo uitgegroeid tot motto van Actual Life: “We gon’ make it through.”

Intensive care

Het emotioneel breekpunt komt halverwege de eerste plaat. Me (Heavy) is de enige track waarin Fred zelf – in de ik-vorm – aan bod komt. Het is een bijna pijnlijk intiem moment. Fred staat naast de intensive care waar zijn vriendin wordt behandeld. (Het wordt nooit precies duidelijk waaraan, maar het zou heel goed corona kunnen zijn.) Fred zingt: “I wanna run in there and steal you out, unplug the wires and kiss your mouth. You don’t need another whiteboard evening. But I need you breathin’.”… En iets later: “I know you’re holding on. I’m so tired of being strong.” En hij eindigt met: “I don’t know a thing that could feel more heavy.” Pfff.

90’s dance

De tweede plaat is meer melancholisch dan euforisch. Die spannende dubbele boodschap is verdwenen. Dat is ook niet zo gek, gezien het thema. Maar er speelt ook een praktisch bezwaar. Vanwege de preventiemaatregelen sprak Fred veel minder mensen. Voor het verzamelen van stemmen was hij opeens aangewezen op internet. Hij haalt interessante dingen naar boven, hoor, zoals dichter-beatboxer Faisal Salah, een cover van Snow Patrol en de 90’s dancetrack Your Loving Arms. Toch lijkt het allemaal – ondanks het onderwerp – net wat minder persoonlijk.

Stomper

Halverwege Actual Life 2 komt er een voorzichtige draai. Op Hannah (The Sun) doet Fred Again.. letterlijk en figuurlijk de gordijnen open en mag het licht weer naar binnen. Er wordt zelfs weer aan de clubs gedacht. En dus ook aan die ene dansvloerstomper waar het allemaal mee begon. The Blessed Madonna eindigde op Marea (We’ve Lost Dancing) met de woorden: “What comes next, will be marvellous.” Kippenvel. We hopen zó erg dat dat waar gaat worden.

Alle beste albums van 2021:

De beste albums: 17 van ‘17

– Dus… 2017 was het jaar van David Bowie.
– Huh? Maar die is toch begin vorig jaar al overleden?
– Klopt. Maar kijk eens naar deze eindlijst… Zijn geest leeft voort.

Want wat zien we allemaal in deze lijst van 17 beste platen van 2017? Een onversneden protegé (David Bowie noemde Lorde ‘the future of popmusic’), een samenwerkingspartner die te verlegen was om Bowie’s muziek teveel aan te pakken (James Murphy van LCD Soundsystem). We zien een muzikant die zijn tegenspeler was in een Japanse oorlogsfilm (Ryuichi Sakamoto) en synthesist Alessandro Cortini van de band die ooit met Bowie het podium deelde (Nine Inch Nails). Er is een uitgesproken fan die qua ‘sound and vision’ net zo goed haar vrouwtje staat (St. Vincent). En we zien twee jazzo’s (Joseph Shabaton en Colin Stetson) die niet eens hadden misstaan op Bowie’s laatste album Blackstar.

Arcade Fire
De enige die we moeten missen in deze lijst is Bowie’s favoriete band: The Arcade Fire. Zij maakten in 2017 sowieso de song van het jaar met Everything Now, en ook de nummers twee en drie kwamen uit hun koker (Sings of Life en Creature Comfort). Maar over de gehele linie was hun album geen groot genoegen. Ze presteerden het zelfs om er mislukte reggae-dingen op te zetten. En daarmee spiegelden zij – onbewust – de allerslechtste plaat uit Bowie’s carrière: Tonight uit 1984.

Ruk
Okee, dan nog wat keuzes die deze eindlijst hebben bepaald. Veler favoriet The War On Drugs kwam er niet in. Ik vind dat zij vooral een saaie plaat hebben gemaakt – zij zijn de Dire Straits van dit jaar. Met rap en hiphop ben ik al een paar jaar een beetje klaar, hoewel ik het keer op keer probeer. Dus ook Vince Staples en Kendrick Lamar zijn meestal mwoh. En de Nederlandse favo Ronnie Flex vind ik vooral erg ruk.

Bubbling under
Er waren natuurlijk ook afvallers die mij zeer aan het hard gingen. Die wil ik nog even een eervolle vermelding geven. ‘Bubbling under’ in 2017 waren: Xiu Xiu met Forget, Dirty Projectors met hun gelijknamige plaat, erg fijn werk van Hauschka (What If), Kelly Lee Owens, Blanck Mass, Orson Hentschel met Electric Stutter, Planetarium (het project waar onder andere Sufjan Stevens aan meedeed), Ghostpoet, Zola Jesus (zoals elk jaar weer fantastisch), synthesizergrootheid Kaitlyn Aurelia Smith, fijne ambient van Hecq, nog fijnere ambient van Bibio, James Holden/The Animal Spirits, Perfume Genius. En uit Nederland: de nieuwe Piiptsjilling, Spinvis met Trein Vuur Dageraad en niet te vergeten Nadia Struiwigh met Lenticular!

Hier is ‘ie dan: de 17 van ’17. Klik de links voor mijn uitgebreide recensies.

1. LordeMelodrama
2. Ryuichi Sakamotoasync
3. St. VincentMasseduction
4. The xxI See You
5. LCD Soundsystemamerican dream
6. SohnRennen
7. ArcaArca
8. SevdalizaISON
9. Joseph ShabasonAtyche
10. Colin StetsonAll This I Do For Glory
11. JacaszekKwiaty
12. Karima WalkerHands In Our Names
13. Linde SchöneLinde van Nimma
14. LuwtenLuwten
15. BjörkUtopia
16. Alessandro CortiniAvanti
17. Fever RayPlunge

Wil je alles horen? Luister dan deze Spotify-list. Enjoy!

En hier drie keer The Arcade Fire:

The xx – I See You

Half januari werd er al gepraat over de plaat van het jaar. Terecht. Kocht je die plaat, dan kreeg je een blurry spiegel voor je neus – een verwijzing naar I’ll Be Your Mirror van The Velvet Underground. De boodschap van The xx is I See You. En elk liedje op de plaat is haast net zo mooi als het juweeltje van de Velvets.

… Maar nu raken we van begin af aan op een verkeerd spoor. Want I See You is heel wat kleurrijker en de associaties zijn heel wat talrijker. The xx heeft er nooit een geheim van gemaakt dat ze dol zijn op Sade, en dat is te horen op Lips. Ergens anders tref je weer een verknipte sample aan van I Can’t Go For That van Hall & Oates (in On Hold). En net als vroeger klinken in de muziek van The xx flarden van New Order en Everything But The Girl door.

Ibiza
… En nu zitten we weer op een verkeerd spoor. Net als The xx je op het verkeerde been zet als je het album start. Want wat je dan hoort? Dangerous. Dat is trompetgeschal en een droge two-step-beat. Kaboom kaboom kaboom. Het lijkt wel of je ergens in de jaren ’90 bent en in de Haçienda-club in Manchester staat. En dus vraag je je af of je wel de goede plaat hebt opgezet. Uiteindelijk blijkt er veel dansbaars op I See You te staan. Lips is een soort tropical house. A Violent Noise is een rave- annex trance- annex clubtrack en I Dare You klinkt zelfs als een Ibiza-anthem in de dop. Het nummer blijkt dit jaar ook dé knaller tijdens de festivaloptredens van The xx.

Schulp
Eventjes terug op het oude spoor, toch. De band bestaat sinds 2005 en dit is hun derde album. The xx stond bekend om hun zachtmoedige liedjes, met persoonlijke teksten, fluisterzang over voorzichtige dubstep met gitaar. Dat kunnen en doen ze nog steeds. Alleen nu veel beter. De drie bandleden (Oliver Sim, Jamie xx en Romy Madley Croft) zijn uit hun schulp gekropen en een stuk zelfverzekerder. Dus wat gebeurt er als zij nu een persoonlijk, breekbaar nummer maken? Dan krijg je een ontroerend, melancholische, kale ballad als Performance – krachtig, toverachtig gezongen door Croft (met een gitaar die vaag doet denken aan Maggot Brain van Funkadelic – maardatterzijde). Anno 2016 – toen Performance werd opgenomen – durfde ze het pas aan zo te zingen.

Contact
Nu schuwt ze er zelfs niet voor om het voor een tienduizendenkoppig festivalpubliek te brengen. Maar denk niet dat The xx ooit een U2-achtige stadionrockgroep gaat worden. Dat is een verkeerd spoor. Wat zo mooi is, zo vertelt Croft in interviews, is dat zij geen anonieme menigte voor zich ziet. Ze weet persoonlijk contact te maken met iedereen die voor haar staat. I see you! Alleen jammer als zo’n persoon net staat te gapen als zij Performance doet. Dan wordt ze als vanouds onzeker. Tot die Ibiza-anthem weer instart – laat de confettikanonnen maar knallen! The xx zit op het juiste spoor.


Alle beste albums van 2017: