Echt. Dichtbij. Intiem. Dat zijn de eerste woorden die opkomen bij het beluisteren van de experimentele lo-fi nieuwe plaat van Tirzah. Colourgrade voelt alsof je met je oor tegen haar borstkas ligt en heel dichtbij – maar ook zo veraf – hoor je haar hart dof bonzen.
Die paradox tekent deze hele plaat. De Londense Tirzah Mastin (geboren in Essex) is op het schaamteloze af persoonlijk over haar relatie met producer Kwame Bass en over haar pasgeboren dochter; tegelijkertijd klinkt ze koud en kil. Veel kouwer en killer dan op haar debuutplaat Devotion uit 2018. Is dat erg? Helemaal niet. Colourgrade is daardoor nog veel spannender geworden.
Metallic
Tirzah zou Tirzah niet zijn als ze de luisteraar niet meteen in het diepe zou gooien. Dus de meest vreemde, buitenaardse, industriële track is meteen de opener: titelnummer Colourgrade. Die start met alleen een uuuitgereeeeekte metalige stem door een autotune , begeleid door drones en vogelachtige synth-geluiden. Meer is het niet. Niks warms en wolligs meer. Dit is pure abstractie. Een R&B-beat start pas in het volgende nummer: Tectonic. Daaroverheen wolken harde trage synth-klanken (als tektonische platen op lava) en weer een metallic stem. Tirzah fluisterzingt: “Pursued as the rhythm magnetized our hips. Techno to tectonic plates.” De aardbol is hier pure seks. Lichamen kronkelen langzaam, schuiven over elkaar heen, stulpen uit en golven terug. Kijk ook maar naar de clip.
Zwerm
Een van de sleutelnummers op de plaat is Hive Mind. Het heeft een kale beat en een zware bas. Een alarm gaat af. Twee stemmen schuiven door elkaar heen. Het collectief bewustzijn van een zwerm wordt hier uitgerold. Al sinds Devotion is Tirzah niet alleen Tirzah. Het is inmiddels een trio met naast Tirzah Mastin producer Mica Levi en zangeres Coby Sey. Maar ook partner en kind, familie en vrienden werken mee aan het fenomeen Tirzah. Kijk ook maar naar de clip. De track heeft nog het meest van al die sfeer van Devotion.
Dada-achtig
Daarna wordt het album allengs harder, vreemder, experimenteler. Recipe is harde triphop annex abstracte trap. Beating is een weirde, melancholische lovesong. Over seks ook weer. “We made life. It’s beating”, zingt Tirzah. In het nummer daarna – Sleeping – is de baby er. De ‘jankgitaar’ staat voor het huilen? Hij gaat door merg en been. De track is intiem, rommelig, er klinkt ruis. Tirzah lijkt maar wat te improviseren. Het is alsof je op een krukje in de slaapkamer zit mee te kijken hoe moeder haar dochter pakt en een liedje improviseert. Maar het meest far-out is het nummer Crepuscular Rays (stralen in de schemer, zeg maar). Je hoort een mistige akoestische gitaar in het ochtendgrijs en daarover klinken kindse stemoefeningen. Meer is het niet. Maar het is zó spannend! Ik kreeg meteen associaties met het dada-achtige nummer Lieber Honig van de krautrockband Neu! (uit 1972). Dit van Tirzah heeft net zo’n impact.
Het derde en laatste deel van de plaat is het laatst opgenomen, maar komt met nummers als Send Me en Sink In weer in de buurt van de zachte R&B uit 2018. Afsluiter Hips is zowel suikerzoet als stuiterend. “Tease me free”, zo besluit de zangeres het album.
Troostrijk
Natuurlijk moet je regelmatig even aan de eerste platen van Tricky denken (Maxinquay, Nearly God en Premillenium Tension) of aan de verrassende debuutplaat van het collectief Young Echo uit 2018. Colourgrade klinkt minimaal, langzaam lo-fi, grunge en gruizig – zo anders als al die artificiële en overgeproduceerde tingeltangelglitter-R&B. Tirzah zingt vaak achteloos en monotoon en als ze middenin een strofe de keel moet schrapen (in Beating), wordt dat niet weggeknipt. Toeval speelde sowieso een grote rol bij het optrekken van alle tracks. Dat is ook weer een beetje die ‘hive mind’-gedachte. Alles doet mee en alles beweegt in de vreemde sensuele wereld van Tirzah. Panta rhei.
Je moet er even de tijd voor nemen om in door te dringen – met de eerste luisterbeurt ben je er niet, daarvoor is Colourgrade te weerbarstig – maar dan ontdek je hoe rijk en gevarieerd die wereld is. Hoe lief en intiem. Hoe troostrijk ook: op deze plaat wordt het leven gevierd, met al haar alledaagse facetten. Dit is de plaat van het jaar.
–
–
Alle beste albums uit 2021:
- Tirzah – Colourgrade
- Cassandra Jenkins – An Overview On Phenomenal Nature
- Joy Crookes – Skin
- Iosonouncane – IRA
- Lice – WASTELAND: What Ails Our People Is Clear
- Space Afrika – Honest Labour
- For Those I Love – For Those I Love
- Koreless – Agor
- Low – HEY WHAT
- Loraine James – Reflection
- Hannah Peel – Fir Wave
- Fred Again.. – Actual Life
- Kele – The Waves Pt. 1
- Aafke Romeijn – Godzilla
- Mdou Moctar – Afrique Victime
- Nynke Laverman – Plant
- Villagers – Fever Dreams
- Lingua Ignota – Sinner Get Ready
- Arno – Vivre
- William Doyle – Great Spans Of Muddy Time
- Bug – Fire