Kendrick Lamar – GNX | Leendert Douma

Soms krijg je een driegangen menu. Met allerlei liflafjes eromheen. Soms is een Snelle Jelle net zo lekker. Die voldoet dan gewoon. Dat is een beetje het verhaal van de nieuwe plaat van Kendrick Lamar. Zeker als je die afzet tegen klassiekers als To Pimp A Butterfly of Mr. Morale & The Big Steppers.

Snelle Jelle is ‘ie sowieso. Op 22 november 2024 om 18.00 uur dropte Kendrick Lamar zijn plaat. Onaangekondigd en onverwacht. Het album heet GNX. Dat is genoemd naar de auto die Lamar had gekocht. Het is een vintage 1987 Buick Grand National Experimental (GNX). Die is uiterst zeldzaam. Er zijn er maar 547 van geproduceerd. Lamar poseert ermee op de hoes van het album. Voor een witte achtergrond. De muziek klinkt zo spaarzaam als de hoes. (Ik kom hier nog op terug.)

Niemand had het aan zien komen. De wereld was nog een beetje aan het bekomen. Kendrick Lamar had net de ‘beef’ Drake gewonnen. Wat is een beef? Een woordgevecht. Hij had overtuigend gewonnen. Drake hing in de touwen. De knock-out kwam van Kendrick. Dat was de single Not Like Us. Het is de beste diss-track aller tijden. De single werd een miljard keer gestreamd. Het kreeg vijf Grammy-nominaties.

Dus voelt Lamar zich overwinnaar. Is deze plaat in die roes gemaakt? Je zou zeggen van wel. Kendrick is nog niet klaar met dissen. Ook Lil’ Wayne krijgt een veeg uit de pan. En Snoop Dogg. Ze moeten zich één ding in de oren knopen. King Kendrick is de grootste. Niet voor niets gaat híj de Super Bowl halftime show doen. Nas was de enige die hem feliciteerde. Nou, zo gaat Lamar nog wel even door. Compton is een voorstad van Los Angeles. Daar is een mural van Lamar. Die is wereldberoemd. Maar onlangs werd die beklad. Dat staat symbool voor de staat van hiphop. Kendrick vindt het treurig. De plaat is niet meer zo persoonlijk. De rapper richt zich nu op de buitenwereld. Er is een ode aan John Lee Hooker en Dinah Washington.

Kendrick Lamar werkt altijd met producer Sounwave. Hier krijgt hij ook hulp van Jack Antonoff. Die is bekend van bijvoorbeeld Taylor Swift. Dat kan je horen. De producties zijn kaler dan ooit. De franje is eraf. Zo minimaal is lekker. Het doet een beetje denken aan West Coast rap uit de jaren negentig. Nas, Biggie, Ice Cube of Dr. Dre. Dat soort shit. Straight outta Compton inderdaad. Er zijn ook samples van Tupac Shakur. Er zijn vloeiende synths. Soulkoortjes. Er zijn vette bassen. Soms wat Spaanse samples. Of Portugees.

GNX is zijn kortste plaat ooit. Net geen drie kwartier. Toch barst de rapper nog van de creatieve energie. En hij is virtuoos. Zijn flows gaan alle kanten op. Soms is hij razendsnel. Soms klinkt hij als een hillbilly. Hij is grappig. Daarna is hij weer poëtisch. Er zijn tempowisselingen. Er zijn stembuigingen. Er zijn vreemde wendingen. Lamar is onnavolgbaar. Zijn gasten mogen er ook zijn. Het zijn vooral jonge rappers uit Compton. Die halen het natuurlijk niet bij Kendrick. Maar goed. Het blijft een feestje.

Hoe dan ook. Deze Snelle Jelle bewijst één ding. Kendrick Lamar is de beste rapper ter wereld. Dit album is weer een hoogtepunt in zijn oeuvre.

–