Xiu Xiu – 13″ Frank Beltrame Italian Stiletto With Bison Horn Grips

“Zit je weer druistige muziek te luisteren?”, klinkt het regelmatig in huize Douma voor al meer dan twintig jaar. Meestal heb ik dan een plaat van Xiu Xiu opstaan. De avant-garde veteranen gaan ook al meer dan twee decennia mee. In september verscheen hun zeventiende album: 13″ Frank Beltrame Italian Stiletto With Bison Horn Grips, vernoemd naar een kostbaar kleinood – even wreed als schoon – in bezit van zanger Jamie Stewart (ik kom hier nog op terug).

Xiu Xiu (spreek uit Sjoe Sjoe) bestaat al jarenlang uit vaste kern Jamie Stewart en Angela Seo. Ze opereerden vanuit Los Angeles, maar dit jaar verkasten ze naar Berlijn voor nieuwe inspiratie. Dat is altijd een goed idee! Berlijn heeft de carrière van David Bowie ook ooit weer een boost gegeven. Bij Xiu Xiu leverde de verhuizing een van hun meest toegankelijke albums op. Al is ‘toegankelijk’ natuurlijk een relatief begrip binnen het bizarre oeuvre ergens in het midden tussen experimentele postpunk, industriële horror-noise, homo-erotische vaudeville, harde gothrock en eclectische elektropop. Goed, het is niet zo hermetisch en angstaanjagend als Angel Guts: Red Classroom, maar 13″ Frank Beltrame Italian Stiletto With Bison Horn Grips (vanaf hier houden we het op 13”) doet ouderwets in de gordijnen jagen. Heerlijk!

Luiken open
Wat was hun missie met 13”? “Stay ahead of disaster this time”, zo verklaarde Xiu Xiu eerder dit jaar. Dat is redelijk gelukt. De plaat begint heel rustig, met een even trieste als schemerige elektronische ballad die het werk van Scott Walker naar de kroon steekt. De ‘jankstem’ van Jamie Stewart voert je meteen weer het Xiu Xiu-universum binnen. Welkom in de hel. Door middel van triphop-beats, gothic disco, vleugjes reggaeton en riffs die niet zouden misstaan bij Led Zeppelin gaan daarna de luiken een beetje open. Xiu Xiu brengt nu ook nummers met een traditionele songstructuur! De single Common Loom zou je met een beetje goede wil zelfs ‘catchy’ kunnen noemen. Maar dan wel in een manische variant. Ik zie ‘m niet snel in een hitparade belanden. Veneficium is ouderwets opgebouwd uit dissonante klanken met daaroverheen een sausje David Lynch. De complexe audiocollage Bobby Bland kreeg een waas van free jazz over zich heen en het nummer Sleep Blvd. eindigt in een snelle elektronische spiraal.

Ruggengraat
Gecontroleerde chaos, zo kun je het geluid van Xiu Xiu het best omschrijven. De manische gedachtenspinsels van Stewart gaan perfect samen met de zweverige klanktapijten van Seo. Sinds het vorige album is er een nieuwe vaste kracht in de band: drummer David Kendrick (die onder andere trommelde bij Devo en Sparks). Hij geeft de muziek het skelet die het nodig heeft – ruggengraat zo u wil – waardoor 13” misschien ook wat toegankelijker klinkt. Het levert een balans op tussen experimenteerdrift en vakmanschap, die je bijvoorbeeld ook aantreft op The Downward Spiral van Nine Inch Nails of Halber Mensch van Einstürzende Neubauten.

Kop en staart
Ook tekstueel heeft 13” duidelijk een kop en staart. In de openingsballad steekt Stewart persoonlijk van wal. “I have done almost nothing right / my entire adult life / But having dared to touch the fire with you / breaks the chain of my being nothing too.” Echt koud krijg je het bij het slotnummer Piña, Coconut & Cherry. Ergens in een tweederangs hotelkamer schreeuwt Stewart het uit. Hij herhaalt hysterisch keer op keer: “You must love me, love me, love me! / This is mine! / You are mine!” Vervolgens vallen de als de jaren tachtig klinkende Giorgio Moroder-synthesizers langzaam weg…

Zo werd 13″ Frank Beltrame Italian Stiletto With Bison Horn Grips – naast een verwijzing naar de allereerste Xiu Xiu-plaat: Knife Play uit 2002 – precies de titel die de landing dekt: Prachtig elegant design en ambachtelijk handwerk, maar levensgevaarlijk in de handen van een manische geest.

–