Tagarchief: Amenra

De Mannen Broeders – Sober Maal

Geplaatst op door
Beantwoorden

Natuurlijk verschijnt deze recensie op zondag. Het album Sober Maal – de samenwerking van Tonnie Dieleman alias broeder Dieleman met Amenra-zanger Colin H. van Eeckhout – is namelijk gewoon een alternatieve kerkdienst. Eentje waarvan de rillingen je over de rug gaan. Je moet er wel voor werken (ik kom hier nog op terug).

De singer-songwriter broeder Dieleman uit Axel, Zeeuws Vlaanderen kennen we onder andere van het prachtalbum komma (dat destijds mijn 18 van 18 haalde). Het is hele andere koek dan de gitzwarte en keiharde post-blackmetal die de Belg Colin van Eeckhout maakt met zijn band Amenra. En tegelijkertijd ook weer niet. “Het enige verschil tussen wat ik doe en wat Amenra doet, is dat zij luider zijn en een distortionpedaal gebruiken. Maar vanbinnen is het hetzelfde”, zegt Tonnie Dieleman in een dubbelinterview met HUMO.

Ineen vouwen
Ze kenden elkaar van een gezamenlijk optreden bij Le Guess Who en een weekend dat Amenra organiseerde in Paradiso. De streng gereformeerd opgevoede Dieleman en de vrijzinnig getogen Van Eeckhout bleken een fascinatie voor symboliek, rituelen en de donkere kant van het leven te delen. Het was dus niet zo gek dat ze in 2022 de handen ineensloegen voor een bijzonder project. Of beter gezegd: de handen ineen vouwden, want Sober Maal is pure religie gestold in muziek. De titel verwijst naar een oudgereformeerd gebruik om een eenvoudige maaltijd te nuttigen ten teken van dankbaarheid en nederigheid. De muziek werd in vijf dagen opgenomen – tijdens de laatste lockdown – in de 18e eeuwse Doopsgezinde Kerk van Middelburg. En op 11 oktober 2024 zag Sober Maal het levenslicht.


Levensecht intiem
Zo sober als de titel is ook de muziek. In lange drone-achtige stukken – ze doen denken aan monotone psalmen – hoor je een spaarzame banjo of een lier. De vocalen zijn ingetogen, maar warm en emotioneel. Er is koorzang in Onze Lieve Vrouwe. En de kerk is een instrument op zich. Het kerkorgel – bespeeld door Pim van de Werken – heeft een prominente rol, bijvoorbeeld in de huiveringwekkende opener Alle Roem Is Uitgesloten. Opnameleider Tim De Gieter (bandgenoot van Colin van Eeckhout, maar ook actief in de metalband Doodseskader) liet kerkgeluiden als het omslaan van papier, krakende banken en klinkende voetstappen gerust staan in de mix. Dat maakt Sober Maal nog een stukje levensechter en intiemer. Kun je de muziek ergens mee vergelijken? Op een bepaalde manier klinkt het als de donkere folkdrones van Lankum en ØXN. Veel recensenten noemen Wovenhand als referentie (misschien vanwege die banjo?). Maar Sober Maal doet ook denken aan het vroege werk van Dead Can Dance (bijvoorbeeld Aion) of aan Sun O))). Niet bij iedereen komt het meteen binnen, misschien moet je de plaat wat vaker draaien voordat de echte schoonheid zich openbaart. Je moet even doorbijten, hard werken, net als bij een echte gereformeerde dienst.

Punkerpredikant
De pracht zit ‘m ook in de teksten die Dieleman en Van Eeckhout gebruiken. Die zijn een combinatie van eigen werk en historische bronnen. Alle Roem Is Uitgesloten is een lied van predikant Jan Scharp (1765 – 1828) op muziek van Johann Schopp uit 1641. Het maakt ook deel uit van het Liedboek voor de Kerken en het Gereformeerd Kerkboek. De tekst van Grafschrift is ook van Jan Scharp. Het veroorzaakte in 1786 een grote rel, want het ging over een katholieke priester. Colin van Eeckhout in HUMO: “Hij schreef het voor een net overleden collega met wie hij bevriend was, ook al mocht dat volgens de regeltjes van zijn geloof niet. Die Scharp, dat was in mijn ogen in feite een punker. Rage Against The Machine avant la lettre.” De Mannen Broeders vonden ook inspiratie in de werken van Omer August Gielliet, de in 2017 overleden Zeeuwse priester die ook al een rol speelde op komma. De lange nummers worden voorafgegaan door korte gedichten of monologen, waarin het lichte Vlaamse accent van Van Eeckhout en het lekker vette Zeeuwse dialect van Dieleman elkaar afwisselen.

De prachtige platenhoes – in elkaar geknipt en geplakt door de beide muzikanten – geeft de religieuze opzet nog een extra dimensie. Prominent is de foto van Vlaamse vluchtelingen die in de Eerste Wereldoorlog werden opgevangen in dezelfde Doopsgezinde Kerk als waarin Sober Maal werd opgenomen in coronatijd. Alles bij elkaar levert deze Zeeuws-Vlaamse samenwerking een heel indrukwekkend album op. Amen.

–

–

–

–

Alle beste albums van 2024: