Tagarchief: A Lily

Jaaroverzicht 2024

Geplaatst op door
Beantwoorden

Vaak hou ik hier een stichtelijk praatje aan het eind van het jaar. Dat de wereld vol ellende is, enzo, en dat het fijn is dat er muziek is om ons te troosten. Ik heb daar dit jaar helemaal geen zin in. Dat er ellende is, weten jullie allemaal. Dat er mooie muziek is uitgekomen ook. Dus cut the crap: daar gaan we nu bij stil staan.

Allereerst de 24 van 24, de beste albums van het jaar. Hier is de gehele lijst. Lees de recensies in de links.

  1. Charli xcx – Brat
  2. The Cure – Songs Of A Lost World
  3. Porcelain id – Bibi: 1
  4. Meis – Zwart/Wit
  5. Jan Jelinek – Social Engineering
  6. Nia Archives – Silence Is Loud
  7. Bolis Pupul – A Letter To Yu
  8. Kim Gordon – The Collective
  9. v/a (Red Hot) – TRAИƧA
  10. E L U C I D – REVELATOR
  11. Personal Trainer – Still Willing
  12. Xiu Xiu – 13th Frank Baltreme Italian Stiletto With Bison Horn Grips
  13. Beth Gibbons – Lives Outgrown
  14. Kendrick Lamar – GNX
  15. Nicolás Jaar – Piedras 1 & 2
  16. De Mannen Broeders – Sober Maal
  17. JPEGMAFIA – I Lay Down My Life For You
  18. Henrik Meierkord – Visitors To Erinnerungen
  19. Rachel Chinouriri – What A Devastating Turn Of Events
  20. A Lily – Saru I-Qamar
  21. cupcaKKe – Dauntless Manifesto
  22. Kee Avil – Spine
  23. Roos Rebergen & SunSunSun Orchestra – Roos Rebergen & SunSunSun Orchestra
  24. Tyler, The Creator – CHROMAKOPIA

Heb je even 22 uur en 13 minuten? Luister dan de hele 24 van 24 op Spotify:


Ik heb natuurlijk weer heel veel weg moeten strepen. Dat doen pijn. Het is zo zonde dat ik de nieuwe albums van bijvoorbeeld Einstürzende Neubauten en Nick Cave & The Bad Seeds niet in mijn lijst kon opnemen (ik kom hier nog op terug). Of die van Arooj Aftab – alhoewel die net iets minder indruk maakte dan haar prachtige Vulture Prince uit 2021. De ‘drugsbaronnen’ van Fat White Family brachten ook weer een onnavolgbare plaat uit. Eigenlijk had ik de ‘ambient-soul-plaat’ Contezza van Laryssa Kim bij jullie onder de aandacht willen brengen en de fijne field recordings van Kate Carr die opnames maakte tijdens een zomerse reis door Londen. (Bij deze dan en bij deze dan.) Dan waren er ook nog vaste waarden als Brittany Howard, Chelsea Wolfe en The Bug, die ook dit jaar weer kwaliteit leverden.

Albumhoes

De best verpakte plaat vind ik Fil O Fenjoon van het duo ZÖJ. Schattig toch? De muziek hoef je verder niet te luisteren.

Foto: Sjef Prins – APA Foto

Re-releases en compilaties

Hoe langer de popgeschiedenis zich uitstrekt, hoe meer men terugblikt via heruitgaven. Ik ben daar niet vies van. Hier is mijn top 10 van re-releases, compilaties en tribute-albums. Eighties rule dit jaar! Fijn is dat er ook veel obscuur materiaal werd opgedoken uit de archieven.

  1. Control I’m Here: Adventures On The Industrial Dancefloor 1983 – 1990
  2. Pixies – At The BBC, 1988-91
  3. Harde Smart Volume 2: Flemish & Dutch Grooves From The 80’s
  4. Ghana Special 2: Electronic Highlife & Afro Sounds In The Diaspora (1980-93)
  5. Everyone’s Getting Involved: A Tribute To Talking Heads’ Stop Making Sense
  6. Sprung aus den Wolken – 1981 West-Berlin
  7. Heaven Sent: The Rise Of New Pop 1979-1983
  8. Throbbing Gristle – The Third Mind Movements
  9. Cocteau Twins, Harold Budd – The Moon And The Melodies (2024 remaster)
  10. GAS – GAS
Foto: Sjef Prins – APA Foto

Song van het jaar

Een van de mooiste stukken – ik weet niet of ik het echt een ‘song’ kan noemen – die ik dit jaar hoorde was Pattern In Heritage van Canberk Ulaş, een Turkse duduk-speler die nu in Zweden woont. Canberk Ulaş laat de geluiden van het traditionele instrument samenvallen met elektronische klanktapijten die zo lijken weggehaald bij de geluidsmagiërs van Coil. Zeker het tweede deel van Pattern In Heritage is adembenemend van verstilde schoonheid!


Clip van het jaar

Zal ik gaan voor een superkunstzinnige clip of voor een grappig commerciële? Ach, ik doe allebei. Zo is de clip Tiger Laughs van Andrey Kirichenko een prachtig staaltje bewegende naïeve kunst. Maar eigenlijk smolt ik ook meteen voor de clip van Europapa – nog ver voor al dat gedoe begon… Hier zijn ze allebei.


Concerten

Hier wat foto’s die ik maakte van het allerbeste concert van het jaar: Nick Cave & The Bad Seeds speelden op 29 september de Über Arena in Berlijn plat. “We hadden kippenvel, we hebben gehuild, gezongen en wild gedanst. Het was halleluja fucking goed!”, schreef ik op social media en daar heb ik nog steeds niks aan toe te voegen. Cave’s oude kompaan Blixa Bargeld stond met zijn band Einstürzende Neubauten een half weekje eerder in TivoliVredenburg Utrecht. Ze gaven een prachtig concert, niet meer zo lawaaiig als vroeger maar vol subtiele ritmes en melancholieke sferen. En er waren nog meer ouwe rotten die anno 2024 nog steeds wisten te overtuigen: ik was flabbergasted door de show van Massive Attack in het Spoorpark in Tilburg en ik ging lekker uit m’n plaat bij The Human League in TivoliVredenburg.

Maar de leukste dingen vinden plaats in de kleinste zaaltjes. De oudgedienden van It Dockumer Lokaeltsje overtuigden in Willemeen Arnhem en over het meest verrassende optreden van het jaar heb ik al geschreven in de recensie van Bibi:1 van Porcelain id. Ga hen zien als je kan! Iemand anders om in de gaten te blijven houden is Douglas Dare. Wij zagen hem shinen in de kleine dependance van Berghain in Berlijn.

Boeken

Het is een cliché, maar waar. Voor mij gold dit jaar meer dan ooit: ik lees niet, ik schrijf. Met het schaamrood op de kaken beken ik dat ik nauwelijks boeken of e-books heb gelezen – en al helemaal weinig over muziek. Wie de recensies van de 24 van 24 nauwlettend heeft gelezen, is opgevallen dat er in élk stuk – en in dit overzicht – het zinnetje ‘ik kom hier nog op terug’ staat. Het is mijn eigen kleine ode aan de gelijknamige roman van Rob van Essen, een van de meest originele boeken die ik dit jaar heb gelezen.

Maar dat terzijde; muziekboeken nu. Ik kocht eentje in de ramsj en die heb ik verslonden. Het was de verzamelbundel De Beste Muziekverhalen Van 1945 Tot Nu, samengesteld en ingeleid door Leon Verdonschot (‘nu’ is 2008, het jaar waarin de bundel verscheen). Het is een geweldig stukje geschiedenis van de muziekjournalistiek! Een ander oudje is het prentenboek Where’s Bowie? – een soort Waar Is Wally, maar dan met karakters als Ziggy Stardust, Major Tom, de Thin White Duke en Bowie in Berlijn. Ik kocht het in een Duits museum.

Dan nog een stukje Arnhemse nostalgie: dit jaar verscheen het boek George Jazzcafé, Een Arnhemse Legende van Peter Bierhaus en Kees de Bruijn. Zij brachten op prachtige wijze de geschiedenis in kaart van de kleine bruine kroeg (1974 – 1996), waar werkelijk alle jazzgrootheden speelden – van Chet Baker tot Dexter Gordon tot Art Blakey. Er zit zelfs een cd bij van een concert van Chet bij George (een optreden dat ikzelf heb gemist, we wilden geen kaartje kopen omdat we anders geen geld meer hadden voor bier…).

Foto: Sjef Prins – APA Foto

De doden

Regelmatig schrijf ik voor weblog Ondergewaardeerde Liedjes een in memoriam voor artiesten die gaan hemelen. Dit jaar ging het bijvoorbeeld over Frank Z van Abwärts, Aston ‘Familyman’ Barrett, Karl Wallinger, Jean-Marie Aerts of Roli Mosimann van Swans. En natuurlijk over zanger Damo Suzuki van de legendarische krautrock-band Can. In het nummer Paperhouse schreeuwt hij het uit: “You can make everything what you want with the mind.”


Dat lijkt mij de perfecte nieuwjaarsboodschap. Ik wens jullie allemaal een gelukkig en creatief 2025.

–

A Lily – Saru I-Qamar

Geplaatst op door
Beantwoorden

Deze prachtplaat is opgetrokken uit dromen en spoken. Over dromerige Aphex Twin-achtige ambient klanken hoor je stemmen uit een ver verleden. De spoken zingen over heimwee en verdriet.

A Lily is een wonderbaarlijk project van de in Malta geboren en getogen James Vella. Hij is labelbaas van het bijzondere Phantom Limb, maar ook schrijver en zanger/gitarist bij de postrock-band Yndi Halda uit Canterbury. Al decennialang brengt hij af en toe elektronisch werk van A Lily uit en dit jaar voor het eerst op zijn eigen label (ik kom hier nog op terug).

Ghana

Saru I-Qamar is opgebouwd rondom stemmen van Maltese emigranten uit de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Rond die tijd kon je gerust spreken van een diaspora. Uit economische redenen, maar soms ook politieke (toen Malta nog een Engelse kolonie was onder het regime van premier Dominic Mintoff), vetrokken vele Maltezen naar bijvoorbeeld Engeland, Amerika, Australië of Nieuw-Zeeland. Ze stuurden geen brieven, maar cassette-post naar het thuisfront om te vertellen hoe het was in de ‘nieuwe wereld’. (Een generatie later werden dat VHS-banden.) Op de cassettes namen ze zogenaamde ‘ghana’ op. Dat zijn traditionele Maltese liederen op welke melodieën ze teksten over het dagelijks wel en wee improviseerden. Liederen van heimwee en van hoop, vol verdriet en verlangen – en in het Maltees natuurlijk, een voor ons onbegrijpelijke taal die nu bijna nergens meer wordt gesproken. Het is muziek waarin de Arabische wortels van Malta doorklinken.

Dialoog

De organisatie Magna Żmien verzamelde die cassettes en digitaliseerde een groot aantal, om zo de Maltese cultuur te archiveren. James Vella benaderde Magna Żmien in 2022. Hij mocht met de tapes aan de slag. Eerst wilde hij hedendaagse zangers en zangeressen de liederen opnieuw laten opnemen – omdat de geluidskwaliteit van de oorspronkelijke banden te wensen overliet – en dat laten begeleiden door traditionele instrumenten uit Malta. Gelukkig schoot hij dat idee snel af! Hij besloot de stemmen uit het verleden zoveel mogelijk onbewerkt te gebruiken, ze hooguit alleen wat op te poetsen – onder andere met autotune – of wat te vertragen of versnellen. Dan pasten ze soms beter bij de geheimzinnige elektronische klanktapijten die hij erbij produceerde. Het resultaat is heel bijzonder. Het heden gaat een dialoog aan met het verleden van Malta. In die zin past deze release helemaal binnen de recente focus van het label Phantom Limb: een mix van traditioneel en experimenteel elektronisch.

Spookstemmen

Een van de spookstemmen – die meermalen terugkomt – is van een vrouw waarvan we alleen de voornaam weten: Żeżina. Zij zingt bijvoorbeeld op de opener Żeżina Ddoqq is-Shab (“Żeżina treedt op voor de wolken”). Wat er precies gebeurt is, weten we niet. Ze verzucht: “Mindu rabbejtli l-mustaċċi kemm sirtli mqareb. U naqbadhomlok, naqtagħhomlok, u nbigħhomlok.” (“Sinds je een snor hebt, ben je stout. Dus ik pak ‘m, knip ‘m af en verkoop ‘m.”) Maar een van de meest bijzondere opnames van Żeżina klinkt op Sirna I-Qamar. De vrouw weet niet dat ze nog wordt opgenomen en begint spontaan (onbespied) te neuriën en te giechelen. Heel mooi en melancholisch: dit woordloos gezang is misschien wel het meest veelzeggend op deze plaat. Een van de geheimzinnigste tracks is Nitolbu Lil Dawk Li Lejlu (“Wij bidden voor hen die door de nacht gaan”), omdat de stemmen hier helemaal vervagen in de elektronische bedding. Meerdere generaties ontmoeten elkaar in de laatste minuten van het album. Issa, Kuljum, Għal Dejjem Żgħażagħ (“Nu, elke dag, voor eeuwig jong”) eindigt met opnamen van een feest waarop een oude dronken man een vrolijk lied zingt op een feest vol jongeren. Het is een beetje symbolisch voor deze plaat: toen en nu ontmoeten elkaar.

Heimweeberichten

De prachtige beelden bij de tracks op Saru i-Qamar zijn gemaakt door videokunstenaar Nicholas Bonello. Hij gebruikte de familie van Vella (ook op de albumhoes), die uitvloog over de wereld. Deze plaat is een persoonlijk verhaal, maar daarom zo universeel. Via de ‘heimweeberichten’ – die schijnbaar uit de ether van een andere dimensie worden geplukt – komen de vertrokkenen weer tot leven. Of de doden. Ze zijn aanwezig, maar blijven onbereikbaar. De titel van het album spreekt boekdelen, want “saru I-Qamar” betekent letterlijk “zij werden de maan”.

–

–

–

–

Alle beste albums van 2024: