Jaaroverzicht 2024

Vaak hou ik hier een stichtelijk praatje aan het eind van het jaar. Dat de wereld vol ellende is, enzo, en dat het fijn is dat er muziek is om ons te troosten. Ik heb daar dit jaar helemaal geen zin in. Dat er ellende is, weten jullie allemaal. Dat er mooie muziek is uitgekomen ook. Dus cut the crap: daar gaan we nu bij stil staan.

Allereerst de 24 van 24, de beste albums van het jaar. Hier is de gehele lijst. Lees de recensies in de links.

  1. Charli xcx – Brat
  2. The Cure – Songs Of A Lost World
  3. Porcelain id – Bibi: 1
  4. Meis – Zwart/Wit
  5. Jan Jelinek – Social Engineering
  6. Nia Archives – Silence Is Loud
  7. Bolis Pupul – A Letter To Yu
  8. Kim Gordon – The Collective
  9. v/a (Red Hot) – TRAИƧA
  10. E L U C I D – REVELATOR
  11. Personal Trainer – Still Willing
  12. Xiu Xiu – 13th Frank Baltreme Italian Stiletto With Bison Horn Grips
  13. Beth Gibbons – Lives Outgrown
  14. Kendrick Lamar – GNX
  15. Nicolás Jaar – Piedras 1 & 2
  16. De Mannen Broeders – Sober Maal
  17. JPEGMAFIA – I Lay Down My Life For You
  18. Henrik Meierkord – Visitors To Erinnerungen
  19. Rachel Chinouriri – What A Devastating Turn Of Events
  20. A Lily – Saru I-Qamar
  21. cupcaKKe – Dauntless Manifesto
  22. Kee Avil – Spine
  23. Roos Rebergen & SunSunSun Orchestra – Roos Rebergen & SunSunSun Orchestra
  24. Tyler, The Creator – CHROMAKOPIA

Heb je even 22 uur en 13 minuten? Luister dan de hele 24 van 24 op Spotify:


Ik heb natuurlijk weer heel veel weg moeten strepen. Dat doen pijn. Het is zo zonde dat ik de nieuwe albums van bijvoorbeeld Einstürzende Neubauten en Nick Cave & The Bad Seeds niet in mijn lijst kon opnemen (ik kom hier nog op terug). Of die van Arooj Aftab – alhoewel die net iets minder indruk maakte dan haar prachtige Vulture Prince uit 2021. De ‘drugsbaronnen’ van Fat White Family brachten ook weer een onnavolgbare plaat uit. Eigenlijk had ik de ‘ambient-soul-plaat’ Contezza van Laryssa Kim bij jullie onder de aandacht willen brengen en de fijne field recordings van Kate Carr die opnames maakte tijdens een zomerse reis door Londen. (Bij deze dan en bij deze dan.) Dan waren er ook nog vaste waarden als Brittany Howard, Chelsea Wolfe en The Bug, die ook dit jaar weer kwaliteit leverden.

Albumhoes

De best verpakte plaat vind ik Fil O Fenjoon van het duo ZÖJ. Schattig toch? De muziek hoef je verder niet te luisteren.

Foto: Sjef Prins – APA Foto

Re-releases en compilaties

Hoe langer de popgeschiedenis zich uitstrekt, hoe meer men terugblikt via heruitgaven. Ik ben daar niet vies van. Hier is mijn top 10 van re-releases, compilaties en tribute-albums. Eighties rule dit jaar! Fijn is dat er ook veel obscuur materiaal werd opgedoken uit de archieven.

  1. Control I’m Here: Adventures On The Industrial Dancefloor 1983 – 1990
  2. Pixies – At The BBC, 1988-91
  3. Harde Smart Volume 2: Flemish & Dutch Grooves From The 80’s
  4. Ghana Special 2: Electronic Highlife & Afro Sounds In The Diaspora (1980-93)
  5. Everyone’s Getting Involved: A Tribute To Talking Heads’ Stop Making Sense
  6. Sprung aus den Wolken – 1981 West-Berlin
  7. Heaven Sent: The Rise Of New Pop 1979-1983
  8. Throbbing Gristle – The Third Mind Movements
  9. Cocteau Twins, Harold Budd – The Moon And The Melodies (2024 remaster)
  10. GAS – GAS
Foto: Sjef Prins – APA Foto

Song van het jaar

Een van de mooiste stukken – ik weet niet of ik het echt een ‘song’ kan noemen – die ik dit jaar hoorde was Pattern In Heritage van Canberk Ulaş, een Turkse duduk-speler die nu in Zweden woont. Canberk Ulaş laat de geluiden van het traditionele instrument samenvallen met elektronische klanktapijten die zo lijken weggehaald bij de geluidsmagiërs van Coil. Zeker het tweede deel van Pattern In Heritage is adembenemend van verstilde schoonheid!


Clip van het jaar

Zal ik gaan voor een superkunstzinnige clip of voor een grappig commerciële? Ach, ik doe allebei. Zo is de clip Tiger Laughs van Andrey Kirichenko een prachtig staaltje bewegende naïeve kunst. Maar eigenlijk smolt ik ook meteen voor de clip van Europapa – nog ver voor al dat gedoe begon… Hier zijn ze allebei.


Concerten

Hier wat foto’s die ik maakte van het allerbeste concert van het jaar: Nick Cave & The Bad Seeds speelden op 29 september de Über Arena in Berlijn plat. “We hadden kippenvel, we hebben gehuild, gezongen en wild gedanst. Het was halleluja fucking goed!”, schreef ik op social media en daar heb ik nog steeds niks aan toe te voegen. Cave’s oude kompaan Blixa Bargeld stond met zijn band Einstürzende Neubauten een half weekje eerder in TivoliVredenburg Utrecht. Ze gaven een prachtig concert, niet meer zo lawaaiig als vroeger maar vol subtiele ritmes en melancholieke sferen. En er waren nog meer ouwe rotten die anno 2024 nog steeds wisten te overtuigen: ik was flabbergasted door de show van Massive Attack in het Spoorpark in Tilburg en ik ging lekker uit m’n plaat bij The Human League in TivoliVredenburg.

Maar de leukste dingen vinden plaats in de kleinste zaaltjes. De oudgedienden van It Dockumer Lokaeltsje overtuigden in Willemeen Arnhem en over het meest verrassende optreden van het jaar heb ik al geschreven in de recensie van Bibi:1 van Porcelain id. Ga hen zien als je kan! Iemand anders om in de gaten te blijven houden is Douglas Dare. Wij zagen hem shinen in de kleine dependance van Berghain in Berlijn.

Boeken

Het is een cliché, maar waar. Voor mij gold dit jaar meer dan ooit: ik lees niet, ik schrijf. Met het schaamrood op de kaken beken ik dat ik nauwelijks boeken of e-books heb gelezen – en al helemaal weinig over muziek. Wie de recensies van de 24 van 24 nauwlettend heeft gelezen, is opgevallen dat er in élk stuk – en in dit overzicht – het zinnetje ‘ik kom hier nog op terug’ staat. Het is mijn eigen kleine ode aan de gelijknamige roman van Rob van Essen, een van de meest originele boeken die ik dit jaar heb gelezen.

Maar dat terzijde; muziekboeken nu. Ik kocht eentje in de ramsj en die heb ik verslonden. Het was de verzamelbundel De Beste Muziekverhalen Van 1945 Tot Nu, samengesteld en ingeleid door Leon Verdonschot (‘nu’ is 2008, het jaar waarin de bundel verscheen). Het is een geweldig stukje geschiedenis van de muziekjournalistiek! Een ander oudje is het prentenboek Where’s Bowie? – een soort Waar Is Wally, maar dan met karakters als Ziggy Stardust, Major Tom, de Thin White Duke en Bowie in Berlijn. Ik kocht het in een Duits museum.

Dan nog een stukje Arnhemse nostalgie: dit jaar verscheen het boek George Jazzcafé, Een Arnhemse Legende van Peter Bierhaus en Kees de Bruijn. Zij brachten op prachtige wijze de geschiedenis in kaart van de kleine bruine kroeg (1974 – 1996), waar werkelijk alle jazzgrootheden speelden – van Chet Baker tot Dexter Gordon tot Art Blakey. Er zit zelfs een cd bij van een concert van Chet bij George (een optreden dat ikzelf heb gemist, we wilden geen kaartje kopen omdat we anders geen geld meer hadden voor bier…).

Foto: Sjef Prins – APA Foto

De doden

Regelmatig schrijf ik voor weblog Ondergewaardeerde Liedjes een in memoriam voor artiesten die gaan hemelen. Dit jaar ging het bijvoorbeeld over Frank Z van Abwärts, Aston ‘Familyman’ Barrett, Karl Wallinger, Jean-Marie Aerts of Roli Mosimann van Swans. En natuurlijk over zanger Damo Suzuki van de legendarische krautrock-band Can. In het nummer Paperhouse schreeuwt hij het uit: “You can make everything what you want with the mind.”


Dat lijkt mij de perfecte nieuwjaarsboodschap. Ik wens jullie allemaal een gelukkig en creatief 2025.

Porcelain id – Bibi: 1

De Vlaamse Porcelain id wilde een plaat maken die het midden hield tussen alles van Nick Cave & The Bad Seeds en Yeezus van Kanye West. Dat is gelukt. Luister maar naar Bibi:1. Die staat vol bloedmooie melancholische liedjes in een tegelijk abstracte, experimenteel elektronische setting mét de impact van beide grootheden. Wederom blijkt: de redding komt uit België! (Ik kom hier nog op terug.)

Aan het werkstuk van de 25-jarige Hubert Tuyishime (die/hen/hun) gaat een geschiedenis vooraf. Hubert kwam op zijn zevende van Rwanda naar België, naar Itegem in Heist-Op-Den-Berg om precies te zijn. De ‘helaasheid der dingen’ daar werd inspiratie voor melancholische folksongs in het Vlaams. Die schreef zelfs een anthem/anti-anthem – onder de veelzeggende titel Vlaanderen – over hoe je als vluchteling niet welkom bent in een West-Europees land (Marjolein Faber, leest u mee?), met als cynisch refrein: “Want je hield van Vlaanderen / Maar Vlaanderen hield niet van jou”.

Antwerpse plaat
Inmiddels woont Porcelain id in Antwerpen, in Berchem om precies te zijn, en dat is goed te horen op deze plaat. (Behalve dan dat die vanwege internationale aspiraties (?) het Vlaams heeft achtergelaten. Nu zingt die in het Engels.) Bibi: 1 is gemaakt met Antwerpenaar Youniss Ahamad achter de knoppen. De hiphopper/electropunk is goed voor het Kanye West-gedeelte, kort door de bocht gesteld. Verder staat het album vol Antwerpse muzikanten. De albumhoes werd gefotografeerd op het Theaterplein en in de teksten zijn er shout-outs naar de skaters, het Mechelseplein en Sint Lucas. Maar vooral de geest van de stad klinkt door. Die is divers, multicultureel, genderoverschrijdend.


Vriend
De vriendschap wordt gevierd bij Porcelain id. Het stukje ‘Porcelain’ in diens naam staat voor de band Porcelain Dog die een vriend was begonnen, het stukje ‘id’ staat voor zijn genderfluïditeit. De albumtitel is een afkorting van de Arabische koosnaam Habibi, oftewel ‘vriend’, zoals fotograaf Adel Setta hen vaak noemde. (Dat er een 1 achter kwam, impliceert dat er ook een Bibi: 2 en eventueel 3 gaan volgen – zo onderstreept Porcelain id.)

Chet Baker-bas
De titel komt weer terug in de mooie opener Habibi (r u alone?), vol elektronische uitbarstinkjes en met de soulvolle stem van Emma Hessels op de voorgrond. Een nummer als Moon doet dan weer flink denken aan Tyler, The Creator of Blood Orange. Overstuurde noise en distortion is er volop in het nummer Reach Me/Reaching Higher. En heel bijzonder is de zang in het nummer Cellophane. Porcelain id nam frambozen tussen de tanden om het effect van een grill (de opzetstukken in je gebit die bijvoorbeeld ook Erykah Badu droeg) na te bootsen. Voor de song Brilliant kreeg bassist David Idrisov een bijzondere opdracht mee: Speel alsof Chet Baker geen trompettist was, maar een bassist. Hij kweet zich prima van die taak.

Brouwsel
Zwoele soul of lofi-rammelfolk, emo-trap, noiserock of harde hiphop. Of perfecte belgpop. Stijlen en stromingen buitelen over elkaar heen op Bibi: 1. Maar vaak sijpelt een gevoel uit diens jeugd in Afrika door de muziek. Porcelain id luisterde naar stapels slechtbewaarde VHS-banden met gospelmuziek en die klinken door op dit album. Cave en Ye werden al genoemd als invloeden. Yves Tumor en Radiohead mogen we ook noteren. Daarnaast bracht Youniss Ahamad niet-westerse klanken als oldschool Arabische muziek en Indiase percussie in. Zo ontstond al met al een uniek brouwsel. Dat komt live nog veel meer tot zijn recht!

Onvergetelijk
Ik zag Porcelain id voor het eerst in mei van dit jaar, in een bovenzaaltje in Arnhem. Ondanks het bescheiden succes van Bibi:1 en het feit dat die de Ancienne Belgique uitverkocht en op verschillende festivals in België (Pukkelpop) en Nederland (Best Kept Secret) stond, was er in Arnhem hooguit twintig man (m/v/x) publiek aanwezig. Het weerhield Tuyishime – plus toetseniste en drummer – er niet van om alles te geven op het kleine podium. Ze speelden Arnhem plat! Het werd een onvergetelijke ervaring. Net zo onvergetelijk als Bibi: 1, de meest avontuurlijke Belgische plaat sinds jaren. Laat nummer 2 en 3 maar snel doorkomen!

Alle beste albums van 2024: