Rachel Chinouriri | Leendert Douma

Vaak hou ik hier een stichtelijk praatje aan het eind van het jaar. Dat de wereld vol ellende is, enzo, en dat het fijn is dat er muziek is om ons te troosten. Ik heb daar dit jaar helemaal geen zin in. Dat er ellende is, weten jullie allemaal. Dat er mooie muziek is uitgekomen ook. Dus cut the crap: daar gaan we nu bij stil staan.

Allereerst de 24 van 24, de beste albums van het jaar. Hier is de gehele lijst. Lees de recensies in de links.

Heb je even 22 uur en 13 minuten? Luister dan de hele 24 van 24 op Spotify:

Ik heb natuurlijk weer heel veel weg moeten strepen. Dat doen pijn. Het is zo zonde dat ik de nieuwe albums van bijvoorbeeld Einstürzende Neubauten en Nick Cave & The Bad Seeds niet in mijn lijst kon opnemen (ik kom hier nog op terug). Of die van Arooj Aftab – alhoewel die net iets minder indruk maakte dan haar prachtige Vulture Prince uit 2021. De ‘drugsbaronnen’ van Fat White Family brachten ook weer een onnavolgbare plaat uit. Eigenlijk had ik de ‘ambient-soul-plaat’ Contezza van Laryssa Kim bij jullie onder de aandacht willen brengen en de fijne field recordings van Kate Carr die opnames maakte tijdens een zomerse reis door Londen. (Bij deze dan en bij deze dan.) Dan waren er ook nog vaste waarden als Brittany Howard, Chelsea Wolfe en The Bug, die ook dit jaar weer kwaliteit leverden.

Albumhoes

De best verpakte plaat vind ik Fil O Fenjoon van het duo ZÖJ. Schattig toch? De muziek hoef je verder niet te luisteren.

Re-releases en compilaties

Hoe langer de popgeschiedenis zich uitstrekt, hoe meer men terugblikt via heruitgaven. Ik ben daar niet vies van. Hier is mijn top 10 van re-releases, compilaties en tribute-albums. Eighties rule dit jaar! Fijn is dat er ook veel obscuur materiaal werd opgedoken uit de archieven.

Control I’m Here: Adventures On The Industrial Dancefloor 1983 – 1990
Pixies – At The BBC, 1988-91
Harde Smart Volume 2: Flemish & Dutch Grooves From The 80’s
Ghana Special 2: Electronic Highlife & Afro Sounds In The Diaspora (1980-93)
Everyone’s Getting Involved: A Tribute To Talking Heads’ Stop Making Sense
Sprung aus den Wolken – 1981 West-Berlin
Heaven Sent: The Rise Of New Pop 1979-1983
Throbbing Gristle – The Third Mind Movements
Cocteau Twins, Harold Budd – The Moon And The Melodies (2024 remaster)
GAS – GAS

Song van het jaar

Een van de mooiste stukken – ik weet niet of ik het echt een ‘song’ kan noemen – die ik dit jaar hoorde was Pattern In Heritage van Canberk Ulaş, een Turkse duduk-speler die nu in Zweden woont. Canberk Ulaş laat de geluiden van het traditionele instrument samenvallen met elektronische klanktapijten die zo lijken weggehaald bij de geluidsmagiërs van Coil. Zeker het tweede deel van Pattern In Heritage is adembenemend van verstilde schoonheid!

Clip van het jaar

Zal ik gaan voor een superkunstzinnige clip of voor een grappig commerciële? Ach, ik doe allebei. Zo is de clip Tiger Laughs van Andrey Kirichenko een prachtig staaltje bewegende naïeve kunst. Maar eigenlijk smolt ik ook meteen voor de clip van Europapa – nog ver voor al dat gedoe begon… Hier zijn ze allebei.

Concerten

Hier wat foto’s die ik maakte van het allerbeste concert van het jaar: Nick Cave & The Bad Seeds speelden op 29 september de Über Arena in Berlijn plat. “We hadden kippenvel, we hebben gehuild, gezongen en wild gedanst. Het was halleluja fucking goed!”, schreef ik op social media en daar heb ik nog steeds niks aan toe te voegen. Cave’s oude kompaan Blixa Bargeld stond met zijn band Einstürzende Neubauten een half weekje eerder in TivoliVredenburg Utrecht. Ze gaven een prachtig concert, niet meer zo lawaaiig als vroeger maar vol subtiele ritmes en melancholieke sferen. En er waren nog meer ouwe rotten die anno 2024 nog steeds wisten te overtuigen: ik was flabbergasted door de show van Massive Attack in het Spoorpark in Tilburg en ik ging lekker uit m’n plaat bij The Human League in TivoliVredenburg.

Maar de leukste dingen vinden plaats in de kleinste zaaltjes. De oudgedienden van It Dockumer Lokaeltsje overtuigden in Willemeen Arnhem en over het meest verrassende optreden van het jaar heb ik al geschreven in de recensie van Bibi:1 van Porcelain id. Ga hen zien als je kan! Iemand anders om in de gaten te blijven houden is Douglas Dare. Wij zagen hem shinen in de kleine dependance van Berghain in Berlijn.

Boeken

Het is een cliché, maar waar. Voor mij gold dit jaar meer dan ooit: ik lees niet, ik schrijf. Met het schaamrood op de kaken beken ik dat ik nauwelijks boeken of e-books heb gelezen – en al helemaal weinig over muziek. Wie de recensies van de 24 van 24 nauwlettend heeft gelezen, is opgevallen dat er in élk stuk – en in dit overzicht – het zinnetje ‘ik kom hier nog op terug’ staat. Het is mijn eigen kleine ode aan de gelijknamige roman van Rob van Essen, een van de meest originele boeken die ik dit jaar heb gelezen.

Maar dat terzijde; muziekboeken nu. Ik kocht eentje in de ramsj en die heb ik verslonden. Het was de verzamelbundel De Beste Muziekverhalen Van 1945 Tot Nu, samengesteld en ingeleid door Leon Verdonschot (‘nu’ is 2008, het jaar waarin de bundel verscheen). Het is een geweldig stukje geschiedenis van de muziekjournalistiek! Een ander oudje is het prentenboek Where’s Bowie? – een soort Waar Is Wally, maar dan met karakters als Ziggy Stardust, Major Tom, de Thin White Duke en Bowie in Berlijn. Ik kocht het in een Duits museum.

Dan nog een stukje Arnhemse nostalgie: dit jaar verscheen het boek George Jazzcafé, Een Arnhemse Legende van Peter Bierhaus en Kees de Bruijn. Zij brachten op prachtige wijze de geschiedenis in kaart van de kleine bruine kroeg (1974 – 1996), waar werkelijk alle jazzgrootheden speelden – van Chet Baker tot Dexter Gordon tot Art Blakey. Er zit zelfs een cd bij van een concert van Chet bij George (een optreden dat ikzelf heb gemist, we wilden geen kaartje kopen omdat we anders geen geld meer hadden voor bier…).

De doden

Regelmatig schrijf ik voor weblog Ondergewaardeerde Liedjes een in memoriam voor artiesten die gaan hemelen. Dit jaar ging het bijvoorbeeld over Frank Z van Abwärts, Aston ‘Familyman’ Barrett, Karl Wallinger, Jean-Marie Aerts of Roli Mosimann van Swans. En natuurlijk over zanger Damo Suzuki van de legendarische krautrock-band Can. In het nummer Paperhouse schreeuwt hij het uit: “You can make everything what you want with the mind.”

Dat lijkt mij de perfecte nieuwjaarsboodschap. Ik wens jullie allemaal een gelukkig en creatief 2025.

–

Als je als zwarte vrouw muziek maakt, wordt je al snel bestempeld tot soul of r&b. Of nog erger: urban. Wat een onzin. Rachel Chinouriri opereert liever ergens tussen lichte grunge en 90’s en 00’s britpop in, maar vooral in de lijn van Lily Allen. Dat is lekker, maar zeker niet licht verteerbaar!

Ze kiest haar eigen tempo. What A Devastating Turn Of Events is Chinouriri’s debuutalbum. Toch timmert ze al veel langer aan de weg. Al in 2018 bracht ze haar eerste single uit: So My Darling. Die werd vier jaar na dato een vette hit nadat het viral ging op TikTok. Ze rook haar kans en bracht het nummer opnieuw uit in een akoestische versie en dat leidde tot een slordige vijftig miljoen streams op Spotify (ik kom hier nog op terug). Voorprogramma’s bij Lewis Capaldi en Louis Tomlinson en een rondgang langs de Britse festivals deden de rest. Nog voordat Devastating Turn uitkwam was Rachel Chinouriri al een hele grote!

Geëngageerd artieste
De 26-jarige zangeres is geboren in Croydon, Zuid-Londen als dochter van immigranten uit Zimbabwe. Ze kreeg van jongs af aan te maken met institutioneel racisme. Als een van de weinigen van kleur werd ze gepest op haar highschool. Ze ging vervolgens naar de BRIT School (de rockacademie in Croydon waar onder andere ook Amy Winehouse, black midi, Kae Tempest en FKA Twiggs studeerden), maar daarna volgde dat verkeerde r&b-en urban-stempel. Ach, het vormde Chinouriri eigenlijk vooral tot geëngageerd artieste. Zij stond dit jaar vooraan in de boycot van het prestigieuze SXSW-festival in Texas, omdat dat een deal aanging met het Amerikaanse leger – dat Israël steunt in de genocide van Gaza. De financiële aderlating nam de zangeres voor lief. Iets van die principiële standvastigheid is ook te zien op de hoes van Devastating Turn. Ze poseert vol black pride voor een huis waaruit allemaal vaantjes hangen met daarop het Saint George’s Cross, de door ultrarechts gekaapte vlag waar alleen maar ‘echte’ Engelsen mee zouden mogen prijken. ‘Fuck you!’, lijkt de zangeres te zeggen. ‘Ook ik ben Engels. Ik blijf hier!’

Mengelmoesje aan invloeden
Rachel Chinouriri klinkt dan ook door-en-door Engels. Associaties zijn er genoeg, van Oasis tot Sugababes en van Coldplay tot Kate Nash of The Libertines. Lily Allen had ik al genoemd. Rachel Chinouriri is zelfverklaard fan. Daarnaast hielpen nummers als 1901 van Phoenix en Sex On Fire van Kings Of Leon haar door moeilijke tijden heen, zo vertelde ze in een interview aan NME. Dit mengelmoesje aan invloeden is goed te horen op de eerste helft van de plaat met popsongs als Never Need Me, It Is What It Is of All I Ever Asked (dat overigens ook al op een van haar eerste EP’s stond). The Hills is meer grunge-georiënteerd, net als Cold Call later op de plaat. In de opener Garden Of Eden blikt ze terug op haar jeugd in de wijk The Garden (de klik van de cassetterecorder ergens halverwege het nummer brengt je ook auditief naar de nostalgische nineties) en in het fantastische Dumb Bitch Juice beklaagt ze zich over de foute mannen in haar leven. Het nummer wordt afgekondigd door BBC Radio 1 dj Clara Amfo: “That was Rachel Chinouriri, DBJ. Which if you didn’t know stands for “dumb bitch juice”. Very dumb, talk about sipping, I’ve guzzled that juice, man, my gosh. How many years sober am I now from dumb bitch juice? … Good luck and Godspeed to everybody in the struggle!”

Laatste noten
Daarmee kondigt de dj een omslag aan. Vanaf hier wordt de plaat donkerder. Het tragische titelnummer gaat over een nicht in Zimbabwe. Ze raakt ongewenst zwanger en haar vriend verlaat haar. De schande en het stigma zijn zo groot dat alleen zelfmoord nog een uitweg biedt (what a devastating turn of events indeed…). Direct daarna komen My Blood, over depressie en automutilatie (“It’s my blood in the makeup drawer”), Robbed, een rustige gitaarballad over verlies van een dierbare, en I Hate Myself. Inmiddels is het tempo behoorlijk gedaald. Zo komt de stereotype fluisterzang van Chinouriri nog beter tot zijn recht. De kleine Rachel groeide op in een huis met ‘papieren muren’ en leerde zich deze manier van zingen aan om haar ouders niet te storen. Zo bouwt de plaat langzaam af naar de laatste noten. Die zijn van de al eerder genoemde akoestische Spotify-versie van So My Darling, waarmee de zangeres twee jaar geleden doorbrak. Dan is de cirkel weer rond.

–