Een dertigjarig jubileum: op deze dag in 1990 bracht Angelo Badalementi de soundtrack bij de tv-serie Twin Peaks op album uit. So happy birthday!
Kun je je nog herinneren? Die vogel op een tak? … Die zaagfabriek en die slijptollen? … De letters in dat wereldberoemde groene lettertype? … Die weg die de bergen in gaat? … En weet je nog dat bord ernaast? ‘Welcome to Twin Peaks’… Die waterval… Dat langzaam stromend water… Het intro van de tv-serie Twin Peaks is net zo iconisch en Amerikaans als Nighthawks van Edward Hopper of Andy Warhol’s Campbell’s Soup of Marilyn Monroe.
Maar het meest iconisch is misschien wel die muziek eronder, die ijle elektronische klanken die langzaam opbouwen en vooral die rustige, diepe bas. (Eigenlijk was het helemaal geen bas-‘twang’, die je hoort, maar een Emulator II-synth.) De intromuziek van Twin Peaks – en eigenlijk de hele soundtrack – is componist Angelo Badalementi’s finest hour. Zo subtiel. Zo ‘creepy’ en tegelijk zo wonderschoon.
Regisseur David Lynch is altijd gefascineerd door suggestieve muziek en geluiden. Dat hoorde je al in die rare debuutfilm, Eraserhead. Hij kende het werk van de – nu 83-jarige – Angelo Badalementi al. Badalementi maakte de soundtrack van de beklemmende film Blue Velvet en de bizarre road-movie Wild At Heart van David Lynch. (En daarna nog een paar missers als A Nightmare On Elm Street 3 en National Lampoon’s Christmas Vacation, maar dat terzijde.) De regisseur en de componist waren wel op elkaar ingespeeld en dat hoor je. Voor David Lynch staat alles met elkaar in verband, beeld, verhaal en muziek. Dat ontstaat niet lineair. Angelo Badalementi kreeg niet de rushes om vervolgens te gaan schrijven. Nee, hij moest van Lynch ‘ins Blaue hinein’ componeren. Zo ontstaan de prachtigste dingen, aldus Lynch. En dat klopt. Hij vertelde Badalementi zich in te beelden dat die alleen was in een donker bos. De wind ritselt zacht en hij hoort een uil. Zo begon de componist aan een lang en laag motief. Gloomy. “Ga langzamer, ga langzamer”, vroeg David Lynch, en hij vertelde de componist over een tienermeisje dat in paniek, met de dood in de ogen, uit het bos komt. Langzaam strompelt ze dichterbij. En zo kwam Badalementi met een steeds hoger klimmende piano en synthesizer. Tot etherische hoogte. En dan wordt de muziek weer donker, het bos sluit zich weer. Voilà, de ontstaansgeschiedenis van Laura Palmer’s Theme, het tweede hoogtepunt van het soundtrackalbum. De oplettende – muzikaal geschoolde – luisteraar zal het horen: in de serie botsen verschillende werelden en dat hoor je in deze twee stukken. Waar de Twin Peaks Theme vooral wordt gespeeld op de witte toetsen, klinken in Laura’s Theme vooral de zwarte.
Het derde hoogtepunt is het nummer Into The Night, de ijle dromerige pop, esoterisch hoog ingezongen door zangeres Julee Cruise. Cruise was destijds avantgarde-zangeres en deed kunstzinnige projecten met Badalementi. In de serie is zij als nachtclubzangeres te zien in The Road House. Op het album zingt zij ook nog Falling, de Twin Peaks-opening-tune maar dan met tekst. (Ik ben gek op Julee Cruise en haar stem, maar de instrumentale Twin Peaks-opener heeft om sentimental reasons toch mijn voorkeur.)
De hele soundtrack bestaat uit een soort van elektronisch vormgegeven combinatie van jaren tachtig popmuziek, jaren negentig-dreampop, ambient, en soapopera-soundtrack met jaren vijftig-genres als cool jazz en teenybop. Zo ontstaat een soort van surrealistische tijdloosheid, die heel goed bij de serie past. (Om je een indruk te geven: dit is muziek uit de tijd dat ik en mijn vrienden veel blowden. Op een gegeven moment draaiden we de 45-toeren single La Vie En Rose van Grace Jones op 33 toeren. Dat klonk zo wonderlijk, maar nog steeds nachtclub-achtig, dat het prima tussen dit werk van Badalementi zou passen, daar waren we van overtuigd.) Soms is de muziek bijna een parodie, zoals de Love Theme From Twin Peaks dat bij elke liefdesscène werd ingezet en enorm zoet en over de top klinkt. Heerlijk! Een stuk als Audrey’s Dance – dat de scènes met de goddelijke Sherilyn Fenn begeleidde – is grappig en sensueel tegelijk. Als een onbeholpen, jaren zestig tiener femme fatale – en zo dus eigenlijk beter dan welke Mad Men-muziek dan ook. The Bookhouse Boys klinkt chaotisch, vol echo en distortion als in een drugswaas. En Dance Of The Dream Man klinkt letterlijk alsof het uit een parallelle droomwereld komt, maar dan in een jasje van jaren veertig jazz en vingerknippen. Je ziet (en hoort) zo die achteruit pratende dwerg voor je.
Door de enorme hype van de serie, begin jaren negentig, verkocht de soundtrack ook als een malle. En Laura’s Theme gaf meteen de carrière van Moby een vliegende start, want hij mocht het samplen op zijn clubhit Go. Maar de muzikale symbiose tussen David Lynch en Angelo Badalementi had zijn hoogtepunt bereikt. Er kwam nog een tweede serie Twin Peaks en de film Fire Walk With Me en heeeel veel jaren later (2017) nog een derde serie, en telkens werkte de componist ijverig mee. Alleen, de nieuwigheid leek er een beetje af. De vogel had gefloten. Het meisje had gedanst. De zangeres gezongen.
Maar van de magie van die Emulator II-bas, hè, daarvan kunnen we geen genoeg krijgen. Dus kom maar op met weer die waterval en die rivier en die groene letters.
–
–
Meer jarige platen?
- Arcade Fire – The Suburbs (2010)
- Angelo Badalementi – Soundtrack From Twin Peaks (1990)
- Bauhaus – The Sky’s Gone Out (1982)
- Beastie Boys – Ill Communication (1994)
- Björk – Debut (1993)
- Kate Bush – Hounds Of Love (1985)
- Sam Cooke – Sam Cooke Live At The Harlem Square Club 1963
- Dexy’s Midnight Runners – Too Rye Ay (1982)
- Einstürzende Neubauten – Halber Mensch (1985)
- Brian Eno – Another Green World (1975)
- Fennesz – Endless Summer (2001)
- Aretha Franklin – Spirit In The Dark (1970)
- Funkadelic – Maggot Brain (1971)
- Future Sound Of London – Lifeforms (1994)
- Goldie – Timeless (1995)
- Jimi Hendrix Experience – Electric Ladyland (1968)
- Lauryn Hill – The Miseducation Of Lauryn Hill (1998)
- Joe Jackson – Night And Day (1982)
- Joy Division – Unknown Pleasures (1979)
- Kraftwerk – Autobahn (1974)
- Bob Marley – Exodus (1977)
- Sinéad O’Connor – The Lion And The Cobra (1987)
- Pogues – Rum, Sodomy & The Lash (1985)
- Portishead – Dummy (1994)
- Public Enemy – It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back (1988)
- Scraping Foetus Off The Wheel – Hole (1984)
- Sigur Rós – Agætis Byrjun (1999)
- Stars Of The Lid – The Tired Sounds Of Stars Of The Lid (2001)
- Stromae – Racine Carrée (2013)
- David Sylvian – Brilliant Trees (1984)
- Talking Heads – Remain In Light (1980)
- TV On The Radio – Dear Science (2008)
- Kanye West – Yeezus (2013)
- Robert Wyatt – Rock Bottom (1974)
- Yazoo – Upstairs At Eric’s (1982)