It Dockumer Lokaeltsje – Trump Yn Makkum

Trump is een lul. Altijd al geweest. Dat was hij ook in 1988 en het Friese dorp Makkum kan er nog steeds niet over uit.

Wat wil het verhaal? In 1987 geeft de vastgoedmagnaat aan de scheepswerf Amels in Makkum de opdracht om het enorme jacht Trump Princess te renoveren. Die had de Donald gekocht van de rijke oliesjeik Adnan Khashoggi (oom van de in stukken gesneden journalist, maar dat terzijde). In januari 1988 gleed de Trump Princess de Friese haven binnen. In mei kwamen Donald en Ivana Trump met een helikopter naar Makkum om polshoogte te nemen. Het hele dorp liep uit, maar na vijf minuten was het stel weer verdwenen. De opdracht van 17 miljoen gulden was de redding voor Amels, die op het punt stond om failliet te gaan. En het werd nog mooier: in 1989 gaf Donald Trump opdracht om voor 330 miljoen gulden een heel nieuw schip te bouwen: de Trump Princess II. Het betekende dat Amels flink kon investeren in faciliteiten en personeel. Het dorp juichte!

Maar Trump raakte in de financiële problemen en de betalingen stopten. Om juridische gevolgen te voorkomen, verzon hij een list. In 1990 kocht de Trump Organization scheepswerf Amels. Na de koop werd meteen de bouw van de Trump Princess II stopgezet en de order geannuleerd. Vervolgens werd Amels weer doorverkocht. Zo had Donald Trump contractbreuk afgewend. Het schip is er nooit gekomen. Amels overleefde ternauwernood, maar heeft veel mensen moeten ontslaan. Nog steeds praat men in het dorp liever niet over deze vernedering uit de vorige eeuw.

Het was in dezelfde tijd dat zo’n dertig kilometer verderop – in Leeuwarden – drie vrienden van het Stedelijk Gymnasium een band begonnen. Zanger, tekstschrijver en bassist Peter Sijbenga, gitarist Sytse J. van Essen en drummer Fritz de Jong vernoemden hun band naar de beroemde 19e eeuwse stoomtrein: It Dockumer Lokaeltsje. In 1987 brachten ze de legendarische mini-elpee Wil Met U Neuken! uit, met daarop het alternatieve VPRO-hitje Klúnen Yn’e Dúnen. Hun referenties? No wave, postpunk, Sonic Youth, Wire. Rammelend en absurdistisch zwoegden ze zich voor korte tijd over de Nederlandse podia. Kort daarna begon Sijbenga de band Deinum. Van Essen en De Jong gingen verder in LUL (Lui Uit Leeuwarden). Het duurde een kwart eeuw voordat It Dockumer Lokaeltsje weer op de rails werd gezet. Na twee goede platen in 2017 en 2020 – en een Nederlandstalige versie van het album Alles Ist Gut van Deutsch Amerikanische Freundschaft (DAF) – werd het dit jaar tijd voor Trump Yn Makkum, de musical.

Alhoewel een musical? Er is een titel. Er is een triomfantelijke tekstregel: “Finansjeel is it rûn, wy ha goud yn’e hannen!” En er is een QR-code op de achterkant van een cd-hoesje. Als je die volgt vind je een virtuele schandpaal en een script. Dat is alles wat er is. Heel fijn, want zo’n halfslachtig amorfe aanzet tot ‘een soort van’ is natuurlijk typerend voor It Dockumer Lokaeltsje. En of die musical er ooit echt gaat komen? “Dat wytte wy net”, zegt Sijbenga tegen de Leeuwarder Courant, maar in de Volkskrant mijmert hij over een mogelijke uitvoering met de plaatselijke drumband Hallelujah.

Hoe dan ook. Het was aanleiding tot een van de leukste albums van 2023. De cd Trump Yn Makkum is weer net zo vrolijk anarchistisch als Wil Met U Neuken! destijds. Avantgardepunk. Doorgedraaid en tegendraads. Amusant. Heerlijk. DAF hoor je weer terug in het openingsnummer Kapsalon. Maar ook jeugdidolen als Wire (in Mieke Het Un Droan Kocht), zo zeggen ze op hun Bandcamp-pagina, en DEVO en No Means No (in Alle Hat Alles en  Poddestuolleding). Het erg fijne nummer Frosketrollen is Adam & The Ants, maar dan verkeerd begrepen – aldus It Dockumer Lokaeltsje. Uiteraard zijn er ook weer associaties met de stompende fanfarepunk van De Kift en de onnavolgbare liedjes van Meindert Talma. De meeste teksten hebben niks meer van doen met Donald Trump. Ze kregen al gauw genoeg van hem, vertelt Sijbenga. “Dêr hinget sa’n ferskrikilik negative enerzjy om dy man, dêr ha ik noait mei omgaen kinne. Wy binne gjin death-metal-band.” Nee, de nummers op de cd zitten vol met andere rare gedachtenkronkels. In het nummer Georgino Wijnaldum gaan ze tekeer tegen het ‘hutjekutjevolk’. Een tekst als It Frije Wurd Stjonkt Ut ‘E Bek spreekt natuurlijk boekdelen. En het boemeltje sluit af met het unheimische nummer Foar De Oarloch. Niet alleen onze opa’s en oma’s zijn van Voor De Oorlog, dat zijn wij allemaal. Want er komt altijd weer een oorlog. Die van onze opa’s en oma’s – WOII – komt nog even terug in het nummer Trump Yn Makkum De Musical II. Daar is de enige tekstregel: “Hiel wat Fryske skriuwers wiene foar de Dútsers.” En zo is de cirkel weer rond. Trump, Wilders, het fascisme lijkt helemaal terug.

Alle beste albums van 2023: