(Red Hot Organization) TRA​​​И​​​Ƨ​​​A

Het begon allemaal met de cd Red Hot + Blue. Eind jaren tachtig kwam het eerste project van de non-profit organisatie Red Hot uit. Daarop zongen artiesten als Sinéad O’Connor, Tom Waits, David Byrne en U2 liedjes van Cole Porter. Het bekendst werd I Got You Under My Skin van Neneh Cherry, vanwege de videoclip maar ook vanwege de symboliek. Red Hot + Blue was bedoeld om geld op te halen voor de slachtoffers van de aidsepidemie en om awareness te creëren.

Bijna 35 jaar later haal je niet veel geld meer op met platen of cd’s. Maar Red Hot creëert nog steeds awareness. Met TRA​​​И​​​Ƨ​​​A willen producer Dust Reid en muzikante, model en activist Massima Bell de aandacht vestigen op de rechten en op de struggles van transpersonen. Dat zat al langer in de planning, maar de directe aanleiding was de dood van hyperpopproducer SOPHIE in 2022.

Ze vroegen meer dan honderd artiesten. Die werkten in verschillende samenwerkingsverbanden aan 46 liedjes, goed voor bijna vier uur muziek. Het werd een prachtige mix aan trans-artiesten en cisgender ‘allies’. Grote namen als Sam Smith, Sade, Wendy & Lisa Jeff Tweedy van Wilco, Kelela, Alan Sparhawk van Low, ANOHNI, Cassandra Jenkins, Pharoah Sanders (hij rust in vrede) en André 3000 doen mee, maar ook experimentele muzikanten als claire rousay, L’Rain en Jlin. Als je denkt dat het gaat duizelen, dat valt best mee. Bell en Reid hebben het zo geconstrueerd dat er wel degelijk een lijn zit in dit grote en veelzijdige project (ik kom hier nog op terug).

De naam van het project (die spreek je uit als “trahn-sa”) is ontleend aan een elpee uit 1972 van de Braziliaanse tropicalia-artiest Caetano Veloso. Dat album maakte Veloso in Londen, op de vlucht voor het fascistische regime in Brazilië. Het tweede nummer op de compilatie die op 22 november verscheen is ook van de hand van Caetano Veloso. You Don’t Know Me wordt voorgedragen door Devandra Banhart, Blake Mills en de oudste transpersoon die meedoet op de compilatie: de 80-jarige Beverly Glenn-Copeland.

Zo heeft bijna elk nummer een verhaal. ‘Queer punk’-pionier Jayne County brengt haar Surrender Your Gender uit 1974 opnieuw, ditmaal met onder andere Kathi Wilcox van Bikini Kill en Lee Renaldo van Sonic Youth. Er is een cover van Any Other Way, een hit uit de sixties van soulzangeres en een van de eerste transperformers Jackie Shane. L’Rain werkt samen met het New York Trans Oral History Project aan twee nummers van ANOHNI, die op haar beurt weer uitblinkt met een bewerking van Is It Cold In The Water? van SOPHIE. Ze doet het samen met Moses Sumney, die ook weer te horen is op een warme bewerking van Sylvester’s discoklassieker You Make Me Feel (Mighty Real) met een glansrol voor Sam Smith! En dan zijn er adembenemende covers van Deeper Understanding van Kate Bush (door onder andere Bill Callahan), Get Me Away From Here I’m Dying van Belle & Sebastian, Feels So Different van Sinéad O’Comnnor (door Sharon Van Etten en Ezra Furman) en Song To The Siren.

Ontroerend is de samenwerking van Alan Sparhawk met Mike Hadreas alias Perfume Genius. Ze spelen hun versie van de ontroerende Low-song Point Of Disgust, met Perfume Genius in de rol van de in 2022 overleden Low-zangeres Mimi Parker. Een andere dode ziel die rondwaart is die van jazzlegende Pharoah Sanders (ook overleden in 2022). Superproducer Arthur Baker bewerkte zijn laatste opnames tot een zogenaamde Love Hymn. En Wendy & Lisa keren terug naar het nummer waar ze in 1984 met Prince & The Revolution al op knalden: I Would Die For U, ditmaal gezongen door de Engelse transartiest Lauren Auder. Die geeft een hele nieuwe dimensie aan de openingszinnen. “I’m not a woman, I’m not a man / I am something that you’ll never understand.”

Maar het meest opvallend – en het meest ontroerend – is het nummer Young Lion van Sade. Het is haar eerste nieuwe materiaal sinds jaren. Sade Adu schreef het nummer voor haar transzoon Izaak. Ze heeft spijt dat ze er niet altijd voor hem was. Met haar loepzuivere als zwoele stem zingt Sade: “Young man, it’s been so heavy for you / You must have felt so alone / The anguish and the pain, I should have known.”

Die vier uur aan muziek komt verdeeld over acht cd’s/hoofdstukken die allemaal gaan over een facet in het leven van transpersonen: ze kregen titels mee als Womb Of The Soul, Survival, Dark Night, Awakening, Grief, Acceptance, Liberation en Reinvention. Ieder hoofdstuk opent met een nummer waarin ambient muzikanten samenwerken met spoken word-artiesten. Alleen al de 26 minuten durende trip van oud-Outkast-rapper en nu avantgardefluitist André 3000 is de moeite waard…

Zoveel prachtige momenten, zo veel verscheidenheid, zo veel verschillende geluiden… daarin schuilt de kracht van deze compilatie. Al die verschillende stemmen bij elkaar zetten een statement van jewelste neer!

Alle beste albums van 2024:

Sudan Archives – Natural Brown Prom Queen

“I just wanna have my titties out / ‘Cause I’m not average, I’m not average, I’m not average”, zingt violiste/multi-instrumentaliste, zangeres, componiste en producer Brittney Parks – alias Sudan Archives – in titelnummer NBPQ. Nee, average is ze zeker niet en dat geldt ook voor haar tweede album. Ze legde de lat heeeel hoog en verbaasde vervolgens vriend en vijand met deze topper.

Van Tracy Chapman (Fast Car) tot Donna Summer, van Betty Davis tot Janet Jackson, van FKA twigs tot Chaka Khan, allerlei associaties trekken langs, maar het meest nog die van een vrouwelijke Prince (of TAFKAP zo je wilt). Net als de geilneef uit Minneapolis, combineert de prom queen uit Cincinatti genres zonder met de ogen te knipperen. Zo worden hier clubhouse, hiphop, disco, nu én neo-soul, afrobeat, P- én G-funk, experimentele electropop, jazz, en r&b plus wat oosters aandoende snippertjes gemixt tot een coherent geheel. Soms binnen één nummer. En net als bij Prince druipt de seks uit je speakers. “The vocal equivalent of your most reliable vibrator”, schrijft het pretentieuze platform Pitchfork over Sudan Archives’ nummertjes. “They sound good, sweaty, damn near turned on by the sensuality of a private rendezvous.” Gezellig.

Brittney Parks leert al op jonge leeftijd viool spelen en vertrekt vervolgens naar Los Angeles om etnomusicologie te studeren. Ze wil de viool in de zwarte cultuur onderzoeken. Dat leidt tot haar pseudoniem: ‘Sudan’ staat voor Afrika en ‘archives’ voor geschiedenis. We horen hier dus een stuk black history op muziek gezet. Maar dat is niet zwaar. Natural Brown Prom Queen is een beetje een conceptalbum, net als The Rise And Fall Of Ziggy Stardust And The Spiders From Mars of Purple Rain. Ditmaal is de rode draad geen gevoelige gitaargod (m), maar het vrijzinnige feestbeest Britt (v). En passant komen (m/v/x)-thema’s langs als feminisme, identiteit, seks, familiewaarden, liefde en verlies – maar ook racisme en uitsluiting. Het is een losse rode draad: je kunt het album (18 tracks, bijna 55 minuten) in één keer beluisteren, maar de nummers blijven afzonderlijk ook ruimschoots overeind.

Zo is OMG BRITT een onvervalste 21e eeuwse trap-banger. Yellow Brick Road klinkt juist weer als een nu-soulful telefoontje uit de jaren negentig. Dat geldt ook voor het zwoele Ciara. ChevyS10 is een abstracte, psychedelische roadtrip op discobeat. De verleidelijke opener Home Maker zit boordevol muzikale switches. Het relaxt funkende Milk Me leunt lekker op Afrikaanse ritmes. (“Suck out the honey / I want you to fuck me / Your finger up my pussy like a honey stick /Bum, ba-ba, bum, ba-ba, bum, ba-ba, birthday boy.”) En Freakalizer drijft op geile hiphopbeats. (“These hormones are making me horny / And the full moon is driving me crazy.”) Als contrast lijkt TDLY (Homegrown Land) met dat vioolriedeltje zo weggelopen van de Balkan. En… en… je kunt wel nummers blíjven opnoemen. Maar alles is razend lekker en alles is razend knap wat Sudan Archives maakt.

Intelligente teksten, ingenieuze tracks. Natural Brown Prom Queen is een album waarop alles klopt. Het is veelzijdig, gelaagd en zelfverzekerd. Uitdagend en urgent: dit is ‘music that matters’. Een viering van het leven met Britt als kleurrijke koningin van het bal. 

Alle beste albums van 2022: